Оқулық Екінші басылымы Қазақстан Республикасы Білім министрлігі


мсн қоййырулар көрсетілуге тиіс. Дәлдік шсгі туралы 40-параграфта



Pdf көрінісі
бет151/217
Дата26.12.2023
өлшемі20,14 Mb.
#143407
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   217
Байланысты:
b1833

мсн
қоййырулар көрсетілуге тиіс. Дәлдік шсгі туралы 40-параграфта
айтьціған болатын. Оқушылар сызбада өлшемдсрдің ауытқу шектсрін
шамалап керсетулсріне болады. Ал дәлдік шегін бүгінгі күннің
талаптарына сай ессптеу көп нәрсені білуді, тәжірибсні ксрск стедк
Микроскоппсн қарап, тстікбөлшектің қай бсті тегістеу ж әне кай
бетінің кедір-бүдырының көптеу скенін айта аламыз. Беттің тегістігін
сипаттайтын бірнеше параметрдің екеуін атап өтейік: профильдің
арифметикалық орташа ауытқуы ж әне профиль бүдырының орташа
биіктігі. Олардың біріншісін 
К а,
ал екіншісі 
К г
 әріптерімен белплеи-
ді. Проф
0,008
бо.
0 025ч- 1600 
мкм. Тетікбөлшск бсттсрінің кедір-

4
бүдырлығы сызбада көрсстілугс тиіс. Кедір-бүдырлықты көрссту үшін
179-суретте бсрілген 
үш 
бслгінің бірсуін 
пайдаланады. 
Егср
тетікбөлшектің бетін тиісті дәрсжсдсгі тсгістікке жсткізу үшін ол
бетті жону ксрск болса, онда 
179, 
а-сурсттсгі белгі қойылады. Егер
Н * (
1 9
5
».
3
) Ь
179-сурст
бстгі жонбайтын болса, онда 179, в-сурсттсгі бслгіні кою ксрек
179, 6-сурсттсгі бслгі тстікбөлшск бстінін ксдір-бүдырлыгын алу
жолын конструктор тағайындамаган жағдайда қоиылады. Ксд.р- 
бүдырлыктын бслгісі сол бстті көрсстстін сызыктың үстжс саль>наді _
Мысалы, 180, а-сурстті қарандар. Б.л.к бслдсмес. оң 
Д
цилиндрдің бүйір бсті жонудың нәтижесіндс тспстслу. ксрск ексш
көрсетіл ген. 
Бстті тсгістсгсннсн 
кейінп арифмстикалык орта 
ауыткуы 
( М
3.2 
мкм-дсн 
аспауы ксрск. Мүнда
парамстрін бслгілсйтін әріптін жазылмағаиына коңіл аударындар. 
Егср тстікболшсктін барлык бсттсрінін ксдір-будырлыгы бфасн бол- 
са, онда ксдір-будырлык бслгісін сызбанын он * а к жогаргы бұр
177


шына 180, ^-сурсттсгідсй стіп көрсстсді. Бүл бслгі тстікболшсктін 
барлық бсті профиль бүдырының орташа биіктігі 32 мкм-дсн ас-
180-сурет
пайтындай болып тсгістслуі ксрск скснін корсстсді. Бүл жағдайда 
парамстрдің бслгісі міндстті түрдс жазылады. 180, а-суретте де 
осыған үқсас оң жак жоғарғы бүрышында ксдір-бүдырлық белгісі 
бар. Ондағы бірінші бслгі тстікболшсктің бсттсрі бсрілгсн сызба 
бойынша өндслмсйтінін корсстсді, ал скінші белгіні «сызбада кедір- 
бүдырлығы көрсстілгсн бсттсрдсн басқасы» дсп оқуға болады,
Сызбадағы ксдір-бүдырлық бслгісінің биіктігі 
һ
өлшсм сандары- 
ның биіктігінс тсң, ал оң жақ бүрышқа қойылатын бслгі бүдан 1,5
ссс үлксн болады. 
I і
Өндірістс қолданылатын сызбаларда тстікбөлшск бсттсрінің 
пішіндсрі мсн орналасуының ауытқу шсктсрі дс көрсстілсді. 
Тстікбөлшскті өндсу, басқа тстікбөлшсктсргс сәйксстсндіру, онын 
матсриалына қойылатын талаптар жөніндс нсгізгі жазудың жоғарғы 
жағына тскст түріндс жазып көрсстілсді.
Тстікболшсктің сызбасын оның өзінс қарап отырып салуға бо- 
лады. Осы мақсат үшін алдымсн тстікбөлшсктің эскизін (эскиз 
туралы кслссі параграфта айтылады) салады. Тстікбөлшск сызбасын 
эскизгс қарап салады. Тстікбөлшсктің сызбасын қүрастырылған 
бүйымдар сызбасын бөлшсктсу арқылы да салуға болады. Қүрастыру 
сызбаларын тстікболшсктсу туралы ксйінірск айтылады,
Дайын сызбаны оки білу керск. Сызбаны оқу дсп нәрсснің жазық 
ксскіндсрі бойынша оның колсмдік пішінін жәнс өлшсмдсрін 
анықтауды айтады. Сызбаны мынадай рстпсн оқу үсынылады:
1. 
Тстікбелшск сызбасының нсгізгі жазуын оқу ксрск. Одан 
тстікбөлшсктің атауын, матсриалын, ксскіндсрдің масштабын жәнс 
баска мәлімсттсрді білугс болады.
178


2. Сызбадағы тстікбөлшсктің басты көрінісін анықтау ксрск. 
Бсрілгсн ксскіндсргс карап, олардың кайсысы көрініс, тілік жэнс
қайсысы қима скснін ажырата білу ксрск.
3. Көріністсрдің арасындағы проскциялық байланыстарды ссксрс 
отьіуып, тстікбөлшсктің пішінін толығырақ анықтауға тырысу ксрск.
4. Тстікбөлшскті ойша қарапайым гсомстриялық дснслсргс ажы- 
ратып, одан ксйін оларды қайтадан ойша біріктіріп, тстікбөлшсктің
ксңістік пішінін слсстсту ксрск.
5. Сызбадағы өлшсмдсрді оқып, оларға сәйксс тстікбөлшсктің
өлшсмдсрін анықтайды.
Жаттығулар
1. Тстікболшсктің сызбасы деп қандай құжатты айтады. ^
2. Тстікбөлшсктсрді заводтарда, шсбсрханаларда қалай жасайды.
3. Нсгізгі жазу нс үшін керск жәнс оның габарит өлшсмдсрі
4. Тстікбөлшск сызбасы қандай талаптарға сай орындалады. 
Мсктспте окушылар салған сызбаның өндірісте пайдаланылатын
сызбадан айырмашылығы бар ма? 
и 

5. Тетікболшск бстінің ксдір-бүдырлығы туралы не аита аласың.
Сызбада ксдір-бүдырлықты қалай көрсетсді?
6. 178-сурсттсгі тстікболшсктің сызбасын оқы.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   217




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет