Оқулық Алматы, 2014 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «Оқулық»

283
11.11-сурет. Жоғары құрылыстың тіректік колонналармен түйісу бөлшектер
Жоғары құрылыстың ұңғы конструкция түрін таңдау бірқатар факторлардың 
анализінде жүргізіледі. Олардың арасында негізгісі ретінде келесілерді 
санайды:
- жаға базасындағы бассейн тереңдігі;
- платформаның жасалу жерінен орнату жеріне дейінгі буксирлеу 
жолының тереңдігі;
- монтаждау кранының болуы;
- құрылыс мерзімі;
Барлық жағдайда таңдауды тек ашық теңізде жүргізілетін жұмыстар 
көлемінің минимал болатын шешімге берілу қажет. Темірбетон платформасының 
конструкциясын құрғанда алдын ала кернеулеу қолданылады. Кернеуленетін 
арматура ретінде қарапайым арматура, арнайы орамдар, вертикаль және 
горизонтальь каналдар арқылы өткізілетін оралған қанаттар. Кернеуленетін 
қанаттардың келесі түрлері қолданылады, U-пішінді түрінде жасап, екі анкерлі 
бекітулерді жоғары орнатады. Алдын ала кернеулеуді жүргізу кезегі бетондау 
этапы мен жүргізіледі. 
Темірбетонды гидротехникалық құрылыстар тірек мүмкіншіліктерінің 
есептеулеріне және дұрыс пайдалануға жарамды (2-топтың шекті жағдайы) 
сәйкес болу керек.
Темірбетонды құрылысты жобалағанда қалыптасқан шешімдердің 
болмауына байланысты, конструкциялық кернеулі деформирленген жағдайының 
күрделі ерекшелігіне байланысты олар керекті дәл есептеу жолымен анықтау 
мүмкін болмайды, сондықтан тәжірибелік зерттеулерді шынайы жағдайларда 
құрылыс жұмысын зерттеу қажет.
Қайраңдағы құрылыс конструкциясының жарылымға тұрақтылығы 
құрылыстың жұмыс істеу жағдайларына байланысты түрлі талаптар қойылады, 
және олар үш категорияға бөлінеді. 1-категория конструкцияның бөлшектерінде 
жарылымның болуына жол берілмейді. Егер конструкция 2-категорияға жатса, 

284
ені бойынша шектелген жарылымның ашылуы олардың берікті жабылуларын 
жүктемені түсіргеннен кейін болуына рұқсат етіледі. 3-категорияға жататын 
конструкцияда ені бойынша жататын шектелген жарылымның болуына рұқсат 
етіледі. Категорияға байланысты рұқсат етілген жарылым 00,5 мм ден 0,4 мм 
дейін өзгереді.
Шетелдегі нормаларда жарылымның болу ені 0,004а аспауы тиіс, мұндағы 
а – жұмысты арматураның қорғаныс қабатының қалыңдығы мм. Мұнайды, 
газды немесе басқа да сұйықтардың сақтау конструкциясының бөлшектерінде 
рұқсат етілген жарылымның ені қалыпты пайдалану жағдайда 0,1 мм шектеледі, 
қоршаған ортаның әсерінен рұқсат етілген жарылым ені 0,3 мм деп қабылданады.
Құрылыстың жарамдылық мерзіміне қорғаныс қабатының қалыңдығының 
таңдау көп әсер етеді. Соңғы уақытта осы сұраққа байланысты көп зерттеулер 
жүргізілген, қорғаныс қабатының қалыңдығы келесіден төмен болмайтындай 
етіп жасалу ұсынылады:
70 мм – жұмысты сымды арматура;
50 мм – жұмысты тіректі арматура;
30 мм – орналастыру арматурасы мен хомуттар;
Конструкцияны жасау жағдайлары мен ортаның агрессивті дәрежесіне 
қосымша ескеру ұсынылады. Қалыпты жағдайда Ұлыбританияда қорғаныс 
қабатының қалыңдығын 1,5 б, мұндағы б – бетонмен толтырудың максимал көлемі, 
неммесе 1,5 да, мұндағы да – жұмыс арматурасының максимал көлемі (тіректі) 
тіректердің орамдарын қолданғанда қорғаныс қабатын 1,5 тіректің диаметріне 
сәйкес болу керек, бірақ ол 100 мм аспауы тиіс. Темірбетон конструкциясының 
жарылымға тұрақтылығы, беріктікке есептеулері істегі нормативті құжаттармен 
оларды пайдалану жағдайларын ескеретін ерекшелікпен сәйкес жүргізіледі. 
Гравитациялық платформаны жобалағанда келесідей сұрақтар шешілу қажет: 
конструкцияның жалпы тұрақтылығы, орнататын жердің ерекщелігі зерттелу 
қажет.
Құрылыстың жалпы тұрақтылығымен жердің негізігі есептеулерін екі шекті 
жағдаймен қарастырылатын жүктеме коэффициентін ескере жүргізіледі және 
жердің беріктікке параметрін коэффициентін ескеру қажет. 
11.1-кесте
Элементтің орналасу аймағы
Қорғаныс қабаты, мм
Жай 
темірбетон
Алдын ала кернеулетілген 
темірбетон
Сырт жағы
а – су астында
60
75
б – аймағында
75
100
в – атмосферада 
75
100

