Оқулық. Алматы: жшс рпбк
Жалғыз бөлімді қарындағы ас қорыту
жүктеу/скачать 5 Mb. Pdf көрінісі
|
| 8.5.1. Жалғыз бөлімді қарындағы ас қорыту
Иттің қарны бір бөлімді ағза. Кардиалық аймақ ауданы ша- ма лы ғана жіңішке құрылым. Пилорус бөлімі қысыңқы жəне созылыңқы келеді (79-сурет). Кілегейлі қабық ауданының тең жар тысын қарын түбі алады. Қарынның жалпы сыйымдылығы 1,2-1,5 л. Өңештің қарынға жалғасқан жерінде кіреберісті жаба- тын етті тұзақ болады, ал пилорус пен ішекті - пилорус қысқышы бөліп тұрады.
181 Тұз қышқылының қарындағы ас қорытуда маңызы өте зор. Ол пепсиногенді белсенді пепсинге айналдырады; қарында белоктар- ды ыдырататын ферменттерге қажет тиімді сутектік көрсеткіш деңгейін (рН) сақтауға мүмкіндік береді; бактерицидтік қызмет атқарады; белоктарды ісіндіріп, олардың құрылысын бұзып (де- натурациялап), қорытылуын жеңілдетеді; гастриннің бөлінуін тежеп, секретиннің бөлінуін күшейтеді, пилорус рефлексін реттейді. Қарын сөлі құрамында белоктар, полипептидтер, мукопро- теидтер, несепнəр, несеп қышқылы, амин қышқылдары түрінде органикалық жəне натрий, калий, магний, НСО 3 –
4 2– , SО 4 2–
түрінде бейорганикалық заттар жəне белоктар мен майларды ыдырататын ферменттер болады. Белокты ыдырататын фермент- тер тобына пепсин, катепсин, реннин (химозин) жатады.
дың бастапқы түрі молекулалық массасы 72000-ға тең тарам- далмаған жалғыз полипептидтік тізбектен түзілген пепсиноген болып табылады. Қышқыл ортада тізбектің N - ұшындағы Лей 44 –
Иле 45 пептидтік байланысының үзілуінің салдарынан пепсино- геннен молекулалық салмағы 3200 тең басытқы (белокты кешен) бөлінеді де, пепсин пайда болады. Пепсиноген бірнеше пепти- даза қосындысы деген де болжам бар, сондықтан одан екі түрлі пепсин: пепсин - І жəне пепсин-ІІ бөлінеді. Пепсин - І -ге тиімді рН - 1,8 - 2,2, ал пепсин - ІІ-ге -3 - 3,5. Пепсин өсімдік белоктарына да, жануарлар белоктарына да əсер етеді. Ол ароматты амин қышқылдарының (фенилаланин, триптофан, тирозин) карбоксил тобының пептидті байланыста- рын өте тез ыдыратады да, басқа амин қышқылдарына баяу əсер етеді. Оның əрекетінен полипептидтер, кіші молекулалы пеп- жүктеу/скачать 5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|