Оқулық құрал Р,К. Пшембаева Бірінші тарау Ортопедиялық стоматологияда қолданылатын материалдар

Бірінші сықпаның құрамын- Екінші сықпаның қүрамын-
дағы заттар дағы заттар

1. гвоякол -	11.0
2. қарағай шайыры -	44.0
3. кдрағай желімі -	4.0
4. шостаковский
бальзамы -	4.4
5. каолин -	20.0
6. жалбыз майы -	5.0
7. вазелин майы -	11.395
8. май бояаулары -	0.005

1. 
   мырыш тотығы - 41.7
   
2. 
   мырыш ацетаты - 1.5
   
3. 
   кальций стеараты - 1.0
   
4. 
   көмірқышқыл
   

кальций - 14.0

5. 
   тальк - 10.3
   
6. 
   вазелин майы - 30.0
   

f^acuerni. Мырышоксидэвгенол негіздегі үлгілік материал-дардың үнамды қасиеттері ретінде олардын, белгілі бір уақыт аралығында тез әрі сапалы қүрылым түзуін, иленгіштігін, көлемінің болар-болмас өзгеруін, жыртылмайтындығын айтуға болады.
Крлданылуы. Мырышоксидэвгенол және мырышоксидгвоякол массалары тіссіз жақ сүйектерінің кілегей қабаттарынан үлгі алу үшін колданады. Бүл массалар жүмсақ тканьдердің рельефтерін жоғары дәлділікпен үлгіге түсіреді. Мырышоксидэвгенол сықпаларын қаптамаларды уақытша ұстату үшін де қолдануға болады.
4.4.Гипс
Барлық қосалқы материалдардың ішінде ең жиі және кеңінен қолданылатыны гипс болып табылады. Ол тіс протездерін жасауда, үлгі алу жэне модель жасау үшін, қалыптық материалдар ретінде, дәнекерлеуге және басқа жүмыстар үшін қолданылады.
Табиғатта гипс сулы кальций сульфаты ретінде кездеседі CaSO4*2H2O. Гипстің құрылысы кристалды болады. Ортопедиялык, стоматологи яда қолданылатын арнайы температурада қыздырып екі молекула судан жарты молекулалы суға дейін өңделген гипс (CaSo4)²*H2O. Гипс - арзан орі оңай табылатыч материал, протездің орнынан дол үлгі алуга болады, зиянсыз, иісі және дәмі жоқ, көлемі кішіреймейді деуге болады, сілекейде ерімейді, су тигенде ісінбейді, модельден оңай ажыратылады. Кемшіліктерігморт сынғыш, ауыздан шығарар кезде үлгі сынып қалуы мүмкін,тез қатуына байланысты тіссіз жақтардан функционалды үлгі алуға болмайды.
Гипстің к,асиеті оның үнтақталу дэрежесіне,қыздырып оңдеу тәсіліне тоуслді. Табиғаттағы гипсті қыздырып еңдеу арқылы оның физикалық жоне технологиялық көрсеткіштеріне байланысты ерекшслснетін түрлсрін алуға болады. Егор гипсті қыздырып өңдеу
қалыпты атмосфералық қысымда жүргізілсе онда оның в-түр
алынады. - _А
К,ыздырып өңдеу жоғары атмосфералық қысымда жүрсе <1,3атм.) онда а-түрі алынады. а-жартылай гидратының тығыздығы 2,72-2,73 г/см2, өзі мықты. Оны сумен араластырғанда суды ез бойына сіңіруі 40-50%. в-жартылай гидратының тығыздығы төмендеу 2,67-2,68 г/см2,суды сіңіргіштігі 60г65%. Гипсті өндірісте алғанда кеп қыздырып жіберсе ангид рит түзеді (СаБОд). Ангидриттіқ үш түрі бар. Бірінші түрі 130-200°С температурада қыздырғанда алынады. Бұл алынған зат суда ерігіш және тез қатады. Екінші түрі 520°С дейінгі температурада алынады. Бүл ангидрит қататын материал. Үшінші түрі 600°С температураға дейін қыздырғанда алынады. Ол қатпайтын (өлі) зат. Tic техниктеріне арналған гипстің қүрамы мынандай: 90%-жартылай гидрат, 2-4%-екі гидрат, 6%-әр түрлі қоспалар (ангидрит және т.б.).
Жоғары мьщтыльщты гипс. Гипстің мықтылығын арттыру мақсатына орай соңғы жылдары Самараның гипс заводында жоғары мықтылықты гипс шығара бастады (И.А.Передерий). Табиғаттағы гипсті қыздырып өңдеу кезінде, томенгі қысымның қаныққан буын қолдана отырып, мықтылық көрсеткіші кәдімгі гипске қарағанда 2-3 есе жоғары а-жартылай гидраты алынды. Бұл гипсті басқаша супергипс деп те атайды.
4.5, Tic технигінің гипсінін, қасиеті
Жартылай гидрат суменен араластырғанда екі гидрат түзіліп, барлық қоспа катады. Бұл процессті мына тендеу арқылы көруге (юлады.
(CaSO₄)2 Н₂О + 3 НгО = 2(CaSQ} * 2Р^О)
жартылай гидрат екі гидрат
А.И.Байковтың коллоидтық теориясына байланысты гипстің к.атуы, окың кұрамындағы жартылай гидраттың екі гидратқа Караганда суда ерігіштігінің 5 есе артық болуында. Ерітінді какиққан соң әуелі гель ретінде тұнбаға түседі де, онан сон, ► ртталданады және қатады. Гипс мықтылығы онық құрамындағы кдлған судың булануына байланысты апта соңында шегіне жетеді. Гиистің қатуы оның көлемінің 1%-ке үлғаюымен қатар жүреді.
Гипстін, қатуы әр түрлі факторларға: температураға, үсақтық (врежесіне, араластыру тәсіліне, гипстің қасиетіне және кейбір і, і і.ірдардың қатысуына байланысты болады.
Ісмператураның әрекеті. Қосылыстың температурасы 30-!/'(' бол ганда қату процесі тездетіледі. Температура 50° градустан коғары болса, онда гипстің кристалдануы біртіндеп темендейді.
\/пі пистыру тәсілі. Суға салынған гипс біркелкі і іінм.і і м,щ түрдс болуы үшін оны жақсылап араластыру керек. і ікылысты неғүрлым тез араластыратын болсақ, оның • уримындвгы жартылай гидратпен судың арасындагы түтасу

толық болады да гипс тез қатады. Қату жылдамдығы алынған судың мөлшеріне де байланысты екенін есте ұстаған жөн. Сызданған гипстің қүрамында екі гидрат кеп болғандык,тан онын, қату мерзімі үзақ.
Бүл гипстіқ қасиетін орнына келтіру үшін 150-170°С градус температурада қыздырған кезде гипсті дамылсыз араластырып отыру керек.
Туздардың әсері. Кейбір минералдарды немесе органикалық заттарды қосып, гипстің қатуын реттеуге болады. Бүл затты гипстің немесе судын, қүрамына қосуға болады. Ен, тиімді жедслдеткіштер қатарына калий сульфаты K2SO4 , натрий сульфаты Na2SO4 хлорлы натрий NaCl, хлорлы калий КО, алюминий жэне калий квасцалары K2SO4 * Al2(SO4)³ * 12НгО, калий нитраты КгЫО.Катализаторлардын, ішінде ен, кеп қолданаты ны ас тұзы NaCl. Оны суға қосып 2,5-3%-ті ерітінді дайындайды. Гипстің қатуын баяулатқыш (ингибиторлар) ретінде натрий тетрабораты (бура) Na2B4O7 * ЮН2О , ағаш желімі, қант C12H22O11, этил спирті С6Н5ОН, жатқызылып жүр.
Гипсті үлгілік материал ретінде қолданғанда оның мықтылығын азайту қажет. Ол үшін онық құрамына ас түзын немесе калий сульфатын қосады. Егер гипс модель алу үшін қолданылса, онда онын, мықтылығын арттыру қажет, бұл жағдайда гипс қоспасына 2-3% бура қосуға болады.
Модельдің тек сыртқы қабатын мықты етуге болады. Ол үшін модельді жақсылап кептірген соң, бураның ерітіндісінде немесе парафинде қайнатады.
К,азіргі кезде гипс тіс жасау жүмыстарында кедінен қолданылады. Одан модель алынады, қаптама жасау кезінде қалыптар орнына келтіріледі, пластмассамен жүмыс істеген кезде қысу-қалып алады, модельдерді окклюдатор мен артикуляторға.тіс протездерінің бөлшектерін донекерлеу алдында қолданылады. Гипс қалыптағыш заттардын, қүрамына кіреді.
Дәнекерлеу және протез бөлшектерін қүю үшін гипстін, мықтылығын 5-10% маршалит үнтағын к,осу арқылы жоғарылатады.
Гипсті хирургияда сүйек сынықтарын емдсу, бандаж және корсеттер салу үшін де қолданады.
Гипсті сақтау. Гипс гигроскопиялык, материал, сондықтан оны су тимейтін кебу жерде, мықты к,апта сақтаған жөн. Ылғал ортада жартылай гидраттар молекулалары өзіне су тартып алып екі молекулалы гидратқа айналады.

жүктеу/скачать 257,22 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: