і нүктесі арқылы өтетін  вертикаль түзуде жатады.  1

а) 
Ә) 
> л/
107-сурет
және төрт бұрышты призманың профиль проскциясын салып, олар- 
дың қиылысу сызығын тұрғыз.
2. 
Үш бұрышты пирамида мен параллелепипедтің алдыңғы жәнс 
үстіңгі көріністсрі берілген 
(107,ә-сурет). Олардың сол жақ 
керіністерін салып, қиылысу сызығын түрғыз.
9 32. СЫЗБАҒА НӘРСЕНІҢ ӨЛШЕМДЕРІН ТҮСІРУ ТУРАЛЬІ
Сызбаға өлшсмдср түсірудің жалпы ерсжелсрі жоғарыда (§ 
7
) 
баяндалған болатын. Өлшемдер нәрсенің кескіндерін толықтырады 
және көріністердің санын азайтуға мүмкіндік бсреді. Шынында да, 
цилиндрдің өлшемдерін көрсетпссек, оның бір проекциясы (92,а- 
сурст) жеткілікті болмас еді. Енді қандай өлшсмдерді сызбаға түсіру 
ксрсктігін қалай анықтайтыны жайлы әңгімелейік.
Нәрсснің өлшемдерін е к і т о п қ а бөлугс болады.
Бірінші топқа
нәрсе элсмснттерінің пішінін анықтайтын өлшсм- 
дсрді жатқызады. Өзімізгс белгілі геометриялық фигуралардың 
пішінін анықтайтын өлшсмдсрді қарастыра кстейік. Түзу кесіндісі 
узындығымен анықталады. Дөңгелек псн шардың пішіндсрі де бір 
өлшсммсн, яғни олардың диаметрлерімсн анықталады (108,д-сурст). 
Үшбүрыштың пішінін анықтау үшін үш өлшсмді, яғни үшбүрыштың 
үш қабырғасының үзындығын (І08,э-сурет), екі қабырғасының үзын- 
дығы мсн олардың арасындағы бүрышты (108,6-сурст) көрсетуге 
балады. Тең бүйірлі үшбүрыш скі өлшсммсн (табаны мсн биіктігі), 
ал тсң қабырғалы үшбүрыш бір-ақ елшсммсн анықталады. Конус 
екі елшсммсн (биіктігі жәнс оның табанындағы дөңгслсктің диа- 
мстрімсн) (92,^-сурст), тік параллслспипсд үш олшсммен (сні, үзын- 
дығы жәнс биіктігімсн) анықталады. Табаны тсң бүйірлі үшбүрыш 
болатын призма үшін үш өлшсм көрссту жсткілікті (108,в-сурет). 
Егер призманың табанындағы үшбүрыш тсң бүйірлі болмаса, сызбада
95

108-сурет
төрт өлшем көрсету керек болар еді. Дұрыс төрт бұрышты пира- 
мидаиың сызбасына скі өлшсм (108,г-сурст), ал қиық қонустың 
сызбасына үш өлшсм (108,д-сурет) түсіру ксрск. Жоғарыда біз 
координат осьтсрін көрсетпейді дегенбіз. Осьтерді көрсетпесск, про- 
екция жазықтықтарының орнын анықтауға болмайды. Сондықтан 
сызбаларда бсрілген нәрсе кубтың жақтарынан (проекция жа- 
зықтықтарынан) қандай қашықтықта орналасқанын анықтауға бол- 
майды. Осыған байланысты, бір нәрсенің горизонталь және фронталь
проскцияларының
сол ж ақ көріністің ара қашықтығы сызбада көрсетілмсйді.

жүктеу/скачать 20,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: