Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }

564
10 бөлім. Құрсақ қуысы агзаларының клиникалық анатомиясы
Осы нервтер та р м а қ тар ы бауы р ң ақ п асы н д а б ауы рды ң алд ы ң ғы
ж ән е артң ы өрім ін ң ұрай ды .
Б ауы р д ы ң алд ы ң ғы өрім і к іш і ш арбы м ай ж а п ы р а ң т ар ы ара- 
сы нда бауы р артери ясы м ен бірге о р н аласң ан . Б ау ы р д ы ң арты нда- 
ғы өрім ң ақ п а венасы мен ж а л п ы өт өзегі ар асы н д а ж атад ы .
Б ау ы р д ы ң ек і н ер втік өрім і өзара ан ато м и я л ы ң бай л ан ы ста, 
сонды ңтан оларды ж а л п ы өрім деп қ а р ау ға болады .
10.3.7. Бауырдың артерия, вена, лимфа тамырлары ж әне 
нервтерінің ерекшеліктерінің клиникалық маңызы
А р те р и я л а р . Б ау ы р ға а р тер и я л ы ң қ а н ж а л п ы бауы р ар тер и ясы
ар қ ы л ы келеді. Ү зы нды ғы ң ү р сақ баған ы н ан бауы р — 12-елі іш ек
байлам ға дейін созы лы п ж а тад ы . Осы ар ад а, ж а л п ы от озегіне 1 — 2 
см ң алған д а ол қар ы н -1 2 -ел і іш ек пен бауы р ар тер и ясы н а болінеді.
Ж а л п ы бауы р ар тер и ясы іш перде ар ты н д а ор н ал асы п , содан 
оң ға ң ар ай , ү й қ ы безінің ү стің гі ң ы р ы м ен , д и аф р агм ан ы ң оң ж ақ - 
тағы аяң ш асы м ен , бауы рды ң ң ү й р ы қ т ы қ болігінен сәл томендеу 
ж үреді.
Б ауы р-12-елі іш ек б айлам да — ж а л п ы бауы р ар тер и ясы н ан сәл 
беткейлеу, асң азан н ы ң оң ж а ң т ы қ а р тер и ясы мен венасы , асң азан
ң ақп асы ар тер и ясы мен венасы о р н аласң ан . О лар 12-елі іш ек т ің
ж оғарғы горизонталды болігіне ң ар ай б ағы тталған . Ж а л п ы бауыр 
артер и ясы н ы ң асң азан ға, а сң азан н ы ң оң ж а ғы н д а ғы т ам ы р л ар ға 
ж ән е де ж а л п ы өт озегіне ж а ң ы н д ы ғы , бүл а р т ер и я н ы ң асң азан ре- 
зекц и ясы ж ән е бауы рдан ты с от ж о л д ар ы н о п ер ац и я сы к езін д е за- 
қы м д ан у м ү м к ін д ігін түсіндіреді.
Б ау ы р д ы ң м ен ш ік ті ар тер и ясы б а у ы р — 12-елі іш е к б айлам ы
арасы нда, ж а л п ы от өзегін ің сол ж а ғы н д а , ң аң п а вен асы н ы ң ал- 
ды нда ж атад ы .
Б ау ы р д ы ң м ен ш ік ті ар тер и ясы н ан а сң а зан н ы ң оң ж а ң а р тер и ­
ясы басталады . Б ау ы р ң аң п асы алд ы н д а нем есе ң аң п а іш ін д е мен- 
ш ік т і ар тер и я оң ж а қ т ы қ ж ән е сол ж а ң т ы ң т ар м аң т ар ға болінеді. 
Кейде м ен ш ік ті а р тер и я е к і тар м аң тан басңа тағы бір тар м аң ты
бауы рды ң ш ар ш ы болігіне (бауы рды ң ортаң ғы ар тер и ясы н а) бе- 
реді.
Бауы р ар тер и я л ар ы н ы ң та р м а қ тар ы н а н , олар п ар ен х и м аға ен- 
генш е м айда ар тер и я л ы ң там ы р л ар Глиссон ң абы н а тар ап , бауыр- 
іш іл ік ар тер и ял ы ң ж үй ем ен б айланы сады .
