Оқулық Ѳнделген ж әне толықтырылған 2-басылым Н. М. Жариков, Л. Г. Урсова



Pdf көрінісі
бет143/167
Дата19.03.2022
өлшемі11,02 Mb.
#28430
түріОқулық
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   167
ЖЕДЕЛ  РЕАКТИВТІ  ЖАҒДАЙЛАР 
(АФ ФЕКТИВТІ-Ш ОКТЫ   РЕАКЦИЯЛАР)
Аффективті-шокты реакциялар козу немесе ступорға дейінгі тежелу түрінде 
көрінеді. Крзу жағдайымен көрінетін реакциялар тарылған сана фонында өтеді. 
Аурудың  жүріс-тұрысы  бұл  кезде  хаосты,  ретсіз  болады.  Олардың  іс-әрекеті 
мағынасыз,  кейде  өздеріне  зиян  келтіреді.  Мысалы,  өрт  кезінде  хаосты  козу 
жағдайындағы адам терезеден секіріп,  өліп кетуі мүмкін.
Осындай  күйден  шыккан  наукас  болған  жайтты  нашар  есінде  сактайды, 
жалпы әлсіздік,  калжырау және апатия күйінде болады.
Тежелу куйімен байкалатын аффективті-шокты реакциялар кезінде жарты- 
лай немесе толык кимылсыздык пайда болуы мүмкін (ступор жағдайы).  Мұндай 
жағдайдағы адамдар кимыл-әрекет жасауда киындыктар сезінеді. Қауіп төнген 
жағдайда адам аяғында ерекше ауырлык байкайды,  оның козғалысы баяулай- 
ды.  Осы  кауіптен  кұтылу үшін  ол  шапшаң және дәл  кимыл,  іс-әрекет жасай 
алмайды.  Кейде  мұндай  ситуация  кезінде  наукас  бір  орнында  катып,  тұрып 
калады  (ступор).  Дегенмен,  жартылай  немесе  толык тежелу  күйіндегі  адам 
коршаған ортаны дұрыс кабылдап,  бағалай алады.
Аффекгивті-шокты жағдайлар, жоғарыда айтылғандай, өміріне кауіп төнген 
жағдайда  пайда  болып,  бұл  жағдайлар  жойылғанда,  кетеді.  Мұндай  күйдегі 
наукастар әдетте аурухана жағдайында бакыланбайды.
Ступорозды  күй  кылмыстык жазалау каупі төнгенде пайда  болуы  мүмкін. 
Соттык ситуация  шешілу  мерзіміне  байланысты  бұл  күй ұзак ағыммен  ерек- 
шеленеді.


Созылмалы  реактивті  жағдайлар
225
Соттык  ситуацияға  байланысты  пайда  болатын  осындай  психикалык 
бұзылыстар  тобына  истериялык  деп  карасты ры латы н  баска  да  жедел 
психотикалык  кұбылыстар  жаткызылуы  мүмкін.  Олар  сананы ң  айрыкш а 
бұзылысымен ерекшеленеді. Соттык-психиатриялык жағдайларда пайда болған 
бұл бұзылыстар симуляциялык жүріс-тұрысты бейнелейді, ол Ганзер синдромы 
(алғаш  сипаттаған  автор  есімі  бойынша)  ж әне  псевдодеменция  деп  аталады. 
Ганзер синдромымен ауыратын наукастарда сана өзгерісі байкалады.  Олардың 
уакыг пен орын бойынша бағдары бұзылған, айналасындағыларды танымайды, 
сұрактарға орынсыз жауап береді. Псевдодеменция көрінісі Ганзер синдромы­
мен ауыратын наукастардың жүріс-тұрысына ұксайды. Наукастардың орын мен 
уакыт  бойынша  бағдары  бұзылған.  Бірак  бұл  наукастарда  сананы ң  терең 
бұзылысы байкалмайды. Псевдодеменция көріністері кейде жас балаларға тән 
ерекше жүріс-тұрыспен,  сөздермен  толыктырылуы  мүмкін.  Наукас  жас  бала 
мәнерінде сөйлеп, айналасындағы адамдарға «тәте», «аға» деп көңіл аудартады, 
жас балалар ойынын ойнайды және т.с.с.  Пуэрильді деп аталған бұл реакция­
лар психогенді зияндылыктар жойылған соң басылады.
Келесі топты созылмалы психогенді реакциялар кұрайды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   167




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет