мэжбүр етеді. "Томас Гоббс мемлекет теориясын жариялайды, онда ол адам өмірінің толык билеушісі мен төрешісі, ал адам өмірі брлығының барлығына карсы күресі ретінде түсіндіріледі". Бүл көзкарастар үлттык мемлекеттердің бірте-бірте пайда болу жағдайында дүниеге келеді. Жаңа заман адамының көзқарасында элем өзінің бұрынғы шекараларынан пшғып, кеңи бастайды. Джордано Бруноның Жер Күнді айналады деген жаңалығының негізінде әлем мен оның санының шексіздігі туралы жаңа көзкарас калыптасып, Жер енді элемнің орталығы болудан калды. Әлемнің жаңа суреттемесі “табиғилык” деп түсіндірілетін нактылыкка баіытталады. Енді Библиядағы уакыттың басы мен акыры туралы, яғни әлемнің болмысы туралы эсхатологиялык ілімге күмэн келтіріледі. Осыған байланысты өте ертеде пайда болып жэне өте алысқа кететін тарихи процесс туралы түсінік калыптасады. Р.Гвардинидің айтуынша пайда болтан әлемнің шексіз байланысы, “бір жағынан еркіндік пен кеңістікті берсе, екінші жағынан - адамзаттың өмір сүруінің объективті тіреуінен айырады. Адам қозталыс үшін кеңістік алғанымен, үйсіз қалады”. Әлемнің мұндай суреттемесінде адамның концепциясы да өзгереді: ол жаңа жерлер мен әлемді қорыкпай аша отырып, өзін олардың қожайынымын деп жариялайды. Адам өз-өзі үшін ерекше кызығушылықтың объектісіне айналды. Ол адамшылыкта индивидуалдылыкты, ерекшелікті көргісі келеді, оның үстіне тұлға - 282
“ғұлама мен өмір кұндылығының өлшеміне айналады”, ол оның формальды көрінісі “субъект” ұғымы болып табылады. Өз кезегінде әлем жаратылыс болудан калып, “табиғатка” айналады, ал адам