Б ауы рды ң сол ж а ң болігі а р тер и ясы б ауы рды ң сол ж а ғы н , ш а р ­
ш ы тәрізді ж ән е ң ү й р ы ң ты ң болігін қо р ектен д ір ед і. Ол бауыр-

Клиникалық анатомия
565
дың он, ж аң бөлігі ар тер и ясы н ан ң ы сң а. Сол ж а қ бауы р а р т е р и я ­
сы бастапңы ж ерінде бауы р өзектерін ен 1 — 1,5 см іш к е р і ж ән е сол 
жаң қаңпа венасы алды н да о рн аласң ан .
Бауырдың оң ж а ң бөлігін ің ар тер и ясы , көбінесе бауы рды ң оң 
жаң бөлігін ң оректендіреді ж ән е өт ң абы н а тар м аң ( a. c y s tic a ) бере- 
ді. Бауыр ңаңпасы алды н да ол ж а л п ы бауы р өзегін ің ар ты н ан кесіп
өтіп, кейін оң ж а ң қ а қ п а венасы н ы ң алды ж ән е үстім ен ж ү р іп , оң 
жаң ңаңпа венасы м ен оң ж а ң бауы р өзегі ар асы н д а ж атад ы .
Кейде оң ж а қ бауы р ар тер и ясы ң ү р сақ бағаны м ен ж о ғар ғы ш а- 
жырқай артерия л ар ы ар асы н д а аортадан басталады . Б ү н д ай кезде 
артерия ңаңпа венасы н ы ң арты н д а ж а т ад ы , со н д ы қ тан , о п ер ац и я 
кезінде тамы рды табу қ и ы н д ай д ы .
Оң ж аң бауыр а р тер и ясы н ы ң өт ж о л д ар ы н а ң аты н асы тәж іри бе- 
де маңызды. М ы салы , 12,9% ж а ғд ай д а а р тер и я бауы р ө зегін ің ал- 
дынан кесіп өтеді. 12% ж ағд ай д а оң ж а ң бауы р ар тер и я сы , ж а л п ы
өт өзегінің ортаңғы бетінде, оны м еди алды ж а ғы н а н ай н ал ы п өтеді.
Кейбір кездерде, бауы рды ң оң бөлігіне ек і ар тер и я келеді: біреуі 
жалпы өт өзегінің алд ы н ан , е к ін ш іс і ө зект ің ар ты н ан .
Бауырдың м ен ш ік ті ар тер и я сы н ы ң ж ән е он ы ң т ар м аң т ар ы н ы ң
жеке өзгергіш тіктерінің болуы х и р у р ги я л ы ң ү л к ен м аң ы зд ы .
Бауырдың м е н ш ік ті ар тер и ясы ү й қ ы безі мен ң аң п а венасы а р ­
тында орналасы п, 25% ж а ғд ай д а сол ж а қ асң азан ар тер и ясы н ан
немесе 12% ж ағд ай д а ж о ғар ғы ш а ж ы р ң ай ар тер и ясы н ан басталуы
мүмкін. 20% ж а ғд ай д а бауы рды ң м е н ш ік ті а р тер и ясы болм айды , 
бұл кезде оң ж а қ ж ән е сол ж а ң бауы р ар тер и я л а р ы ж а л п ы бауы р 
артериясынан басталады . Б ау ы р 38% ж а ғд ай д а «қосы м ш а» ар- 
териялармен ңоректенеді. О лар а с қ а зан н ы ң оң ж а қ т ы қ ж ән е сол 
жаңтық ар тер и ял ар ы , ж о ғар ғы ш а ж ы р қ а й а р тер и ясы ж ә н е ңүрсаң 
бағанынан басталады . Б ау ы р д ы ң қ о сы м ш а а р т ер и я л а р ы әрдай ы м
кіші шарбы м айда орналасады .
Сол ж аң асң азан ар тер и ясы н ан басталаты н ң осы м ш а а р тер и я 
бауыр-асқазан б ай л ам ы н ы ң сол ж ағы н д а, к а р д и я ғ а ж а ң ы н ж ерде 
орналасады.
Ол бауыр п ар ен х и м асы н да қ а қ п а венасы н ы ң сол ж а ң тарм ағы - 
ның алды нан немесе арты нан отіп, сол ж а ң т ы қ б ө л ікті, ш ар ш ы ж ә- 
не қүйры қты ң бөлікті қоректен діреді.
Қосымш а бауы р ар тер и я л ар ы болуы х и р у р ги я л ы ң м аң ы зд ы . 
Оларды қателесіп байласа (м ы салы , асң азан р е зек ц и я сы кезінде) 
бауыр некрозы дам уы м ү м к ін . Себебі, қо сы м ш а а р т ер и я л а р бауыр- 
дың м енш ікті а р тер и я л ар ы н а к ө м е к ш і емес. О лар бауы рды ң бір 
дербес бөлігін ң ан данды рады . Б ү л ж ер ге бауы рды ң м е н ш ік т і арте- 
риялары нан тарм аң келм ей ді.

566
10 бөлім. Құрсақ қуысы ағзаларының клиникалық анатомиясы
Бүн дай кезде бауы р а р тер и ясы мен ң осы м ш а ар тер и я бауыр- 
ды ң оң ж а ң ж ән е сол ж а қ б өліктерін дербес ң оректен діреді. Кейде 
бауы рды ң м ен ш ік ті ар тер и ясы — оң ж а қ б өлігін, ш ар ш ы ж ән е қүй- 
р ы ң ты ң бөлігін; ал қо сы м ш а ар тер и я — ң ү й р ы ң ты ң ж ән е сол ж а қ
бөлікті ң ан данды рады . Егер ек і ң осы м ш а ар тер и я болса, м е н ш ік ті 
бауыр артери ясы бауы рды ң оң ж а ң бөлігін, ал қ о сы м ш ы л ар ш ар ш ы
бөлікті ж ән е к л ас с и к а л ы ң сол ж а ң бауы р бөлігін ң оректен діреді.
Б ау ы р д ы ң м ен ш ік ті а р тер и ясы ө зін ің оң ж а қ ж ән е сол ж а ң
тар м аң тар ы н а көбінесе бөліктер ар ал ы ң саң ы л ау д ы ң сол ж ағы н д а
бөлінеді. Б ір аң , кейде ж а л п ы бауы р а р тер и я сы н ы ң б и ф у р кац и я- 
сы солға қ а р ай , к ін д ік венасы ж а тат ы н ж ү л ге н ің м еди алды ш етіне 
қ арай ы ғы сңан.
С онды қтан, сол ж а қ бауы р ар тер и ясы тек ң ан а сол ж а ң т ы қ
к л асси к ал ы ң б өлікті ң оректен діреді. Ш ар ш ы бөлік пен ң үйры ң - 
ты қ бөліктер ү зы н д ау , оң ж а қ т ы қ бауы р ар тер и я сы н ан қандан - 
д ы ры лады . К өрсетілген а н ато м и я л ы ң е р ек ш ел ік т і сол ж а ң бауы р 
б өлігінің гем и геп атоэктом и ясы к езін д е еск ер іл у к е р ек . Б ү л кезде, 
ң аң п ан ы ң сол ж а ғы н д а о р н ал асқ ан оң ж а қ бауы р а р тер и ясы за- 
қ ы м д алуы м ү м к ін . О сыған бай л ан ы сты , бүндай о п ер ац и я кезін д е, 
к л ас с и к а л ы қ сол ж а ң б ө л ік тің ар тер и ясы мен ш ар ш ы б ө л ік тің ар- 
териясы н (кейде ол оң ж а қ бауы р ар тер и ясы н ан басталады ) ж е к е
бай л ay к ер ек.
К ейде, бауы р қ аң п а сы н ы ң сол ж а қ ж ар ты сы н д а, е к і сол ж а қ т ы қ
бауыр артери ясы кездеседі. Б ү л ж а ғд ай д а сегм ен тарлы а р тер и я л ар 
ерте ш ы гады (сол ж а қ б ө л ік тік а р тер и я н ы ң бауы рды ң м е н ш ік т і а р ­
тери ясы н ан басталаты н ж ерін ен ).
Е кі ар тер и ян ы да байлау тек ң ан а сол ж а қ гем и геп ато эк то м и яд а 
ж асал у к ер ек . Б а с қ а тү р л і р е зек ц и я л ар д а алды м ен әр а р тер и ян ы ң
ң ай сегм енттік екен ін а н ы қ та у к ер ек .
Б ауы рда е к і а р тер и я л ы қ ү ш тасу бар: ағзасы р ты л ы ң ж ән е ағза- 
іш іл ік . А сқазан — 12-елі іш ек ж ән е оң ж а қ асң азан ар тер и я л а р ы
ағзадан ты с ү ш тасу л ар ж ү й есін қ ү р ады .
Б ү н ы ң м аң ы зы м ы н ад а, егер ж а л п ы бауы р ар тер и ясы н асңа- 
зан — 12-елі іш ек (а а . g a stro d u o d en a lis) ж ән е оң ж а ң асқ а зан арте- 
р и ял ар ы н ан (a. g a strica d e x tra ) басталаты н ж е р д ің алд ы н ан бай- 
ласа, бауы рда к о л л атер ал д ы ң ан ағы м ы қ а л п ы н а келед і. Себебі, 
бауы рды ң м ен ш ік ті ар тер и ясы мен қ о сы м ш а а р т ер и я л а р ы арасы н- 
да кейде ірі, кейде м ай д ал ау ү ш тасу л ар бар (П арф ен тьева В. О.). 
Б үл ж ағд ай д а автор, егер бауы р ң аң п асы н д а қ о сы м ш а ар тер и я бол­
са, бауы рды ң м ен ш ік ті ар тер и ясы н б ай лау ң ау іп сіз дейді.
М енш ікті бауы р ар тер и я сы н ы ң оң ж а қ ж ә н е сол ж а ң т ы қ тар- 
м ақ тар ы , а ғ за іш іл ік ү ш тасу л ар ң ү р ай д ы . Б ір а қ бүл ү ш тасу ш ы та-

Клиникалық анатомия
567
мырлардың диам етрлері тар. С онды ңтан бүларды ң бір тар м ағы н
байлағанда бауы рды ң қ а н ай н ал ы м ы ң ал п ы н а келм ей д і.
Веналар: В еналы қ ңан бауы рға қ а ң п а венасы м ен к е л іп , бауыр- 
дың веналары ар қ ы л ы төм енгі қу ы с венасы н а қ ү я д ы . Қ аң п а в ен а­
сы қанды барлы ң қ ү р саң ты ң таң м үш елерін ен ң абы лдай ды .
Х ирургиялың тү р ғы д а ң аң п а венасы н ы ң ү й ң ы безіне ң аты н асы
маңызды. Қ аңпа венасы ж и ір е к ү й қ ы безіндегі ж ү л гед е орналас- 
ңан (42% ), сирегірек ү й қ ы без басы н ы ң ар ты н д а кө р ш іл ес ж а тад ы
(35%) ж әне өте сирек ү й ң ы безі п ар ен х и м асы н тесіп өтіп, п ар ен ­
хима іш інде (2 3 % ) орн аласады . О сыған б ай л ан ы сты ү й қ ы б езінің
ісіктерінде қ аң п а венасы қ ы сы л ы п , тез ар ад а п орталды ги п ер ­
тензия дамиды.
Қаңпа венасы ж ү й есін ен к е р і ағы сы б ү зы лған д а, гем одинам и- 
каның ңайтадан қ а л ы п тасу ы н а артери о-вен озды ң , ң а қ п а — бауыр- 
лық және ң аң п а вен ал ар ы н ы ң ар асы н д ағы өзара ү ш тасу л ар ы кө- 
мектеседі.
