peroneus su p erficia lis өтеді. M . peroneus longus-т ің сің ір і І-ш і табан
сүйегіне бекиді. А л т. peroneus brevis-тщ сің ір і V-ш і табан сүйегіне
бекиді.
Қ ан т а м ы р л а р ы мен н ервтер. Ү лкен ж іл ін ш ік т ің ал д ы ң ғы а р
териясы (a. tibialis anterior) m em b ra n a m te ro sse a -пъщ тесігі арңы -
лы сираң ты ң алд ы н а ш ы ғад ы (3 .1 9 . сурет). Ж о ғар ғы бөлігінде т.
tibialis a n terio r мен т. e x te n so r d ig ito ru m lo ngus-тъщ ар асы н д а ор-
нал асңан. А л о ртаң ғы бөлігінде, сы рт ж а ғы н а н т. ext.h a llu cis lon
gus орналасады . V. tibiales a n te rio r а р тер и я н ы ң е к і ж а ғы н д а ж а
тады. К іш і ж іл ін ш ік т ің ж а л п ы н ерві (п . p ero n eu s c o m m u n is) — п.
ischiadicus-тъщ тар м ағы болы п табы лады . Ол к іш і ж іл ін ш ік т ің ба
сын ай н ал ы п , ж іл ін ш ік т ің алд ы ң ғы бөлігіне өтеді де, осы ж ерде п.
peroneus su p erficia lis et p r o fu n d u s болы п ек іге бөлінеді. N . peroneus
superficialis canalis m usculoperoneus superior-ден өтіп , ж іл ін ш ік т ің
төменгі 1 /3 бөлігінде fo ra m en cruris ар ң ы л ы , а я қ басы н ы ң үстіне
ш ы ғады . К іш і ж іл ін ш ік т ің тереңдегі н ерві ал д ы ң ғы бүлш ы ң ет ара-
сындағы перде ар ң ы л ы ш ы ғы п , с и р аң ты ң ал д ы ң ғы б ү л ш ы ң еттік
қүндағы нда орналасады . Ол ж іл ін ш ік т ің ж о ғар ғы бөлігінде арте-
ри ян ы ң сы рт ж ағы н д а, ал төм енгі бөлігінде іш ж а ғы н д а ж атад ы .
Олар ж а зғы ш бүлш ы ң еттерді н ервтен діріп , а я ң басы н ы ң үстіне
ш ы ғады . Ж а л п ы к іш і ж іл ін ш ік н ерві ж а р аң а т ы н д а «ат т ү я ғ ы » ,
«ңоразданып ж үру» сим птом ы ш ы ғад ы .
3.7.3. Ж іл ін ш ік т ің а р т қ ы а й м а ғ ы
С ы ртңы н ы сан ал ар :
— ж оғарғы бөлігінде-балты р б ү л ш ы қ ет тер ін ің е к і со п ақ ш а том-
пайғаны ;
— төменгі бөлігін де-ахи лл сің ірі;
— сы рт ж ағы н ан -б алты р б ү л ш ы ң етін ің л атер ал д ы басы;
— м едиалды ж ағы н ан -ү л к ен ж іл ік сү й егін ің қ ы р ы мен балты р
бүлш ы ң етінің м еди алды басы;
— төменгі ай м аң та-ү л к ен ж іл ін ш ік к е ң ам б ал а т әр ізд і бүлш ы ң-
ет ж ан асы п ж атад ы . К ейде с ү й ек тің м еди алды бетінде тері
аяң ты ң асты ндағы ү л к ен венасы кө р ін іп түрады .
Қ а н т а м ы р л а р ы мен н ер втер д ің п р о ек ц и ясы :
—ү л к ен ж іл ін ш ік т ің ар тң ы ар тер и ясы , венасы ж ән е ү л к ен ж і-
л ін ш ік т ің нервісін ің ж ү р у бағы ты : та қ ы м ш ү ң қ ы р ы н ы ң ор-
тасы мен м едиалды өсінді мен ах и л л с ің ір і арасы н қ о саты н сы-
зы ң бойы;
142
3 бөлім. Аяқтың клиникалық анатомиясы
— ж іл ін ш ік т ің м еди алды бетінде, ү л к ен ж іл ік т ің а р тқ ы ар тер и
ясы , ж о ғар ы д а — ү л к ен ж іл ін ш ік т ің м еди алды ң ы р ы н ы ң бір
елі арты нан бастап, м едиалды өсінді мен ах и л л сің ір і арасы н
ңосаты н сы зы қ бойы;
— к іш і ж іл ін ш ік ар тер и я (а. регопеа) п р о ек ц и ясы — т а қ ы м ш үң-
қ ы р ы ромбы сы түбінен немесе к іш і ж іл ін ш ік басы нан 2 см м е
ди алды ж ерден л атер ал д ы өсіндіні ңосаты н сы зы ң бойы;
— ү л к ен тері венасы (v . saphena m a g n a ) ж ән е тері н ер він ің (п .
saphenus) ж ү р у бағы ты ү л к ен ж іл ін ш ік т ің м еди алды ш етін ен
бір елі а р тқ а ж ү р гізіл ге н сы зы қ бойы;
— к іш і тері венасы (v . saphena p a rva ), ж о ғар ы д а — б алты р бүл-
ш ы ң еттер ін ің ек і басы ар асы н д ағы ж ү л гед е ж а т ад ы . Б ал ты р -
ды ң м едиалды тері н ер він ің ж ү р у бағы ты оған сәйкес болады ;
— балты рды ң л атер ал д ы тері нерві (л. c u ta n eu s surae la tera lis)
балты р б ү л ш ы ң етін ің сы ртң ы басы н ы ң ортасы н да ж атад ы ;
— балты р н ерві (п . su ra lis) бағы ты — к іш і тері асты л ы ң вена ба-
ғы ты н а үңсас.
— Терісі ж ү қ а , қ о зғал м ал ы . Тері асты н д ағы м ай л ы ү л п а е к і ба-
ғы ттан
— түрады . Тері асты нда тері н ервтері, ү л к ен тері асты л ы қ вена,
оны ң арты н д а б еткей лі ф асц и я асты н д а п. sa p h en u s ж атад ы
(3.20 сурет).
Б еткей ф асц и я ж а л ғ ы з ж а п ы р а ң т ан түрады . V. saphena p a rva
ж эн е n. c u ta n eu s surae m edialis, беткей ф ас ц и я н ы ц ң ы н аб ы н д а, ал
ж оғарғы бөлікте м ен ш ік ті ф ас ц и я н ы ц ы д ы р аған тал ш ы ң тар ы м ен
ңорш алған . С ираңты ц төм енгі ж ер ін е дейін де, беткей ф асц и я б ал
ты р нервіне (п. suralis) қ ы н а п түзейді.
М енш ікті ф асц и я ( fascia c ru r is ), та қ ы м ф асц и я сы н ы ц ж а л ғас ы .
О л артңы қ ү н д аң ты қ ү р ад ы .
А р тқ ы қ ү н д ақ қ а б ы р ғ а л а р ы :
— алды н ан — ж іл ін ш ік сү й ектер і мен сү й ек а р а л ы қ перде;
—л атералд ы ж а ғы н а н — ар тң ы бүлш ы ң еттер, ар ал ы ң перде ж э
не к іш і ж іл ін ш ік ;
— арты нан — си р аң ты ц м е н ш ік ті ф асц и я сы ;
— м едиалды ж а ғы н ан — ү л к ен ж іл ін ш ік т іц м еди алды қ ы р ы .
—А р тқ ы ң үндаң , ф асц и я н ы ц терец дегі ж ап ы р ағы м ен ек іге бө-
лінген:
— б еткей лі ж ән е терецдегі.
Б еткей ф асц иалды ң үнд аң та: балты р, к ам б ал а тәр ізд і ж эн е т а
бан б үлш ы қеттері ж атад ы . Табан б ү л ш ы ң етін іц сіц ір і — балты р
ж эн е қам б ал а тәр ізд і б ү л ш ы қеттер ар асы н д а, ө зін іц ңы набы нда
этеді. Соныц ж о ғар ғы б элігінде ң ам б ала тәр ізд і б ү л ш ы ң еттіц (m. so-
Клиникалық анатомия
143
Достарыңызбен бөлісу: |