9.3. Аортаның қүрсақ бөлігі

522
9 бөлім. Құрсақ қуысының ішперде арты кеңістігшдегі агзалардың клиникалық анатомиясы
уде ар ал ы ғы н ы ң төм енгі ар ты н а ж е ту ү ш ін ж а са л ат ы н аорта 
немесе оңеш тесіктер ін кең ей ту д і (ди аф рагм отом ия) к о к ет 
асты н дағы а р тер и я л ар д ы ң си н то п и ясы н ескер іп , диаф раг- 
м аны оң ж а ғы н а ж ән е алд ы н а ң ар ай ң и ғаш тап кесу к ер ек
(С авины х бойы нш а ди аф р агм о то м и я ж асау);
2) белдің төрт ж ұ п а р тер и я л а р ы , бірінен соң бірі ж о ғар ы төрт 
бел о м ы р тқ алар тұсы нда, ао р тан ы ң ар ты н ан тар ай д ы . 
4 1,6% ж ағд ай д а бел а р т ер и я л а р ы X II кеуде —I бел ом ы ртңа- 
л ар деңгейінде ж ү л ы н м и ы н ы ң н егізгі а р т е р и я л ы қ там ы - 
ры —А дам кеви ч а р тер и я л ар ы н қ ү р ай д ы . С онды ңтан аорта- 
н ы ң ар тқ ы қ аб ы р ғасы н ы ң , к еу д ен ің X II ж ән е белдің І-ш і 
о м ы р тқ алар ы д еңгей ін де, ү зы н д ы ғы 50 мм ж ән е ені 10 мм 
болаты н ай м аң та о п ер ац и я н ы ү ң ы п ты ж а са у к е р ек . Қ үрсаң 
аортасы на протез ж асаған д а, «ң ауіпті ай м ақ тағы » бел ар те­
р и я л ар ы н б айлам ау м ү м к ін болм аса, п ар ап л еги я д ам уы нан
сақтау ү ш ін , бел а р тер и я л ар д ы ң сағал ар ы н а р е и м п л а н тац и я
ж асал у ы кер ек ;
3) сегізкозд ің о р таң ғы ар тер и ясы , ао р тан ы ң ж а л ғ ас ы . Ж ам - 
бас қабы рғасы мен ағзал ар ы н қо р ектен д ір ед і. Ж үру бағы ты
ж ал п ы м ы қ ы н а р тер и я л а р ы н ы ң би ссектрисасы н а тең.
Қ үрсақ аортасы н ы ң ви сц ералд ы т а р м аң т ар ы н а бірнеш е ар тер и я
ж атад ы .
Қ үрсақ бағаны (tru n c u s coeliacus) — ү зы н д ы ғы 1 — 2 см, ао р тан ы ң
алды нан X II кеуде о м ы р тң асы н ы ң том енгі болігінде нем есе LI 
о м ы ртң аны ң ж о ғар ғы болігі деңгей ін де ш ы гад ы . Іш перде ар ты н д а 
үш та р м а қ қ а болінеді:
а )  сол ж а ң асқ азан ар тер и ясы , о ң еш тің асң азан н ы ң карди - 
алды болігіне отетін ж ер ге б ағы тталған ;
б) ж а л п ы бауы р ар тер и ясы сәл томен қ а р ай бағы тта, p licae 
ga stro p a n crea tica e d e x tr e -н ы ң бойы м ен бауы рға барады . 
Ж а л п ы бауы р ар тер и ясы , ң ү р сақ аорта-ңүрсаң баған ы н ан
(9 0 % ), ж о ғар ғы ш а ж ы р қ а й ар тер и ясы н ан (4 % ), бауыр- 
асң азан баған ы н ан (6 % ) та р м а қ тар ы н а н басталады ;
в )  к о к бауы р ар тер и ясы — ең ір і тар м аң , басталған ж ер ін ен
солға қ а р ай ү й қ ы безінің ж о ғар ғы ш етім ен ж ү р ед і.
Қ үрсақ бағаны аортадан әр тү р л і болы п басталады . 0 ,9 % ж ағ- 
дайда қ ү р сақ бағаны болм айды . Б а ға н н ы ң ек іге болініп, ал ү ш ін ш і 
тарм ағы басқа ж ерден басталуы 16,2 — 34% ж а ғд ай д а кездеседі.
Қүрсаң баған ы н ы ң ж о ғар ғы ш а ж ы р қ а й а р тер и ясы м ен бірге бас­
талуы 3 — 5,5% ң үрай ды .
Қ үрсаң бағаны ай н ал асы н д а нерв тү й ін д ер і, қ ү р с а қ о р ім ін ің
байланы сты руш ы тар м аң тар ы бар. Д оға тәр ізд і байлам том ен орна-

Клиникалық анатомия
523
ласқанда (немесе ң ү р сақ бағаны ж о ғар ы ж ерд ен ш ы ң ң ан д а) ж ән е 
де ңүрсақ бағаны өр ім ін ің н ей р о ган гл и й л ер ін ің ф иброзды өзгері- 
сінде, ңүрсаң баған ы н ы ң ң ы сы л ы п тар ы л у ы м ү м к ін . Б ү л кезде 
операция ж асау ң аж ет болады .
Д иаф рагманы ң төм енгі а р тер и я сы н ы ң ң үрсаң баған ы н ан тара- 
уы, сол ж ақ а сқ азан ар тер и я сы н ы ң екеу болуы , бауы рды ң қо сы м ш а 
артериясының болуы — 5,9% ж а ғд ай д а кездеседі:
1) ж оғарғы ш а ж ы р қ ай ар тер и ясы қ ү р саң баған ы н ан том ен, 
үйңы безінің төм енгі қ ы р ы н ы ң асты н ан басталады ;
2) бүйрек үсті бездің о р таң ғы ар тер и ясы , ж о ғар ғы ш а ж ы р ң ай
артери ясы н ан томен басталады ;
3) әр бүйректе а р тер и я саны бірдей болм айды . К ейде бір ар те­
рия (6 3 ,8 % ), кейде торт а р тер и я (1 ,8 % ) кездеседі;
4) атал ы қ без (немесе ан ал ы ң без ар тер и ясы ) ж ү п там ы р л ар , 
аортадан бүйрек ар тер и ясы н ан томен ж ерде б асталады . Қүр- 
саң аортасы нан бүл а р тер и я 90% ж а ғд ай д а б асталады . Б а с қ а
ж ағдай да бүйрек ар тер и ясы н ан нем есе бүй рек үсті артери я- 
дан басталады . Осы а р тер и я н ы ң н есепағарға ң аты н асы н ы ң
п р ак ти к ал ы ң м аң ы зы :
а ) оң ж аң т ағы атал ы ң без (ан ал ы ң без) ар тер и ясы , несеп- 
ағарды б ү й р ек тің төм енгі ү ш ы н д а (1 9 % ), бүй рек үнхынан 
томен (5 2 % ), түбек алд ы н д а (1 1 % ), түбек пен б ү й р ек тің
төменгі ү ш ы арасы н д а кесіп өтеді;
б) сол ж а ң т а атал ған ар тер и я несеп ағар ды түбек пен бүй- 
р ек тің төм енгі ү ш ы ар асы н д а (6 3 % ), б ү й р ек тің төм енгі 
үш ы деңгейінде (2 4 % ), ң ал ған ж а ғд ай д а (1 3 % ) а р тер и я 
түбектің алд ы н д а ж атад ы .
Аталың (ан ал ы қ) без ар т ер и я л а р ы н ы ң іш перде ар ты к е ң іс т ік т ің
тамырларына ң аты н асы н ы ң т ә ж ір и б ел ік м аң ы зы :
1) 54% атал ы ң (ан ал ы қ ) без ар тер и я л ар ы бүй рек вен асы н а ж а- 
наспайды ;
2) 34% артериялар аортадан басталы п, бүйрек венасын алды нан 
кесіп өтеді;
3) ар тер и ян ы ң б асталаты н ж е р і бүй рек венасы н ы ң асты н д а ор- 
н аласы п, ар тер и я венан ы ң асты н ан ш ы ғы п , оны алд ы н ан
кесіп өтеді (12% ).
4) Төменгі ш аж ы р ң ай ар тер и ясы ао р тан ы ң сол ж а ғы н д а , II — 
IV бел о м ы р тқ алар деңгейінде басталады . Ү зы нды ғы 5 — 13 
см. О ның соңғы бөлігі си гм а тәр ізд і іш е к т ің ш а ж ы р ң ай ы н а
енеді.

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: