Есеп мазмұнын талдау Бұрыштық жылдамдық айналу жиілігіне
тура пропорционал:
ω
= 2
πν
. Ал айналу жиі-
лігі уақыт бірлігіндегі (1 секундтағы) айна-
лым санына тең:
ν
=
n /
t .
Берілгені ХБЖ бойынша n = 3000
t = 1 мин
ω
– ?
t = 60 с
Шешуі: ν
ν
=
=
=
n t ;
3000
60
50
c
с
–1
.
ω
= 2
πν
= 2 · 3,14 рад · 50 с
–1
= 314
рад
с
.
Жауабы: ω
= 314
рад
с
.
1. Жердің Күнді айналу жиілігі қандай?
2. Сағат тілінің айналуының бұрыштық жылдамдығы үлкен бе, әлде Жер-
дің айналуының бұрыштық жылдамдығы үлкен бе?
3. Сағаттың секундтық және минуттық тілдері айналуының бұрыштық
жылдамдықтарын табыңдар.
4. Дене радиусы 50 м шеңбер доғасының бойымен қозғалады. Оның
10 с ішіндегі бұрылу бұрышы 1,57 рад-ға тең екені белгілі. Дене
қозғалысының сызықтық жылдамдығы мен жүрген жолын табыңдар.
5. Дененің айналу периодын 10 с-қа тең деп алып, оның 10 с ішіндегі
бұрыштық жылдамдығы мен бұрылу бұрышын есептеп шығарыңдар.
6. Радиусы 10 см-ге тең дөңгелек қайрақты айналдырғанда, ол 0,20 с
ішінде бір айналым жасайды. Айналу өсінен ең қашық нүктелердің
жылдамдығын табыңдар.
7. Егер автокөліктің радиусы 30 см доңғалағы 1 с ішінде 10 айналым
жасаса, оның қозғалыс жылдамдығы қандай?
8. Автокөлік радиусы 100 м айналма жолмен 54 км/сағ жылдамдықпен
қозғалады. Автокөліктің центрге тартқыш үдеуін табыңдар.
9. Алғашқы «Восток» ғарыш кемесінің Жерді айналу периоды 90 мин.
Оның
ж
ер бетінен орташа биіктігі 320 км-ге тең деп есептеуге болады.
Ал Жердің радиусы 6400 км. Осы ғарыш кемесінің жылдамдығын
есептеп шығарыңдар.
10. Жердің жасанды серігі (ЖЖС) дөңгелек орбита бойымен 630 км биік-
тікте қозғалады. Оның айналу периоды 97,5 мин. Жердің радиусын
6370 км деп алып, осы ЖЖС-нің сызықтық жылдамдығы мен центрге
тартқыш үдеуін анықтаңдар.
11. Жер бетіндегі еркін түсу үдеуі мен Айдың центрге тартқыш үдеуінің
қатынасын есептеп шығарыңдар. Ай орбитасының радиусы 60 Жер
радиусына тең.