Оқулық баспа Философия тарихы Болмыс ілімі (Онтология) Эпистемология
жүктеу/скачать 6,25 Mb. Pdf көрінісі
|
Философия ( n altynbekov )
| Нуржігіт Алтынбеков
282 философияға тарихи көзқарасты енгізеді. Сонымен қатар дамудын өзі қайшылықтың негізінде, заттың бүгінгі жағдайының теріске шығарылып, оның қарама-қарсыға өтуі, соңғының өзі жүре келе теріске шығарылатыны т.с.с. ретінде қаралады. Көркем сөзбен пайымдай келе, Гегель «ақиқат - алдын ала құйылып, қалтаға салуға дайын тұрған күміс ақша емес», оған жету үшін жеке адам жалпы рухтың өткен тарихи жолымен танысып, оны егжей-тегжей біліп, игеру керек екенін айтты. Осындай диалектикалық көзқарастың негізінде Гегель өзінің орасан зор философиялық жүйесін тудырды. Ол Абсолюттік идеядан басталады. Басқаша сөзбен айтқанда, ол - абсолюттік білім, таза ұғым - шынайы болмыстың өзі. Оның өз-өзіне келіп тануын, өз-өзін анықтауын ол «Логика ғылымы» арқылы береді. Сонымен қатар абсолюттік идея өз-өзіне тең ойлау сатысынан өтіп, іс-әрекет арқылы өзінің өзге болмысына - табиғатқа айналады. Ал табиғат дегеніміз, Гегельдің ойынша, немқұрайды сыртқы затқа айналған идея. Табиғаттың мақсаты - өзінің тікелей сезімдік сатысынан өтіп, Феникс құсы сияқты өзін қайта жаңару үшін жағып, жасарып, осы сыртқы болмыстан рух ретінде қайта дүниеге келу болып табылады. Рух дегеніміз - шектелген сана, ойлай алатын қабілеті бар пенде, яғни - адам. Бірақ ол табиғаттан шыкса да, Гегельдің ойынша, оның туындысы емес - ол өзінің өзіндік нәтижесі. Рух өзінің алғышарттарынан - логикалық идея мен сыртқы табиғаттан - өзін тудырады. Сонымен абсолюттік идея ең алдымен таза логикалық дәрежеде болады, соңынан табиғатқа айналып, соның ішінен адамзат осы тұрғыдан қарағанда, Гегельдің ойынша, философия ғылымын үшке бөлуге болады. Бірінші, ол - Логика. Ол - өзінде және өзіне бағытталған идеяны зерттейтін ғылым. Екінші - табиғат философиясы. Ол - өзінің өзгеше болмысындағы идеяны зерттейтін ғылым. Үшінші - рух философиясы. Ол - өзгеше болмысынан қайта өзіне оралып жатқан идея жөніндегі ғылым. Сонымен Гегельдің абсолюттік идеализм жүйесінің кабырғалары осылай |