Оқулық Алматы, 014 3 Əож кбж ш қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 0,86 Mb.
|
| дұрыс айтып шығады (7-10 минут). Бұл ойынды мұғалім белгілі бір
модуль бойынша оқушының қандай деңгейде меңгергенін тексере алады. Қазақтың ұлттық ойындарының бір қыдыруы асық ойынынан тұрады. Асықты ｫСен айтｻ, ｫМəтінді жалғастырｻ ойындарында қолдануға болады. Бұл ойындар асық лақтыру арқылы жүреді де, баланы шапшандыққа, тез ойлауға дағдыландырады. Сабақта ұлттық ойын элементтерін қолдану барысында мұғалім сөздермен таныстырады, дұрыс айтуға үйретеді, салт-дəстүрді сүюге тəрбиелейді. Оқушылар көбінесе сабақта ойын түрлерінің жиі болуына жақсы дағдыланады. Əр сабақта ойын түрлерін орынды қолданып, оны қызықты етіп өткізу арқылы бастауыш сынып оқушыларының оқуға деген ынта-ықыласын, пəнге қызығушылығын арттыруға болады. Ойын баласы сабақта зерігіп, шаршаған кезде қолданылатын ойынның бір түрі ｫсергіту сəтіｻ. Сабақта сергіту сəтін өткізгенде оқушының шаршағанын басу үшін ғана емес, оның тəрбиелік мəніне де назар аудару қажет. Мысалы: ｫҰзын құлақ, сұр қоянｻ немесе дене қимылдарына қатысты сергіту ойындары: ｫƏй, шымыжық, шымыжықｻ. Бастауыш сынып оқушыларын ойната отырып, ойландырып, балаға тəрбиелік мəні зор ойындар арқылы дамытуға болады. Бұл кезде жақсы оқушы дамып, нашар оқушы қалып қоймайды. Жақсы оқушы мүмкіндігіне дейін дамып, нашар оқитын оқушы өз мүмкіндігінше іс-шараларға араласып, өз үлесін қосып отырады. Ойын арқылы өткізілген сабақтарда артта қалған, жасық мектептен қорқатын, оқуға енжер, күшпен оқитын оқушы болмайды. Керісінше, баланың өмірі, қоршаған ортаны танып білу, еңбекке қатынасы, психологиялық ерекшеліктері ойын үстінде қалыптасады. Қазақ тілі сабақтарында оқушылардың оқу-танымдық іс- əрекетін белсендіруде мынадай жұмыстар жүргізіледі. ｫСөйлемｻ тақырыбын өту барысында ｫСөз қуаласпақｻ, ｫҰйқасын тапｻ, ｫЖалғасын тапｻ, ｫЖоғалған сөзｻ, т.б. дидактикалық ойындар қолдану оқушылардың танымдық белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді. ｫСөз таптарыｻ, ｫСөйлем түрлеріｻ тақырыптарын өту барысында тірек сызбалар да балаларға ерекше əсер етіп, оқуға деген құштарлықтарын, танымдық белсенділіктерін арттыруға себепші болады. ｫСөз құрамыｻ тақырыптарын қорыту барысында ｫБілім биржасыｻ, ｫБрейн рингｻ оқыта үйрету ойындары оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын, танымдық белсенділігін арттырады. Дүниетану сабақтарында ｫАдамｻ, ｫТабиғатｻ, ｫҚоғамｻ 172 173 бөлімдерінде ｫЗоопаркｻ, ｫБотаникалық бақｻ, ｫТабиғатқа саяхатｻ, ｫҚала мен қала маңыｻ, ｫЕртегілер театрыｻ, т.