309
а
11
а
12
а
13
b
1
а
11
b
1
+ а
12
b
2
+ а
13
b
3
c
1
a
21
а
22
а
23
•
b
2
=
a
21
b
1
+ а
22
b
2
+ а
23
b
3
=
c
2
a
31
а
32
а
33
b
3
a
31
b
1
+ а
32
b
2
+ а
33
b
3
c
3
29-сурет. Матрицалар алгебрасын пайдаланып ақпараттарды шифрлау
Осы ережеге сəйкес матрицаны шифрлау үшін негіз етіп пай-
далануға болады, шифрланатын мəтіннің символдары b
1
век-
торының белгілері, ал шифрланған мəтіннің символдары - c
1
нəтижесі векторының белгілері болуы мүмкін.
Əріппен берілген хабарларды шифрлау үшін ең алдымен
əліпби белгілерін, əліпбидегі əріптердің реттік нөмірі болуы
мүмкін, олардың цифрлық эквиваленттерімен ауыстыру қажет.
Дешифрлау үшін, матрицаны векторға көбейтудің сол ережесі
пайдаланылады, тек қана кері матрица негіз ретінде алынады, ал
көбейтілетін вектор ретінде – шифрланған мəтіннің тиісті сандары
алынады. Бастапқы мəтін белгілерінің цифрлық эквиваленттері
вектор-нəтиженің цифрлары болады.
Ауыстырудың өзге де əдістері қолданылады. Ауыстырудың
жоғарыда келтірілген əдістері сан ретінде қарастырылатын, бас-
тапқы мəтін əріптерінің сандық түрлендірілуі ретінде көз алдыға
елестетуге болатын моноəліпбилік ауыстыруға жатады. Мəтін-
дегі əрбір əріп біршама санға (ондық коэффициент деп аталатын)
көбейтіледі жəне біршама өзге санға (ығысу коэф
фициентіне)
қосылады.
С = (аР + δ)modA,
(8.1)
мұндағы а – ондық коэффициент; δ – ығысу коэффициенті.
Алынатын сан А модулінің алу (шегеру) ережесі бойынша
кемиді, мұндағы А – əліпбидің мөлшері жəне шифрланған мəтін
оған сəйкес келетін əліпби эквиваленттерінен қалыптасады.
Достарыңызбен бөлісу: