Оқулық екі бөлімді 2 бөлім «Машина жасау технологиясы» мамандығы бойынша

1
2
2.4-сурет. 
Көлденең 
кеулейжону 
білдектерде 
тесіктердің 
түзеткішпен (а), борқарнақпен (б) және арнайы 
құрылғылармен (б) кеулей жону схемасы
Тесіктердің шетжақ беттердің тілікшелі кескішпен немесе шетжақ 
үңгімен өңдейді. Шетжақ беттердің кесуін кескішпен немесе 
жонғышпен орындайды.
Негізгі тесіктердің өңдеуін көлденең кеулейжону, тік 
кеулейжону, координаталы кеулейжону, айналмашақты, агрегаттық, 
көп мақсатты білдектерде және СББ бар білдектерде орындайды. 
Өзікаралық қашықтықтың дәлдігін, осьтердің параллельдігін және 
перпендикулярлығын, 
тесіктердің 
өстестiгін 
оның 
бір 
құрылғылардан өңдеуі арқылы қамтамасыз етілед.
Жеке және шағын-сериялы өндірісте көлденең кеулейжону 
білдектерде негізгі тесіктерді кеулей жонған кезде негізгі үш тәсіл 
қолданылады:
■ 
1 консоль түзеткіштермен өңдеу (2.4, а сур.); 
■ 
тіректің 2 артқы тіреуін қолданып борқарнақпен өңдеу 
(2.4, б сур.); 
■ 
кеулейжону 
түзеткіштердің 
4 
білдектің 
айналдырғысымен топсалы қосылысы арқылы арнайы 
құрылғыларда 3 өңдеу (2.4, в сур.). 
Осы тәсілдердің әрбірі кезінде беріс айналдырғымен іске 
асырылады. Консоль өңдеуі оңай, бірақ басқа екі тәсілге қарағанда 
аз дәлдікті қамтамасыз етеді.
158
 

Консоль кеулейжонуы кезінде түзеткіштің ұзындығы және 
айналдырғының шығыңқы бөлігінің ұзындығы (5...6) d аспау керек, 
мұндағы d - түзеткіштің диаметрі. Консоль қашауы кезінде берісті 
білдек үстелінің жылжытуымен іске асырғаны артық көрінеді, 
өйткені айналдырғымен беріс берілген кезінле түзеткіштің ұшуы 
арттады және технологиялық жүйенің қаттылығы төмендейді, өз 
кезектен бұл тесіктің пішіні мен мөлшері қателіктерінің пайда 
болуына әскеледі. Тіректің артқы тіреуін қолданып борқарнақпен 
кеулей жону ірі бұйымдардың ұзын тесіктердің кеулей жонуы үшін 
қолданады, бұл борқарнақтың орнатуы және түзетуі үшін көмекші 
уақыттың үлкен шығындарымен байланысты.
Базаға қарасты ост аралық қашықтардың дәлдігі және осьтес 
тесіктер тұрғысының дәлдігі кеулей жону арқылы орындалады. 
Көлденең кеулейжону білдектерде координаталы кеулей жону 
дайындаманың бір қондырғы ішінде іске асырады. Жону кезінде 
алдын-ала есептелген координаттарға сәйкес айналдырғы осінің 
әрбір өңделетін тесіктері өсімен қиылыстыруы тік тұрғыда 
айналдырғы қыспағының, ал көлденең тұрғыда үстелдің 
жылжуымен жүзеге асырады (2.5-сур.). Бұл әдісті қолмен 
басқарылатын білдектерде және СББ бар білдектерде өңдеген кезде 
қолданады. Мұндай өңдеу кезінде ±0,02 мм құрайтын осьаралық 
қашықтықтардың дәлдігіне қол жеткізіледі. Координаталы әдіспен 
тесіктердің жонуын сондай-ақ координаталы жону білдектерде 
жасайды. Бұл білдектер жоғары дәлдікпен ерекшеленеді, есептеу-
өлшеу жүйелерге ие, 1...8 мкм шегінде тесіктердің өсаралық 
қашықтардың және мөлшерлердің жоғары дәлдігін қамтамасыз 
етеді. 

жүктеу/скачать 14,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: