Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| 80
дағдылары таныстық жҥргізуге, әртҥрлі адамдармен қатынас жасауға және оны дамытуға мҥмкіндік береді. Тұлға аралық қатынастар – серіктестердің ортақ іс-әрекеттері барысында ӛзара ықпал ету сипаты мен тәсілдерінде кӛрінетін адамдар арасындағы субъективті сезілетін байланыстар. Қатынастар бір адам басқа адамда туындататын ҧстанымдар мен қҧндылық бағдар, ҥміттер, қалыптасқан стереотиптер, эмоционалды пікірлер жҥйесінде анықталатын ӛзара әрекеттесудің тҥлғалық негізі ретінде қарастырылады. Барлық қатынастар әр тҥрлі дамығанмен кӛбінесе олар келесі кезеңдерден ӛтеді: туындау, тҧрақтану және ӛшу. Қатынастардың табысты болуы серіктестердің ӛзара әрекеттесуіне баланысты. Серіктестердің бір-бірімен тікелей қарым-қатынасы барысында тҧлға аралық қатынастар әр тҥрлі белсенділікпен дамиды, бҧл қатынастарды кӛрсету формасы болып табылады. Ақпарат алу қажеттілігі және белгісіздікті азайту басқа адаммен қатынас орнату негізі болып табылады. Біз іскерлік серіктестің іс- әрекеті мен мінез-қҧлқын қадағаланда ол жӛнінде ақпаратты баяу аламыз, ақпаратты басқа біреуден алғанда белсенді аламыз, ақпаратты тікелей адамның ӛзінен алғанда интерактивті аламыз. Адаммен ӛзара қатынасты бастау ҥшін біз кӛзбен контакт орнатамыз, содан кейін сӛйлесуді бастаймыз, сӛйлесуді жалғастырамыз, содан кейін тығыз қатынасқа тҥсеміз. Формалды емес тҧлға аралық қатынастарда ӛздігінен ашылудың балансы бар (адамдар ӛмірбаяндық деректермен, жеке идеялармен, қиындықтармен, проблемалармен алмасады және ӛздерінің сезімдерін сипаттайды) және кері байланыс бар (адамдарға вербалды және физикалық реакциялар және олардың хабарламалары). Бірлескен қызмет, әдетте, ҧйымның алдында тҧрған нақты кәсіптік мәселені (ӛнеркәсіптік, коммерциялық, педагогикалық және т.б.) шешуге, сондай-ақ оның қатысушыларының ортақ мақсатының болуына байланысты. Бірлескен қызметтің қҧрылымы адамдардың мінез-қҧлқына біршама әсер етеді және бірқатар міндетті элементтерді қамтиды. Олар: ■ ортақ мақсат, оны қатаң регламенттеу және адамдар арасындағы байланыстарды іске асыру жолдарын анықтау; ■ адамдарды ӛзара әрекеттесуге ынталандыратын жалпы мотивтер; ■ ӛзара әрекеттесудің бірыңғай кеңістігі мен уақытының болуы; ■ бірыңғай қызмет ҥрдісін жекелеген функцияларға бӛлу және оларды қатысушыларға бӛліп беру; ■ жеке әрекеттерді ҥйлестіру және оларды басқару; |