Оқулық. Алматы: жшс рпбк

1 ... 136 137 138 139 140 141 142 143 ... 542

Байланысты:
[Nes pbaev T.] ZHanuarlar fiziologiyasue(z-lib.org)

74-сурет. Сілекей түзу процесінің

сыз басы (А):

1 - түйірлі цито плаз ма лық

тор; 2 - Гольджи кеше ні нің ва куольдері;

3 - секрет түйір лері; Тор ша лардың секрет

бөлу түр лері: Ə - ми кро мерокриндік,

Б - макро ме ро крин дік, В-голокриндік

жолдар

173

Торшалардың секрециялау қызметі организмнің функционал-

дық жағдайына қарай өзгеріп отырады. Ашығу кезінде без дер-

дің сілекей түзу қызметі тоқтап қалады. Əрбір торша секреті нің

физикалық жəне химиялық қасиеттері өзгеріп тұрады. Азық-

тандыру аралығында сілекей түзу тоқтап, малды азық

тан

дыр-

ғанда ол күшейеді. Сілекейдің сапасы азықтың сипатына қарай

өзгереді. Құрғақ, ұнтақталған азыққа сілекей көп, ал балғын

азыққа – аз бөлінеді. Сілекей бездерінің қызметі азықтың құрамы

мен сапасына бейімделе өзгереді. Мысалы, итті ұзақ уақыт крах-

малды азықпен тамақтандырса, оның сілекейінде көмірсуларды

ыдырататын ферменттер пайда болады. Азық сипаты мен сілекей

сапасының арасындағы мұндай сəйкестік рефлекспен жəне гумо-

ральды реттеу тетіктерінің əсерімен қалыптасады. Рефлекстік ме-

ханизм сілекей бездері қызметін шапшаң өзгертсе, гуморальдық

етеді.

Сілекей бөлу процесі торшалардан шыққан секреттер без-

дердің түтікшелері мен альвеолаларына жинақталғаннан кейін

ғана басталады да, безді ұлпаның миоэпителийлік торшалары

мен шығару өзектерінің бірыңғай салалы еттерінің қатысуымен

жүреді.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 136 137 138 139 140 141 142 143 ... 542