б. ойындарын пайдалануға болады. Математиканы оқыту үдерісінде жұмыстың əр түрін пайдалану бастауыш сынып оқушыларының танымдық қызығушылығын арттырумен қатар, олардың математикалық қабілеттерін дамытуға септігін тигізеді. Осының негізінде математика сабақтарында оқушылардың танымдық қызығушылығын қалыптастыру үшін төмендегідей жұмыс түрлері пайдаланылады. Бұл дидактикалық мақсаттағы ойындар – оқушылардың жан- жақты дамуына қызмет етеді. Олар сөздік ойындар, столда ойна- латын ойындар, ｫЖұп картинкаларｻ, ｫЛотｻ, ｫДоминоｻ балалардың ойлау қабілеттерін дамытады. Тіл сабақтарда зейінін, ойлауын, бай- ланыстыра сөйлеуін дамытуда сөздік ойындардың маңызы зор. Мы- салы, ｫҰйқасын тапｻ, ｫЖалғасын тапｻ, ｫЖалған сөзｻ. Ал, математика сабақтарындағы ойындардың негізгі міндеті – есептеу дағдыларын қалыптастырып, жетілдіру. Осы мақсатта біз мынадай ойындарды пайдаландық. Мысалы, ｫҚара белгіｻ, ｫСиқырлы картаｻ, ｫ16-дан бастаймызｻ, ｫЦифрлар жарылысыｻ, ｫБизнесменｻ, ｫКөбейту тауыｻ, ｫАсқарпаздарｻ. Көп таңбалы сандардын кұрамын өткенде оқуға, жазуға төселдіру үшін ｫСиқырлы картаｻ, ｫАздан көпке қарайｻ ойындарын пайдаланған абзал. Математика сабақтарында тағы бір тиімді пайдаланылатын ойын-сергіту логикалық ойын есептер. Бұл логикалық есептерді ұсыну балалардың ойының ұшқырлығына, тез есептеуге төселдіруге өте үлкен əсер етеді. Қазір математика сабақтарында ｫҚазақтың байырғы қара есептеріｻ деген кітаптан көптеген логикалық құрылымды ойындарды пайдалануға болады. Мысалы, ұзындық өлшем бірліктері тақырыбына байланысты ｫҰлу мен қырғауылｻ, ｫҚырсық жолаушыｻ туралы есептер берілсе, оқушы өз тіліміздегі өлшем бірліктерін де меңгереді. Ал салмақ өлшемін өткенде ｫЖеңіл сақинаｻ, уақыт өлшеміне байланысты ｫДыбысты сағатｻ, есептерін ұсынуға болады. Есептеуге байланысты ｫАсық саныｻ, ｫШып- таｻ, ｫТауық нешеу саналған!ｻ, т.б. ойын-есептерді бере отырып балаларға ｫҚиял қыр асырадыｻ, ｫТұяқты тұяқ жібермейдіｻ сияқты нақыл даналықты меңгеруге болады. Тапқырлыққа берілетін материалдардың негізгі мақсаты оқушылардың қызығушылығын ояту, ойлау əрекетін белсендіру, ой-өрісін __________кеңейту болып табылады. Олардың түрлері əртүрлі болып келуі мүмкін: ребустар, қазақ халқының ауызша есептері, өлең- есептер, викториналар, т.б. Сонымен, педагогикалық ойынның маңызы зор екендігін жаңашыл педагог-ғалымдары өз еңбектерінде атап кеткен. Ойын біріншіден, білу жəне үйрену, екіншіден, адамның ойнай отырып, өзіндік білім алуы өмір тəжірбесін жинақтауға көмектеседі. Ойын- ның кəсіптік, əуестену, оқу-жаттығу ойындары сияқты түрлері бар. Ол дем алу, көңіл көтеру бола тұра оқуға, шығармашылыққа, емдеуге, адам қарым-қатынасының типтерінің модельдеріне, еңбекте көрініс табады. Қорыта айтқанда, кез келген ойын түрлерін сабақта ойнатқанда оқушыларда əрекет пайда болады, дүниетанымы кеңейеді. Сөйтіп оқушы ой-өрісін ойын арқылы дамытады. Ойындар – оқушылардың сабаққа белсенділігін, қызығушылы- ғын арттырады, шығармашылық қабілетін ұштайды. В. А. Сухомлинскийдің сөзімен айтқанда: ｫОйынсыз ақыл- ойдың қалыпты дамуы да жоқ жəне болуы да мүмкін емес. Ойын дүниеге қарай ашылған үлкен жарық терезе іспетті, ол арқылы баланың рухани сезімін, өзін қоршаған дүние туралы ұштастырады. Білімге құмарлық пен еліктеудің маздап жанар отыｻ, – деген екен. жүктеу/скачать 0,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|