Оқулық физика 9 проект башарұлы Р. т б
жүктеу/скачать 5,74 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жаттығу 7.2 258 ПРОЕКТ 1. Ядролық реакциялар
| Есеп мазмұнын талдау
Көміртектің Менделеев кестесіндегі реттік саны 6. Демек, оның атомының ядросында Z = 6 протон бар. Ал нейтрондар саны: N = A – Z = 13 – 6 = 7. Көміртек-13 атомының ядросын толық ыдыратуға жұм- салатын ең аз энергия зарядтың байланыс энергиясына тең: Берілгені 6 13 C ; А = 13 Е байл – ? Е менш – ? Е байл = ∆ m · 931 МэВ = [(6 m p + 7 m n ) – М я ] · 931 МэВ немесе Е байл = ∆ m · 931 МэВ = [(6 M H + 7 m n ) – М a ] · 931 МэВ, мұндағы m p , m n – протон мен нейтронның массалары, М я – көміртек-13 атомы ядросының массасы, M H – сутек-1 атомының, ал M a көміртек-13 атомының массасы, ∆ m – көміртек-13 атомы ядросы массасының ақауы. Шешуі: Екінші формуладағы бөлшектер үшін массалардың оқулық қосымшасындағы 7-кестеде көрсетілген мәндерін пайдаланамыз: Е байл. = [(6 · 1,007825 + 7 · 1,008665) – 13,003354] · 931 МэВ ≈ 97,06 МэВ. Е менш = Е байл / A = 97,06 МэВ/13 ≈ 7,47 МэВ бір нуклонға. Жауабы: Е байл ≈ 97,06 МэВ. Е менш ≈ 7,47 МэВ/нуклон 1. Электронның массасы 9,11 · 10 –31 кг, протонның массасы 1,67 · 10 –27 кг. Бұл шамаларды массаның атомдық бірлігінде және мегаэлектрон-вольт бойынша анықтаңдар. 2. Дейтерий мен тритий атомдары массасының ақауын табыңдар. 3. Массасы 1 г дененің тыныштық энергиясы қандай? 4. Сутек-3 (тритий) атомы ядросының байланыс энергиясы, меншікті байланыс энергиясы қандай? 5. 93 239 Np нептуний изотопының атомдық ядросының байланыс энергиясы қандай? 6. 94 239 Pu плутоний изотопы ядросының меншікті байланыс энергиясы қандай? Жаттығу 7.2 258 ПРОЕКТ 1. Ядролық реакциялар деп атом ядросының құрамы мен құры- лымын өзгертетін реакцияларды айтады. Атом ядросының құрамы мен құрылымы өзгеретін болса, онда оның А массалық саны мен Z заряд саны да өзгереді. Олай болса, ядролық реакциялар кезінде бір химия- лық элемент екінші химиялық элементке түрленеді. Ядролық реакция- лар арқылы химиялық элементтерді түрлендірудің екі жолы бар: бірін- шісі – ауыр ядроны (мысалы, уран ядросын) екі-үш жарықшаққа бөліп, екі немесе үш жеңілірек элементтердің ядроларын алу; екіншісі – өте жеңіл элементтердің (мысалы, сутек пен гелий және литий) ядроларын біріктіру арқылы ауырырақ элементтердің ядроларын алу. Ядролық реакциялардың бірінші түрін бөлу реакциясы , ал екінші түрін біріктіру (синтез) реакциясы деп атайды. 2. Бөлу ядролық реакцияларының мағынасын тереңірек түсіну үшін уран атомының ядросына байланысты мынадай маңызды қорытынды шығаруға болады. Біріншіден , уран ядросындағы нуклондардың меншікті байланыс энергиясы аз болғандықтан, оның ядросын аз энергия шығындап бірнеше бөліктерге ыдырату жеңілдеу. Екіншіден , уран ядросындағы оң зарядты протондардың саны басқа элементтердікінен көп. Ендеше, олардың кулондық тебілу күштері үлкен шамаға жетіп, бөлінуді жеңілдетеді. Үшіншіден , жоғарыда көрсетілген екі жағдай біріге келіп, уран ядро- сының ыдырауына себепкер болады. Төртіншіден , уран ядросы бірнеше бөліктерге бөліне қалса, олардың массаларының қосындысы бөлінген ядроның массасынан едәуір кіші бо- лады да, ∆ m массалар ақауы туындайды. Оның есебінен аса мол ядролық энергия босап шығады: ∆ Е = ∆ m · 931 МэВ. Қазіргі кезде ауыр ядролардың (уран, торий изотоптары) бөлінуі ар- қылы өндірілетін энергия атомдық реакторлар мен атом электрстан- сыларында (АЭС) алынады. Ал атомдық бомбада ядролық энергия бас- қарусыз қопарылыс түрінде босайды. АЭС-тар үшін жер қойнауындағы ядролық отынның (уранның) қоры 2–3 мың жылға жетеді деп болжам жасалған. жүктеу/скачать 5,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|