Оқулық. Алматы: жшс рпбк
-кесте. Ұйқы безі сөлі ферменттерінің сипаттамасы
жүктеу/скачать 5 Mb. Pdf көрінісі
|
| 23-кесте. Ұйқы безі сөлі ферменттерінің сипаттамасы
Негізгі фермент- тер
рН оптиму- мы Əсер ететін субстра- ты Түзілетін ыдырау өнімдері Трипсин
Хемотрипсин 6,5-8,0
6,5-8,0 Белоктар, полипеп- тидтер -«- -«-
Полипептидтер, амин қышқылдары -«- -«- Карбоксипепти- даза Аминопептидаза Липаза Фосфолипаза (-амилаза Мальтаза
6,5-8,0 6,5-8,0
7,8-8,2 6,5-7,0
6,8-7,0 6,8-7,0
Пептидтердің соңғы СОО–тобы
Пептидтердің соңғы NН2-тобы
Липидтер Фосфорлипидтер
Крахмал, декстрин (α-байланыстар) Мальтоза
Амин қышқылдары -«- -«-
Май қышқылдары, гли- церин, моногли-церидтер Май қышқылдары, глицерин, фосфор қышқылы, холин Мальтоза
Глюкоза 230 Трипсин мен химотрипсин пептидтік тізбектерді пепсин əсер етпейтін жерлерден бөлшектейді. Осы үш ферменттің əрекеті- мен белоктардың полипептидтік тізбектері қысқарады. Одан əрі бұл полипептидтер ішек пен ұйқы безі сөлдерінің құрамындағы пептидазалардың əрекетімен амин қышқылдарына ыдырайды. Карбоксипептидаза пептидтік тізбектің карбоксил тобы бар жері- нен жеке амин қышқылдарын бөлшектесе, аминопептидаза - тізбектің еркін амин тобы бар жеріне əсер етеді (23-кесте). Ұйқы безі сөлінің липазасы майларды моноглицеридтерге жəне глицерин мен май қышқылдарына айналдырады. Бұл фер- мент сілтілік ортада əрекет етеді жəне оның белсенділігін өт күшейтеді. Ұйқы безі сөлінің құрамында көмірсуларға əсер ететін бір- неше ферменттер бар. Мысалы, амилаза ферменті крахмал, гли- коген жəне амилопектинді декстрин мен мальтозаға айналдырса, глюкозидаза ферменті мальтозаны глюкозаның екі молекуласына, фруктофуронидаза - сахарозаны глюкоза мен фруктозаға айнал- дырады.
Сөл құрамындағы көмірсуларды ыдырататын ферменттердің арақатынасы қабылданған азықтың сапасына, оның құрамындағы көмірсулардың сипатына қарай өзгереді. Мысалы, жас төлдердің ұйқы безі сөлінің құрамында сүт қантын - лактозаны глюкозаға айналдыратын галактозидаза ферменті көп мөлшерде болады. Ит пен мысықта ұйқы безінің сөлі мезгіл-мезгіл, тек азық- тандыру үстінде ғана бөлінеді. Малда ол толассыз бөлініп оты- рады. Азықтандыру кезінде сөлдің бөлінуі күшейеді жəне оның бөліну қарқыны азықтың құрамына қарай өзгереді. Мысалы, жылқыда бидай кебегіне сұлы мен пішенге қарағанда ұйқы бе зі- нің сөлі əлдеқайда көп бөлінеді. Кебек бергеннен кейін бір сағат ішінде сөл бөлу екі есе артады да, оның жоғары қарқыны 3 сағаттан соң байқалады. Ит безінің сөл бөлу заңдылықтары И.П.Павловтың зертханасында зерт- телген. Тəжірибелер ұйқы безі сөлінің ең көп мөлшері тамақтандырғаннан кейін нанға - бірінші, етке – екінші, сүтке – үшінші сағаттарда бөлінетінін аңғартқан. Аталған тамақ түрлеріне сөл бөлу процесінің ұзақтығы да əртүрліболады (95-сурет). Тəулігіне орта есеппен ит 0,2-0,3 жүктеу/скачать 5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|