Ғылым мен техниканың даму тарихынан

252
ПРОЕКТ
§45.
 
МАССА АҚАуЫ. АтОМ ядрОСЫНЫң
БАйЛАНЫС ЭНЕргИяСЫ
1. Ядролық физика элементар бөлшектер нуклондардың қасиеттерін 
зерттейтін ғылым болғандықтан, микроәлем үшін физикалық шамалар-
дың ертеректе қалыптасқан бірліктерін пайдалану көптеген қолайсыз-
дықтар тудырады. Мысалы, ядроның және ондағы нуклондардың мөл-
шері мен массасы туралы айтқанда, олардың радиустарын метрмен, 
ал массаларын килограммен анықтау ұтымды болмайды. Сол сияқты 
нуклондардың да өзара әрекеттесу күшін ньютонмен, ал энергияларын
джоульмен анықтау тым қолайсыз. Сондықтан ядролық физикада, бір-
ліктердің халықаралық жүйесімен қоса, арнайы бірліктер де қолданы-
лады. Оларға төменде көрсетілген 
ұзындық
,
 масса
және 
энергия
бірлік-
тері жатады.
Ядролық физикада 
ұзындық бірлігі
ретінде 
фемтометр
(фм) алы-
нады: 1 фм = 10
–15
м. Бұл бірлік Италия физигі Э. Фермидің құрметіне 
ферми
деп те аталады.
Атомдар, ядролар және элементар бөлшектер үшін 
массаның бірлі-
гі
ретінде 
массаның атомдық бірлігі 
(
м.а.б.
) қолданылады. Массаның 
атомдық бірлігі (м.а.б.) деп көміртек-12 изотопы атомы массасының
1/12 бөлігін айтады: 
1 м.а.б. = 1,6605406 · 10
–27
кг.
Атом физикасында 
энергияның бірлігі
ретінде 
электрон-вольт 
(
эВ
)
алынады.
Бір электрон-вольт 
заряды е
= 1,6 · 10
–19
Кл болатын 
электронның 
потенциалдар айырымы бір вольт
(
∆

= U = 1B) 
аралықтан өткенде 
өрістің істейтін 
(
А
= 
е
U)
 жұмысына тең.

жүктеу/скачать 5,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: