Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»

 
 
4.1
-сурет. Жұқа мөлдір маталардан жасалған бұйым түйіндерін өңдеу 
Қалталар. 
Жұқа мөлдір маталардан жасалған бұйымдарда, 
ереже бойынша, тілікті қалталар мен тігіс ішіндегі қалталарды 
жасамайды. Көбінесе астармен тұтас пішілетін жапсырмалы 
қалталарды жасайды. Қалталарды өңдеу кезінде үстіңгі шетінің 
сызығы бойынша бүгеді де, астармен беткі жағын ішке қаратып 
қояды. Қалтаны үш жақтан жөрмейді (4.1-сурет, 
б
, 
1
-тігім), бұл 
ретте қалтаның астыңғы бөлігінде ұзындығы 25...30 мм тесік 
қалдырады, ол тесік арқылы әдіптелген қалтаны беткі жағына 
аударады. 
Қалтаны 
түзеп, 
5...6 
мм 
қалдыра 
отырып, 
қосымшалардың артық жерлерін қиып тастайды. Дайын қалтаны 
баса үтіктейді, артынан негізгі бөлшекке бастырып тігеді (
2
-тігім). 
Түймеліктер. 
Өңірлерді алдыңғы боймен тұтас пішілген 
өңірастылармен, алдыңғы боймен тұтас пішілген не қиылған 
планкалармен өңдейді. Өңірастыларды қатырмаламайды. 
Тұтас пішілген өңірастын өңдеу кезінде әуелі өңір ойығын 
314

жөрмейді (4.1-сурет, 
в
, 
1
-тігім). Мойын ойындысының қосымшасын 
ойық ұшында кертеді. Одан кейін алдыңғы бой бедерін сырып тігеді 
(
2
-тігім). Өңірастын алдыңғы бойдың беткі жағына бүгеді де, беткі 
жағымен бүйір жанның ішкі жағына жапсырады. Өңірасты 
қиықтары мен бедерді сырып тігу тігісінің қосымшаларын 
теңестіреді. Өңірастын бедерді сырып тігу тігісінің қосымшаларына 
қосып тігеді (
3
-тігім), тігімді бедерді сырып тігу тігісінің тігімінен 
0,5...1 м арақашықтықта салады. Өңірастын алдыңғы бойдың ашық 
бөлігі арқылы беткі жағына айналдырып, баса үтіктейді. 
Егер өңірлерді өңдеу үшін әдеттегі конструкциядағы қиылатын 
өңірастыларды және желімсіз іштікті пайдаланса, онда өңірастын 
ішкі қиығы бойынша желімсіз іштікпен жөрмейді (4.1-сурет, 
г
, 
1
- 
тігім). Бөлшектерді беткі жағына айналдырып, түзейді, одан кейін 
өңірастының 
ішкі 
қиығы 
бойынша 
шеттен 
1...1,5 
мм 
арақашықтықта тігім салады (
2
-тігім). Өңір қиықтарын өңірасты 
мен іштікте теңестіреді, қажет болған жағдайда материалдың артық 
жерлерін алып тастайды және уақытша тігіммен біріктіреді. Дайын 
өңірастымен өңірді жөрмейді (
3
-тігім). Соңында өңірді жөрмеу 
тігісінің қосымшаларын өңірастыға бастырып тігеді (
4
-тігім). Егер 
модельмен қарастырылса, бұл тігім бүйір шетінің бойымен 
салынған әрлегіш тігіммен алмастырылуы мүмкін. 
Негізгі бөлшекпен тұтас пішілген планканы ішкі жағына бүгеді 
де, ені 0,5...1 мм тігіспен бастырып тігеді. Бұл ретте қосымша 
қиығы планка бүгілісіне дейін жетуі тиіс, бұл бұйымның беткі 
жағында мөлдірлік дәрежесі әртүрлі бөліктердің алмасуының алдын 
алуға мүмкіндік береді. 
Планканы қосып тігу тігістерінде орналасқан ілгектері бар 
қиылған планканы астарсыз бұйымдардағы сияқты дайындайды 
(2.19-сурет, 
г
). 
Бұйымды түймемен және ілгекпен түймелейді. Ілгектер күрмек, 
тілікті торламалы, планканы біріктіру тігістерінде орналасқан 
болуы мүмкін. 
Бөлшектің ұшына дейін жетпейтін түймеліктің тілігін иініш 
тәрізді пішілген әдіппен үлкейтілген мойын ойындысын өңдей 
отырып, қатар жөрмейді. Мұндай әдіптің ішкі қиығы негізгі 
бөлшекке бастырып тігілуі мүмкін. Әдіпті қатырмаламайды. 
Әдіптің орнына негізгі матадан пішілген алдыңғы бой мен артқы 
бойдың астарын пайдаланады. Түймелік тілігін екі жабық қиықты 
көлбеу көмкермемен шеттіктейді (2.16-сурет, 
б
). 

жүктеу/скачать 13,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: