Кері байланыспен тізбектерді шифрлау

316
кері байланыс тізбесін жəне қабылдау шетінде алдын алу тізбесін 
пайдаланады, деректерді шифрлау деректер ағынында тікелей 
емес, кері байланыс жəне алдын алу тізбегінде жүзеге асырыла-
ды. Шифрлау сызықтың екі шетінде орындалады.
4. Кері байланыспен кілттерді шифрлау – кері байланы-
сты пайдаланып, кілттерді шифрлап деректер тізбегін шифрлау 
əдісі. Бұл əдісте қателердің таратылу əсері болмайды. Шифрлау 
функциясының əрбір амалы 64 битпен генерацияланады, бұл, 
кілттер тізбегі болып пайдаланылуы мүмкін. Деректерді жі-
беру желісінің екі шетінде синхрондау мəселесі пайда болады. 
Регистрді бастапқы жүктеу үшін шифрланбаған түрдегі 64 биттік 
блокты жіберуге болады.
Ашық кілтпен шифрлау алгоритмдері немесе ассиметриялық 
шифрлау алгоритмдерінің жасалуына хабарларды шифрлауға 
пайдаланылатын кілттің дешифрлауды қолданылатын кілттен 
айырмашылығы болады. Онымен қоса шифрлау кілті арқылы 
жуық уақытта дешифрлау кілтін есептеп табу мүмкін емес. Ашық 
кілт алгоритмдері деген атты алуы шифрлау кілтін жасырын ұстау 
қажет еместіктен туады. Өз хабарын шифрлауға оны кез келген 
адам қолдануға болады, бірақ бұл шифрланған хабарды сəйкес 
дешифрлайтын құпия кілтке ие ғана шифрланған мəтінді оқи 
алады. Шифрлау кілтін əдетте ашық кілт, ал дешифрлау кілтін – 
жасырын кілт деп атайды. Кейде жасырын кілтті де құпия деп 
атайды, бірақ симметриялық алгоритмдермен шатаспау үшін ке-
лешекте бұл атау пайдаланылмайды.
Хабар шифрлау ашық кілтпен, ал дешифрлау жасырын кілтпен 
орындалса да, шифрлау жəне дешифрлау үдерісі:
Е
к
 (Р) =C  B
k
(C)=P болып жазылады.
Кейде хабарлар жасырын кілтпен шифрланып, ал дешифрлау 
ашық кілтпен орындалады. Шатасу мүмкіндігіне қарамастан, бұл 
жағдай математикалық тұрғыдан бұрынғыдай жазылады:
Е
к
 (Р) =C  B
k
(C)=P.
РША (Ривест-Шамир-Адлеман) шифры деп аталатын əдіс 
қазіргі уақытта ең көп таралған ашық кілтпен шифрлау сызбасы 
болып табылады. Шифрлау сызбасын мына түрде беруге болады 
(31-сурет):

317
Бұнда шифрлау жəне дешифрлау кілттері пайдаланылады. 
Сірə, дешифрлау үдерісінде құпия кілт пайдаланылуы қажет бола-
ды. Бірақ жаңа идеяда, əлбетте, дешифрлау үдерісінде ашық кілт 
қолданылуы керек. Шифрлау жəне дешифрлау үдерістері кілтке 
тəуелсіз өзара қайтымды болуы үшін, кілттер өзара байланысты 
болуы керек, бірақ мұнда ашық кілтті білу құпия кілтті ашпауы 
керек. Кілттерді бөлу процедурасында ақпаратты жіберетін або-
ненттен алып, бұл кілт ашық болғандықтан ақпаратты қабылдау 
абоненттерінің ішіне таратады, мұнда көбісі бірден бір кодты 
білуден кілттің қауіпсіздігі төмендемейді. Бұл, абоненттердің 
үлкен тобы құпия деректерді алғанда бағалы болады. Бұл үшін 
пайдаланылатын шифрлау функциясы айтарлықтай ерекше, өйт-
кені алгоритм мен кілттің толық ашықтығы ойда тұрады.
Кілтті генерациялау алгоритмінде бірбағытталған функция 
қолданылады, мұнда нəтижені оңай есептеуге болады, бірақ есеп-
теуге қатысқан деректерді қалпына келтіруге мүмкін болмайды. 
Мұнда бірбағытталған функцияның қасиеті пайдаланылады жəне 
мұнда құпия кілт белгілі болғанда ғана алмасу мүмкіндігі туады.
Ашық кілтті жүйелер асимметриялы болады, өйткені алмасу 
процедурасы əртүрлі ақпаратқа ие болады жəне деректерді кілт 
иесіне бағыттап қана шифрлай алады. Екі бағытталған алмасу тек 
алмасудағы екі қатысушыда да кілт болса ғана мүмкін болады.
Хабардың тұтастығын тексеру əрбір шифрланатын блок-
та қос кездейсоқ сандар болатын хаттаманың көмегімен жүзеге 

жүктеу/скачать 1,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: