Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1.9.2. леуметтік шиеленістер
=леуметтік шиеленістер — жеке адамдар, леуметтік топтар, таптар арасында ы арама-айшы м дде, масат, к зарас, идеологияларды аты ысы. Пікірлер сйкессіздігіні аума ына сйкес шиеленістерді т"л алы, т"л ааралы, топаралы шиеленістер деп жіктейді. Топтараралы шиеленіс ішкі мазм"ны бойынша рационалды жне эмоционалды болып б лінеді. Рационалды шиеленіске саналы, іскер бсекелестікті амтитын, ресурстарды айта б лу жне басаруды жетілдіру немесе леуметтік "рылымды жетілдіру жатады. Дегенмен, шиеленіс барысында, аты ыстар кезінде оны м шелеріні басын- шылы пи ылдары к бінесе, т"л алы шиеленістерге айналады. Соны- мен бірге, шиеленісті ал ашы себебі "мытылады жне шиеленісті м шелері жекк рушілік негізде рекет жасайды. Б"ндай шиеленіс эмо- ционалды деп аталады. +ажетті шиеленіс — жеке адамдарды бір уаытта екі ажеттілігі- не сйкес туындайды, мысалы, олар лкен топ ішінен баса топ "ру немесе жеке адам бір уаытта, бір масат к здеген зара бсекелес екі топа м ше болуы м мкін. Сырт#ы ортамен шиеленіс. Кез келген леуметтік шиеленісті шарт- ты т рде 3 т рге б луге болады: шиеленіс алдында ы кезе, шиеленіс зі жне шиеленісті шешімін табу кезеі. Шиеленіс алдында ы ке- зе — б"л шиеленісуші жатар басыншылы рекет жасау а шешім абылдамай т"рып немесе шегінуге шешім абылдамай т"рып здеріні ресурстарын ба алайды. Шиеленіс е алдымен инцидент (келіспеушілік ои а) арылы си- патталады, я ни, баталастарды леуметтік згерістерге ба ыттал ан іс-рекеттері. Б"л шиеленісті белсенді, маызды б лігі. Тікелей шиеленіс сатысында сыни меже бар, б$л кезде шиеленісуші жа#тар арасындаы дау-жанжалды шешімі табылмай, оларды ара- сындаы #а#тыыс рекеттер максималды к%шті шиеленіске дейін же- теді. Б$л сыни межеден 'ткеннен кейін #арым-#атынаста #а#тыыс дегейі т'мендейді, біра# шиеленісті жадай б$рыны дегейде #алып #ояды, шиеленіс шешімі табылмайды, ол кез келген уа#ытта #айта ушыуы м%мкін. Шиеленісті шешімін табуды сырты белгісі — инцидентті то- тауы, біра б"л шиеленісті тотауы болып табылмайды. Б"л шиелені- 1.9. леуметтік згерістер 53 суші жатарды арасында ы жанжалды рекеттер тота анын білдіреді. Инцидентті алдын алу — ажет рдіс, біра шиеленісті тотатуды шешімі болып табылмайды. Шиеленістерді барлы т рлеріне 4 сипаттама тн: шиеленіс себеп- тері (идеологиялы, арама-айшы к зарас, р алуан леуметтік жне экономикалы тесіздікті т рлері, леуметтік "рылым элемент- теріні арым-атынасы), шиеленісті ткірлігі, шиеленісті "заты ы жне салдарлары 1 . Шиеленісті шешімін табу а шиеленіс жа дайыны згерісі нти- жесінде ана ол жеткізуге болады. Б"л згерістер р т рлі формада бо- луы м мкін, біра не "рлым тиімдісі — шиеленісті наты себебін табу болып табылады. леуметтік шиеленіс арсыластарды ресурс к зіні таусылуы, шінші жаты араласуы, бсекелесті толы ымен жою ар- ылы шешімін табуы м мкін. Осы жа дайларды барлы ында міндетті т рде аты ыс жайттарыны згерісі орын табады. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|