Оқулық университеттер мен педагогикалық, медициналық мал
ТӨРТ СӘУЛЕЛІ МАРЖАНДАР КЛАСС ТАРМАҒЫ -TETRACORALUA
жүктеу/скачать 1,28 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ТАБУЛЯТА КЛАСС ТАРМАҒЫ - TABUIATA Өліп біткен полиптер.
- ГЕЛИОЛИТИДА КЛАСС ТАРМАҒЫ - HELIOLITIDA Өліп біткен полиптер.
- ІШЕКҚУЫСТЫЛАР (COELENTERATA) ТИПІНІҢ ФИЛОГЕНИЯСЫ
| ТӨРТ СӘУЛЕЛІ МАРЖАНДАР КЛАСС ТАРМАҒЫ -TETRACORALUA
НЕМЕСЕ RUGOSA Өліп біткен полиптер. Палеозой эрасында кең тараған. Ордовик пен силур дәуірінде жиі кездескен, бірақ ең басты өркендеу дәуірі - таскөмір. Олар риф құрушы полиптердің бірі болған. Негізінен жеке, ал кейде колониальды формалар да тіршілік еткен, пішіні бокал тәрізді (Omphiuma туысында). Төрт склеросепталары жақсы дамыған, осыған орай полиптерді төрт сәулелілер деп атаған. Rugosa деп аталуы - қаңқасының сыртқы бетінде сақиналы әжімдерінің болуында. ТАБУЛЯТА КЛАСС ТАРМАҒЫ - TABUIATA Өліп біткен полиптер. Кембрий дәуірінің қазбаларынан белгілі. Ордовик, силур және девон дәуірлеріңде кең тараған, маржан рифтерінің түзілуіне қатысқан, ал мезозой эрасының басында түгелімен құрып кеткен. Колониялы формалары басым болып, жеке түрлері сирек кездескен. Склеросепталары алтыға еселеніп келген, бірақ олар толық жетілмей, қатар- қатар орналасқан. ГЕЛИОЛИТИДА КЛАСС ТАРМАҒЫ - HELIOLITIDA Өліп біткен полиптер. Палеозой эрасында кең тараған, сол себептен палеозойдың геологиялық қабаттарының жасын зерттеуіндегі негізгі белгілерінің бірі болып табылады. Тек колониальды формалары ғана болған, склеросепталарының саны 12. ІШЕКҚУЫСТЫЛАР (COELENTERATA) ТИПІНІҢ ФИЛОГЕНИЯСЫ Нағыз көп клеткалы жануарлардың тобындағы ең қарапайым құрылысты - ішекқуыстылар. Олардың ересек кезінде де айқын сақталған - эктодерма мен энтодерма деп аталатын екі ұрық жапырақшаларының болуы. Құрылысы жағынан олар гаструлаға ұқсас және радиальды симметриясы жақсы дамыған. Даму кезіндегі пайда болған паренхимула личинкасы И. И. Мечниковтың "фагоцителласына" ұқсас. Осылардың барлығын ескере отырып, ғалымдар алғашқы ішекқуыстылардың арғы тегі И. И. Мечниковтың "фагоцителла" тәрізді еркін жүзетін организмдер болған, олар субстратқа бекініп гидроидты полиптерге бастама берген деп жорамалдайды. Ішекқуыстылардың филогенетикалық байланыстарына қарасақ, олардың ішінде ең қарапайым гидрозоа (Hydrozoa) класы болып табылады. Бұлардың гастраль қуысы энтодерма клеткаларымен астарланған, жұтқыншағы дамымаған, құрылысы қарапайым. Гвдрозоа (Hydrozoa) класының ішінде орталық орынды гидроидты полиптер (Hydroidea) алады. Оларды даму циклындағы метагенез процесі арқылы сцифомедузалармен жақындастыруға болады. Гидрозоа класының ерекше тобы - сифонофоралар. Денесіндегі әр түрлі особьтарының - зооидтарының құрылысы мен физиологиялық ерекшеліктеріне байланысты олар полиморфты колонияны құрап, күрделі формаларға айналып, эволюциялық дамуы жағынан гидроидты полиптерден жоғары тұрады. Сцифомедузалар (Scyphozoa) мен маржан полиптер (Anthozoa) класы эволюциялық даму және филогенетикалық байланыстары жағынан гидрозоа (Hydrozoa) класынан шыққан деп жорамалдайды. Бірақ, бұлар ерте кезде екі эволюциялық бағытта дамыған, яғни сцифомедуза және маржан полиптер кластарының өкілдері өзінің тіршілік ету формаларына байланысты елеулі өзгерістерге ұшыраған. Сцифомедузалардың полиптік кезеңі әлсіздеу, ал медузоидты кезеңі күшті дамып негізгі тіршілік рөлін атқарады. Ас қорыту жүйесі гастроваскулярлы жүйеге айналып, ас қорыту жұмысын және қорытылған асты сіңіру қабілетін арттыруына мүмкіндік береді. Маржан полиптердің медузоидты кезеңі түгелімен жойылып, күрделіленген полипоидты кезеңі ғана қалған. Ас қорыту жүйесі эктодермалық жұтқыншаққа және септалармен бөлінген гастраль қуысына бөлініп күрделілігін арттырады. Жоғарыда айтылған ұқсастық және ерекшелік белгілерінің болуы ішеісқуыстылар кластарының шығу тектерінде туыстық қатынастың бар екендігін көрсетеді. Бұларда эволюциялық даму процесі бірнеше бағытта жүрген. жүктеу/скачать 1,28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|