Оқулық. Алматы: жшс рпбк

229

шап шаңдатады. Ішек без дерінің қызметіне ішектің өзінде пай-

да болған гормондар да əсер етеді. Дуокринин гормоны бруннер 

бездерінің қызметін, ал энтерокринин гормоны либеркюн без де-

рі нің қызметін жандандырады.

Ұйқы безі сөлінің құрамы мен маңызы. Ішек қуысындағы 

ас қорыту процесінде ұйқы безінің маңызы өте зор. Ұйқы безінің 

сөлі түссіз, мөлдір, сілтілік ортасы бар (рН - 7,2-8,50) сұйық зат. 

Оның құрамында 98-99 пайыз су, 1-2 пайыз, құрамына натрий, ка-

лий, кальций, магний, темір элементтері, хлоридтер, карбонаттар 

жəне муцин енетін, құрғақ зат болады. Сөл құрамындағы трип-

синоген, химотрипсиноген, карбооксиполипептидаза, пепти-

даза, амилаза, мальтаза, лактаза, липаза, фосфолипаза, дезок-

сирибонуклеаза ферменттерінің əсерімен белоктар, көмірсулар 

жəне майлар қорытылады. Бұл аталған ферменттермен қатар сөл 

құрамында нуклеин қышқылдарын нуклеотидтер мен фосфор 

қышқылына ыдырататын рибонуклеаза ферменті болады.

Ұйқы безі құрамындағы бұйығы трипсиноген молекуласының 

N ұшынан ішек сөлінің құрамындағы энтерокиназа ферментінің 

əсерімен алты амин қышқылынан құралған фрагмент бөлінеді де, 

ол белоктарды ыдырататын белсенді трипсинге айналады. Трип-

син сілтілік ортада əрекет етеді, оның əсерін бауырда түзілетін өт 

жандандырады. Өз кезегінде трипсин химотрипсиногенді химо-

трипсинге айналдырады.

 

жүктеу/скачать 5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: