Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған
жүктеу/скачать 0,98 Mb.
|
| энергия өзгерісінің өлшемі (А =
∆U > 0) екенін білеміз. Ендеше, энергия өзгерісі нөлге теңелгенде (∆ U = 0) ешқандай қозғалтқыш жұмыс істей алмайды. Сөйтіп, термодинамиканың бірінші заңы «мәңгі қозғалтқыш» жасау мүмкіндігін жоққа шығарады. 4. Сонымен, кез келген термодинамикалық жүйе (мысалы, қоз- ғалтқыш) жұмыс істеуі үшін оның ішіндегі жұмыстық дене деп аталатын газға сырттан жылу беру керек. Отын жанғанда оның энергиясы жылу Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 69
газ сыртқы денені қозғап, жұмыс істей алады. Көлемі ұлғайған газдың істеген жұмысын нақты анықтау үшін төменде сипатталған тәжірибеге жүгінейік. Термодинамикалық жүйе ретінде цилиндр ішінде поршеньмен тұйық- талған газды алайық (сурет 3.1, а). Поршень үйкеліссіз қозғала алады. Сондықтан газға сырттан да, іштен де түсетін қысым өзгермей тұрақты сақталады ( р = const). Газға біраз жылу мөлшерін берсек, температура жоғарылап, газ ұлғая бастайды да, поршень l аралығына жылжиды. Термодинамиканың бірінші заңына сәйкес, жанған отынның энер- гиясы газдың ішкі энергиясын өсіруге және сыртқы күштерге қарсы істелетін газдың жұмысына шығындалады: А = Fl. Газдың қысымы тұрақты ( р = const) болғандықтан, поршеньге әрекет ететін күш мына формула бойынша табылады: F = pS, мұндағы S – поршеннің ауданы. Ендеше, газдың істеген жұмысы: А = pSl, мұндағы Sl – ұлғайған көлем өсімшесі. Газдың бастапқы және соңғы көлемдерін V 1 және V 2 деп белгілеп, төмендегі түрлендіруді аламыз: жүктеу/скачать 0,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|