Артерио-веноздың үш тасу , бауы р ар тер и ясы мен қ а ң п а венала- 
рының арасы ндағы к а п и л л я р л а р ы ар асы н д а болады . Осы артерио- 
веноздың ү ш тасу л ар ар ң ы л ы б ауы рға ар ал ас ң ан к елед і. Б ау ы р
циррозы кезінде ң аң п а венасы мен бауы р вен ал ар ы арасы н д а 
жаңадан ү ш тасу л ар п ай д а болады (М агн и ц ки й Г. С. 1967).
Қаңпа венасы ар қ ы л ы ересек адам дарда о р таш а есеппен эр ми- 
нутта 1,5 ли тр қ а н өтеді. Б ү л денедегі ж а л п ы қ а н н ы ң м и н утты ң
көлемінің 1 /3 болігін қ ү р ай д ы .
Қаңпа венасы н ы ң ж ү й есі бауы р вен алары м ен бірге — қ а н депо- 
сын ңүрады . Б ау ы р д ы ң там ы р л ар ы ж а л п ы қ а н к ө л ем ін ің 20% 
сиғызады. Б үн д ай қ ан кө л ем і қ а л ы п т ы ж а ғд ай д а немесе пато- 
логиялың ж ағд ай д а гем о д и н ам и к алы ң м аң ы зд ы .
Қ алы пты ж ағд ай д а, деподағы қ а н қ ар ң ы н д ы ж ү м ы с істеп түр- 
ған мүш елерге дер кезін д е ж е т к ізіл е д і. П а т о л о г и я л ы қ ж ағд ай д а, 
мысалы, денеден ң ан к ету к езін д е, деподағы қ а н ж а л п ы ң ан ж үйе- 
сіне қарай ағады .
Қ аңпалы ж ү й есін ің қ а н ж и н а у қаб іл еті кейде өте қ а у іп т і бола­
ды. М ысалы, естен тан уды ң (ш ок) ауы р түрлерін д е, қ а қ п а ж ү й есін е 
денедегі ж а л п ы қ а н н ы ң 60 — 70% ң ү р сақ іш ін е ж и н а л у ы м ү м к ін .
Бүл ж ағд ай «қүрсақ қ а н т а м ы р л а р ы н а ң ан қү й ы л у ы » деп атала- 
ды. Осының салдары н ан ж ү р е к пен бас м и ы ан е м и я ға ү ш ы р ай д ы .
Бауы р веналары н д а «сф инктерлер» бар. О лар бауы р арңы лы
өтетін қ ан н ы ң ң ү р ам ы н д ағы заттар ға сәй кес қ а н ағы сы н реттей- 
ді. С ф инктерлер бауы рдан ш ы ғаты н қ ан д ы ж а у ы п тастап , бауыр 
қанға толы п к етіп , өм ірге ң ау іп тууы м ү м к ін .
Бауы р веналары ағза іш ін д е о р н ал асқ ан .

568
10 белім. Құрсақ қуысы агзаларының клиникалық анатомиясы
Б ауы р вен ал ар ы н ы ң төм енгі ңуы с вен асы н а ң ү яты н ж ер і ж ән е 
тарм аңтан уы тә ж ір и б ел ік м аң ы зд ы . Б ү л м ағл ү м аттар бауы рды
ан ато м и ял ы ң р е зе к ц и я л а у к езін д е ң аж ет.
Б ауы р вен ал ар ы н ы ң төм енгі қуы с вен асы н а ң ү яты н ж е р і, то 
м енгі ңуы с венасы н ы ң (v . cava inferior) д и аф р агм ад ан кеуде қуы - 
сы на өтетін тесіктен сәл төм ендеу ж ерде.
Төм енгі ңуы с вена, оған бауы рды ң ү ш венасы қ ү я т ы н ж ерін- 
де ам п ула тәр ізд і кең ей ген . Б ү л ара о п ер ац и я к езін д е оң ай ж ар а- 
қ аттан ад ы . Б ау ы р д ы ң а р тқ ы бетіндегі бауы р вен ал ар ы ш ы ғаты н
ж ер ін ж ән е оны ң төм енгі қуы с венасы м ен (к ав ал ьд ы ) ж а н а с қ ан
ж ер ін —бауы рды ң е к ін ш і к а в а л ьд ы ң аң п асы деп атай д ы .
Л и м ф а т а м ы р л а р ы . Үш топтан түрады : бауы рды ң ви сц ералд ы , 
ди аф рагм алды б етк ей л ік л и м ф а там ы р л ар ы ж ән е бауы р қ аб ы н ы ң
ж ән е оны ң м аң ы ң ү р ы л ы м ы н ы ң л и м ф а там ы р л ар ы . Т әж ір и б ел ік
түрғы дан ек і л и м ф а т и к а л ы қ тү й ін н ің орн аласуы м аң ы зд ы .
Олар 12-елі іш ек т ің үстінде, бауы р-12-елі іш ек бай л ам д а орна- 
ласы п , бауы рды ң м е н ш ік ті ар тер и ясы н ж ән е ж а л п ы от өзегін ің
дисталды бөлігін табуға н ы сан а болады .
Н ервтенуі. Б ау ы р д ы кезбе нерв, оң ж а ң д и аф р агм алд ы нерв, 
ж ән е қүрсаң өрім ім ен бірге д и аф р агм а асты н д ағы о рім дер нервтен- 
діреді.
Б ау ы р д ы ң алд ы н ғы өрім і —бауы р ар тер и ясы қ асы н д а, к іш і 
ш арбы м ай ж а п ы р а қ ш а л а р ы арасы нда; а р тқ ы өрім — қ а ң п а венасы
мен ж ал п ы от өзегі арасы н д а о р н ал асқ ан . О лар өзара ү ш тасы п , ба­
уы р өрім ін қүрады .
Б ауы рдан ты с н ер втік өрім болуы н білу м аң ы зд ы , себебі, қ а зір г і 
кезеңде созы лм алы геп ати тті х и р у р ги я л ы қ әдіспен емдегенде — ар- 
териолиз (ты рты ң тан босату) ж ән е ж а л п ы немесе м е н ш ік т і бауы р 
ар тер и ял ар ы н ы ң сы рты н д ен ер в ац и я л ау әд ісі қ о л д ан ы л ад ы .
10.3.8. Өт өзектері
Оң ж а ң ж ән е сол ж а қ т а ғ ы б ө л ік тік өзектер бауы р қ а қ п а сы н д а
қосы лы п , ж а л п ы бауы р өзегін ң ү р ай д ы . Б ау ы р іш ін д егі озектер ор ­
наласуы қ а қ п а венасы мен бауы р ар тер и я с ы н ы ң т а р м аң т ар ы н ы ң
орналасуы на үқсас. Осы үш ң ү р ы лы м (три ада) — ң аң п а венасы , ба­
уы р артери ясы ж ән е от өзегі ж а л п ы қ ы н а п т а о р н ал асқ ан . Б ау ы р
р езекц и ясы кезінде осы ң ан там ы р а я қ ш а н ы а ж ы р а т у ж е ң іл .
Б ауы рды ң оң ж а қ бөлігін ің іш ін д егі от ө зектер і оң ж а қ бауы р 
өзегін, сол ж а ң б өліктегі от о зектер і сол ж а ң бауы р өзегін қ ү р ад ы . 
Е к і өзек қ а ң п а венасы н ы ң алд ы н д а қ о сы л ы п , ж а л п ы бауы р өзегін

Клиникалық анатомия
569
қүрады. Өзектің басталаты н ж е р і бауы рды ң ш ар ш ы бөлігін ің ор- 
тасынан 1 —1,5 см төмен ж ән е 1 см оң ж а ғы н д а ж а тад ы (1 0 .1 2 а, б 
суреттер).
Бауыр өзегі өт қабы өзегі мен бауы рды ң ви сц ералд ы бетінен 
3 —5 см төмен ж ерде ңосы лады . Өт ң аб ы н ы ң өзегі өтті ж а л п ы өт 
өзегіне, одан 12-елі іш ек к е ө зін ің реф л ек то р лы ж и ы р ы л у ңабі- 
летімен өткізеді. Өт ңабы ж ән е он ы ң ө зегін ің топ ограф и ясы өз- 
гермелі (10.12 а с ур е т ). Өт ңабы бауы рды ң асты н д ағы өт ңуы ң 
(ңабы) ш үңңы ры нда (fossa vesicae fellae) ж а т ад ы . Өт ң аб ы н ы ң түбі, 
денесі ж әне мойны бар. Өт ңабы асты н ан ж ән е ң ап тал д ар ы н ан іш
пердемен ж абы лған .
Ж оғарғы, бауы рға ж ан асң ан ж а ғы іш пердем ен ж аб ы л м аған , 
бауыр мен өт ңабы арасы н д а болбыр ү л п а бар.
Өт ңабы ны ң сы рты ң ал ы ң ф асц и алд ы ң аб ы қп ен ж аб ы л ған , 
ол іш пердеден ү лп ам ен ш ек тел ген . С онды ңтан о п ер ац и я кезін д е 
өт қабын субсерозды а ж ы р а ту ж ең іл д ей д і. Өт қ аб ы н ы ң түбі ңүр- 
саңтың алды ңғы ң абы рғасы н а оң ж а ң ң аб ы р ғал ар доғасы мен т ік
бұлшыңеттің оң ж а ң т ағы сы ртңы ң ы ры ар асы н д ағы б ү р ы ш та про- 
екцияланады (холеци сти т кезін д е п ал ьп ато р л ы сезін етін ауы р- 
сыну нүктесі). Ж а л п ы өт өзегі бауы р — 12-елі іш ек б ай лам ы н да, 
ңақпа венасы ны ң оң ж а ғы н д а , б ай л ам н ы ң оң ж а қ ң ы р ы н д а ж а т а ­
ды. Ол 12-елі іш е к т ің төм ендейтін бөлігіне, көбінесе ү й ң ы безінің
өзегімен бірге ү л к ен 12-елі іш ек б үрш ігін е аш ы л ад ы .
Ж алпы өт өзегін 4-ке бөледі:
1) супрадуоденалды қ;
2) ретродуоденалды ң — 12-елі іш е к т ің гори зон талды бөлігін ің
арты нда;
3) үйңы бездік —ү й қ ы безі басы ны ң ар ты н д а немесе п ар ен х и м а 
арасы нда;
4) интрам уралды — 12-елі іш е к т ің төм ендейтін бөлігін ің ңа- 
бы рғасы ндағы бөлігі.
Өт ж олдары н о п ер ац и я ж асаған д а, әсіресе от ңабы н ал ы п тастау 
кезінде, от ңабы а р тер и ясы н ы ц ж а т қ а н ж е р ін ан ы ң тау м ац ы зд ы
болады.
А ртерия көбінесе бауыр ар тер и я сы н ы ц оц ж а ң тар м ағы н ан ш ы- 
ғады. Б ү л кезде өт ңабы ар тер и ясы К ало ү ш б ү р ы ш ы н ы ц ж оғар- 
ғы ңабы рғасы н ң үрай ды . Ү ш бүры ш ты ц сол ж а ғы н — бауы р, ал оц 
жағын —өт қабы өзегі қ ү р ай д ы .
Ескеретін ж ағд ай , от қабы а р тер и ясы ж о ғар ғы ш а ж ы р қ а й а р ­
териясынан да тар ал у ы м ү м к ін (1 0 .1 2 с у р е т ). Б ү л кезде өт ңабы- 
ның артери ясы от ңабы м ой н ы на әр у ақ ы тт ағы д а й сол ж а ғы н а н

570
10 белім. Құрсақ қуысы агзаларының клиникалық анатомиясы
емес, керісін ш е өт қабы м ой ы н н ы ң оң ж а ғы н а н ж ү р у і м ү м к ін . Сон- 
д ы ңтан , осы б өлікті « қау іп ті ай м ақ» деп қ а р ау ға болады .

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: