Егер темір қоры артық болса
, ол ішектің шырышты қабатының
эпителиалды жасушаларында ферритинмен қосылады да, эпителий
сыдырылып ағзадан шығады.
354
Сүйек кемігі
Fe + протопорфирин = гем
Гем+ глобин= Hb
Сурет 11-3.
Гемоглобин түзілуі
Егер сарысу темірінің көлемі төмендесе
, ересек балаларда және
үлкендерде темірдің сорылу жылдамдығы жоғарылайды және ішектің
абсорбциялық көлемі артады.
Ерте жастағы балаларда темір дефициті дамығанда темірдің сіңірілуі
ұлғаймайды, өйткені ішекте компенсаторлы сіңірілу қызметі ұлғаймайды.
Сүйек кемігіне трансферринмен жеткізілген темір нормобласт
митохондриіне туседі. Онда оның протопорфиринмен әрекеттесуінен гем
түзіледі. Гем глобиннің полипептидті тізбегімен қосылып, Hb түзеді
(сурет 11-3).
Темірдің қорға жиналуына қатысады:
ферритин;
гемосидерин.
Темірдің жиналуы ағзаның барлық тіндерінде жүреді, әсіресе
интенсивті түрде:
бауырда;
бұлшық етте;
сүйек кемігінің макрофагында;
паренхиматозды ағзаларда
Қалыпты жағдайда темір нәжіспен, зәрмен, термен бөлініп шығады;
шашпен, тырнақпен жойылады.
Темірдің физиологиялық жоғалу көлемі:
пубертаттық кезеңдегі балаларда - 0,1–0,3 мг/тәулігіне;
жасөспірімдерде - 0,5-1,0 мг/тәулігіне
Қанның ұю жүйесі
Қанның сұйық болуы - адам ағзасының өмір сүруіне қажетті жағдай.
Бұл жағдайды ұю жүйесі қамтамасыз етеді (гемокоагуляция), ол қанның
сұйық қалпын сақтайды, тромб пайда болуына кедергі болады, қансырауға
жолбермейді және пайда болған геморрагияның тоқталуын қамтамасыз
етеді.
|