285
Ішкі жағы
а – су астында
60
75
в – атмосферада 
СНиП 2.02.01-
84 [18]
СНиП 2.02.01-84 [18]
Гравитациялық платформаның жерге түсіретін салмағы кейбір тереңсулы 
жерлерде өте көп болады. Құрылыстың өз салмағының арқасында тік түсетін 
жүктеме 3000 МН дейін немесе одан да көп болады, ал жел, толқын және 
ағыстың түсіретін көлденең жүктемесі вертикал жүктеменің 15-35% болады, 
бұл кезде өте үлкен аударма моменті пайда болады. Құрылыстың табанында өз 
салмағының әсерінен кернеу 0,1-0,3 МПа жетеді, ал жанама кернеу 0,05 МПа 
жетеді, сондағы тең әсер ететін күш эксцентриситеті негізінің енінің 0,2 бөлігіне 
жетеді. Шекті жағдайының бірінші тобы бойынша есептегенде:
- негізінің жалпылама есептелген жүктемелермен олардың қауіпті 
үйлесімдерінің әсерінен оның ұстау мүмкіншілігін анықтау, бұл кез-
де құрылыстың жылжуға, құлауға жалпы тұрақтылығын қарастыру; 
құрылыс табанындағы жүктемені есептеу;
- жердің гидравликалық тұрақтылығын толқын, ағыс, құбылыстардың 
әсерін бағалау, топырақтың сулану мүмкіншіліктерін және одын қорғану 
жағдайларын қарастыру;
- негіздің құрылыс конструкциясының орнату кезіндегі шығып тұратын 
жақтарының жерге енуге қарсылығын анықтау, платформаны басқа жер-
ге орнатқандағы жұмсалатын күшті анықтау, құрылыс элементтерінің 
жермен әсерлесуінің локальді бұзылуын пайда болу сұрақтарын 
қарастыру;
Екінші топ бойынша есептеулер келесі нәрселерді анықтау арқылы 
жүргізіледі:
- құрылыстың ұзақ және қысқа уақыттағы шөгуі;
- құрылысқа динамикалық әсер ету кезіндегі жердің тәртібін бағалау, 
құрылыстың динамикалық тәртібін анықтау;
- құрылыстың, бұрғылаудың, теңіз құбырлар желісінің салыстырмалы 
ауытқуын; 
Құрылыс негізінің есептеу схема жүйесі қарастырылатын есептеу 
жағдайына тәуелді. Жер тәртібіне байланысты сұрақтарды қарастырғанда 
құрылыс абсалютті түрде қатты деп қарастырылады, ал жер кернеуінің жағдайын 
анықтайтын ерекшеліктер есептеуде максималды түрде ескерілу қажет.
Құрылыстың динамикалық есептеулерін жүргізгенде әдетте есептеу схема-
сына негіз жерінің жеңілдетілген моделі енгізіледі.

286

жүктеу/скачать 28,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: