Оқулық. М.Қ. Оспанова; Қ. С. Аухадиева; Т. Г. Белоусова, Алматы: Мектеп, 2019

тапсырманы орындап, жауабын Whats App, электронды почта арқылы жіберіңіз. Бұл тақырып бойынша сізге берілген мақсаттың қайсысы қиындық туғызды

10 сынып. 1-бөлім

1.Оқу мақсаты: 10.1.3.2 электрон орбитальдарын толтыру ережелерін: минимальді энергия принципі, Паули принципі, Хунд ережесін қолдану;

10.1.3.3 алғашқы 36 химиялық элементтің электрондық конфигурациясын жазу;

2. Конспект. Атомның негізгі күйіндегі энергетикалық деңгейлер мен деңгейшелердің электрондармен толуы белгілі бір принциптер мен ережелерге бағынады. Паули принципі бойынша бір электрондық ұяшыққа спиндері қарама қарсы екі электрон ғана орналасады. Паули принципі белгілі бас квант санындағы электрондардың максималды саны N=2n² формуласымен анықталады және бастапқы 4 деңгейдегі электрондар саны 2,8,18,32 ден артық болмауы керек. Гунд ережесі бойынша деңгейшелерде электрондар, алдымен бос орбитальдарды бір-бірден толтырады, содан кейін электрондар жұптасады. Клечковский ережесі:

1. Атомның негізгі күйінде электрондар орбитальдарды энергиялық деңгейінің өсу ретімен толтырады.

2. Алдымен энергиясы төмен орбитальдар толады. Орбитальдардың энергиясы мына қатарда артады: 1s, 2s, 2p, 3s, 3p, 4s, 3d, 4p, 5s, 4d, 5p, 6s, 4f, 5d, 6p, 7s, 5f, 6d, 7 p….

↑↓

s- бір ұяшық болады, максималды 2 электрон сияды.

↑↓

↑↓

↑↓

p- 3 ұяшық болады, максималды 6 электрон сияды.

↑↓

↑↓

↑↓

↑↓

↑↓

d – 5 ұяшық болады, максимальды 10 электрон сияды.

↑↓

↑↓

↑↓

↑↓

↑↓

↑↓

↑↓

f- 7 ұяшық болады, максимальды 14 электрон сияды.

Алғашқы 36 химиялық элементтың электрондарының орналасуы:

Период

Элемент

Период

Электрондық формула

1

₁H

↑

1s¹

4

₁₉K

1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹

₂He

1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²

2

₃Li

1s²2s¹

1s22s22p63s23p⁶3d¹4s²

1s²2s²

1s22s22p63s23p⁶3d²4s²

1s²2s²2p¹

1s22s22p63s23p⁶3d³4s²

1s²2s²2p²

1s22s22p63s23p⁶3d⁵4s¹

1s²2s²2p³

1s22s22p63s23p⁶3d⁵4s²

1s²2s²2p⁴

1s22s22p63s23p⁶3d⁶4s²

1s²2s²2p⁵

1s22s22p63s23p⁶3d⁷4s²

1s²2s²2p⁶

1s22s22p63s23p⁶3d⁸4s²

3

₁₁Na

1s²2s²2p⁶3s¹

1s22s22p63s23p⁶3d¹⁰4s¹

1s²2s²2p⁶3s²

1s22s22p63s23p⁶3d¹⁰4s²

1s²2s²2p⁶3s²3p¹

1s22s22p63s23p⁶3d¹⁰4s²4p¹

1s²2s²2p⁶3s²3p²

1s22s22p63s23p⁶3d¹⁰4s²4p²

1s²2s²2p⁶3s²3p³

1s22s22p63s23p⁶3d¹⁰4s²4p³

1s²2s²2p⁶3s²3p⁴

1s22s22p63s23p⁶3d¹⁰4s²4p⁴

1s²2s²2p⁶3s²3p⁵

1s22s22p63s23p⁶3d¹⁰4s²4p⁵

1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

1s22s22p63s23p⁶3d¹⁰4s²4p⁶

1. https://www.youtube.com/watch?v=hiSU3AeXV3I (нажмите CTRL и щелкните ссылку) осы сілтеме арқылы ұяшықтарға электрондарды толтырудың графикалық түрімен танысыңдар.

2. https://bilimland.kz/ немесе https://daryn.online/ сайтындағы видеоларды көріп, өзіңе қажетті материалдарды дәптеріңе көшіріп жаз.

4.Тапсырмалар

1. Клечковский ережесін қолданып № 27,30,35,38,50 элемент атомдарының құрылысын жазыңыз.

2. 24 элементте байқалатын құбылыс тағы басқа қандай элементтерде байқалады? Бұл құбылыс не үшін байқалады физикалық және химиялық көхқарастармен түсіндіріп, жауабыңызды дәлелдеңіз.

5. Кері байланыс: тапсырманы орындап, жауабын Whats App, электронды почта арқылы жіберіңіз. Бұл тақырып бойынша сізге берілген мақсаттың қайсысы қиындық туғызды

Химия пәнінен қоғамдық- гуманитарлық бағыттағы 10 сынып оқушысы -----------------------өзіндік жұмыс жоспары. I тоқсан

Қолданылатын оқулық .М.Қ.Оспанова; Қ.С.Аухадиева; Т.Г.Белоусова, Алматы:.Мектеп, 2019.

10 сынып. 1-бөлім

1.Оқу мақсаты: 10.1.2.3 радиоактивтілік табиғатын және радиоактивті изотоптардың қолданылуын түсіндіру;

Шешуі: 1. Салыстырмалы тығыздық бойынша заттың салыстырмалы молекулалық массасын Mr(H_xO_y) есептейміз.: Mr=D_He*Mr(He)= 4.5*4=18

3. Қосылыстың формуласы Н₂О

Шешуі: Эмпирикалық формуладағы кальций, көміртек және оттектің индекстерін x, y, z әріптерімен белгілейміз. Ca_xC_yO_z. x, y, z мәндерінің қатынастарын табамыз:

x:y:z==1:1:3 формуласы: СаСО₃

3 есеп. Бейорганикалық заттың құрамына 43,4 % натрий, 11,3 % көміртек және 45,3 % оттек кіреді, заттың формуласын табыңдар.

Шешуі: Қосылыстың формуласын NaxCyOz деп белгілеуге болады. x, y, z мәндерінің қатынастарын табамыз:

x : y : z = = 1,88 : 0,94 : 2,82. Алынған шамаларды бүтін санға айналдыру үшін олардың барлығын ең кішісіне бөлеміз:

x : y : z = = 2:1:3 Жауабы: Na₂CO₃