Оқулық Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011 2



Pdf көрінісі
бет211/257
Дата02.02.2022
өлшемі1,47 Mb.
#24735
түріОқулық
1   ...   207   208   209   210   211   212   213   214   ...   257
Байланысты:
2-дәріс

Роторлық машиналар 
ХХ ғарыстың 20-жылдары, шифрлау жəне шифрды (мағы-
на сын) ашу үдерісін автоматтандыруға бағытталған, алуан түрлі 
механикалық құрылғылар жасалған болатын. Олардың көпшілігі 
ашық мəтінді енгізуге арналған пернетақтардан жəне роторлар 
жиынынан – олардың əрбірі жай ауыстыруды жүзеге асырған ар-
наулы айналатын дөңгелектерден тұрды. Мысалы, ротор «А»-ны 
«Ф»-ға, «Б»-ны «У»-ға, «С»-ны «Л»-ға жəне т.б. ауыстыра алды. 
Бұл ретте бір ротордың шығу контактылары одан кейінгі келесі 
кіру контактыларына жалғанды.
Сол уақытта, мысалы, роторлық машинаның 4-перне тағында 
«А» батырмасы басылды, сондықтан бірінші ротор, оны «Ф»-ға 
айналдыра алды, яғни екінші ротор арқылы өтіп, үшінші ротор 
«К» əрпіне ауыстыра алатын, төртінші ротормен шифр мəтіннің 
«Е» əрпіне түрлендірілуі мүмкін, «Т» əрпі бола алады. Осыдан 
кейін роторлар бұрылып, келесі жолы ауыстыру басқаша бол-
ды. Криптоаналитиктерді жаңылыстыру үшін, роторлар əртүрлі 
жылдамдықпен айналды.
Екінші дүниежүзілік соғыс уақытында Германия өздерінің 
жазысқан хат-хабарларын құпия ұстау үшін пайдаланған, немістің 
«Энигма» машинасы аса белгілі роторлық машина болды. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   207   208   209   210   211   212   213   214   ...   257




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет