Химиялық рекакцияның изотермасының теңдеуі

82
аламыз, мҧндағы p
A
, p
B
, p
C
, p
D
— реагенттердегі бастапқы парциальдык 
қысым. Теңдеуді мына тҥрге келтіруге болады. 
Бҧл теңдеудің оң жағындағы жақшаның ішіндегі сома ∆G
T 
0
Гиббс 
энергиясының стандартты ӛзгерісі. Осылайша,
 аламыз. Тепе-теңдікте ∆G
pT
= 0 және, демек: 
Онда
 
Осылайша, қарастырылатын 
 реакциясы ҥшін немесе жалпы тҥрде
(3.4) 
мҧндағы ӛнімдер ҥшін у,- > 0; бастапқы заттар ҥшін у,- < 0. 
(3.4) теңдеуін химиялық реакциясының изотермасының теңдігі немесе 
Вант-Гофф изотермасының теңдеуі деп атайды. (3.4) теңдеуінің оң 
бӛлігінде екі симметриялық қосымғыштар. Бірінші қосылғыштар -
парциальды қысымның тепе-теңдігі, екінші – реакция кезінде ӛзінің мәнін 
сақтайтын туынды қысым. Бҧл дегеніміз, у,-компоненттердің моліне мән 
бергеннен кейін (у,- мәні реакцияның теңдеуіндегі стехиометрикалық 
коэффициентке тең) р
1 
бастапқы парциальдық қысым ӛзгеріссіз қалады.Ол 
ҥшін жҥйедегі газдың массасы біршама кӛп болуы керек. 
Егер реакция V = const, T = const-да ӛтсе, Гельмгольц энергиясының 
ӛзгерісі ӛз бетімен жҥретін процестің критерийі болып табылады.
V = const, T = const-дағы қарастырылатын реакция ҥшін изотерманың 
теңдеуін келесідей жазады: 

83
немесе жалпы тҥрде 
Вант-Гофф изомермасының теңдеуі бҧл қҧрамның қоспасында р = 
const, T = const (немесе V = const, T = const)-да процестің бағытын 
анықтауға мҥмкіндік береді. 
Химиялық реакцияның изотермасының теңдеуі арқылы реакцияның 
бағытын болжау ҥшін жҥйедегі тепе-теңдіктің константасы мен бастапқы 
мазмҧнын білу қажет. 
∆G
рТ 
белгісіне берілген парциальдық қысым мен температурада әрекет 
ететін заттардың қатынасы қалай әсер ететіндігін қарастырайық. 
1. 
Егер бастапқы А және B заттары ғана болса, онда 
Мҧндай жағдайда яғни тік бағыттағы реакцияның ӛту 
тенденциясы шексіз ҥлкен.
2. 
Егер қоспада реакцияның ӛнімі мен бастапқы заттары бар болса 
және p 
C 
c
p
D
 
d
< P
A 
a
P
в 
b
шарты орындалса, онда ∆G
p T
< 0 және реакция 
ӛнімдер тҥзілетін жаққа қатарй ӛз бетімен жҥреді.
3. 
Егер әрекеттесетін заттар тепе-тең қатынаста алынса, онда ∆ G
pT
= 
0, яғни химиялық тепе-теңдік байқалады. 
4. 
Егер қоспада бастапқы заттар мен реакцияның ӛнімдері болса және 
∆G
p T
> 0 болатындай p 
C 
c
p
D
 
d
< P
A 
a
P
в 
b
шарты орындалса, онда реакция 
бастапқы заттардың тҥзілу жағына қарай ӛз бетімен жҥреді.
5. 
Егер қоспада тек қана С және D, онда ∆G
p T
→+∞, химиялық 
реакцияларының ӛнімдері болса, онда кері реакцияның ӛту тенденциясы 
ӛте ҥлкен. 
Осылайша, әрекеттесетін заттардың қатынастарының ӛзгерісінде ∆G
p T
мәні -∞-ден +∞-ге ӛзгереді. 

жүктеу/скачать 9,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: