П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет58/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

Жасалым белгілері: 
ерін (ерін-ерінді), 
тоғы сы ңқы , ілгерінді, тербеліңкі (ұяң), езулік 
дауыссыз дыбыс.
Айтылым белгілері: 
босаң тоғы сы ң қы , 
ауыз қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: 
босаң лепті, ұяң (ызың), 
жіңішке, езу әуезді дауыссыз дыбыс.
Жалпы сипаттамасы: 
ерін (ерін-ерінді), 
тоғы сы ң қы , ұяң, ілгерінді (ж іңіш ке), езулік 
дауыссыз дыбыс.


43
Ж уан еріндік түрі: БҰЛ, БОТА т.б. 
(16-3 -
сурет)
Ж асалы м ы : 
к о с е р ін ө з а р а ж ы м д а с а
тоғысады (1), жасалу орнына қарай ерін-ерінді; 
тіл ауыз қуысында кейін шегініп жатады (8), 
тілдің жатысына қарай кейінді; дауыс желбезегі 
жартылай тербеледі (5-3), ж елбезек қатысына 
қ а р а й т е р б е л ің к і ( ұ я ң ); е р ін д ө ң г е л е н іп
(сүйірленіп) барып (1-2) жасалады, ерін қатысына 
қарай еріндік дыбыс болып табылады.
Айтылымы: 
қос ерін өзара босаң тоғысады, 
тоғысым күш іне қарай босаң тоғы сы ңқы ; ауыз 
қуысы мен көмей қуысы қосылып кетеді, үстеме 
жасалым орны на қарай көмей қуысты дыбыс 
болып табылады.
Естілімі: 
қос еріннің тоғысымы босаң леппен 
аяқталады, тоғы сым бітіміне қарай босаң лепті; 
дауыссыз ызың дыбысталады, үн қатысына қарай 
ұяң; әуез қатысына қарай жуан және ерін әуезді 
дыбыс болып табылады.
Б° жуан еріндік түрінің айырым белгілері
Ж асалым белгілері: 
ерін (ер ін -ер ін д і), 
тоғы сы ңқы , кейінді, тербеліңкі (ұяң), еріндік 
дауыссыз дыбыс.
Айтылым белгілері: 
босаң тоғысыңқы, көмей 
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: 
босаң лепті, ұяң (ызың), 
жуан, ерін әуезді дауыссыз дыбыс.
Жалпы сипаттамасы: 
ерін (ерін -ерін ді), 
тоғысыңқы, ұяң, кейінді (жуан), еріндік дауыссыз 
дыбыс.
Жіңішке еріндіктүрі: БҮК, БӨ Л ЕК т.б. 
(16-
4-сурет)
Ж асалы м ы : 
қ о с е р ін ө з а р а ж ы м д а с а
тоғысады (1), жасалу орны на қарай ерін-ерінді; 
тіл ауыз қуысында ілгері итініп жатады (6), тілдің 
ж аты сы на қарай ілгерінді; дауыс желбезегі 
жартылай тербеледі (5-3), ж елбезек қатысына 
қарай тербеліңкі; ерін дөңгеленіп (сүйірленіп) 
барып (1-2) жасалады, ерін қаты сы на қарай 
еріндік дыбыс болып табылады.
Айтылымы: 
қос ерін өзара босаң тоғысады, 
тоғысым күшіне қарай босаң тоғы сы ңқы ; ауыз 
қуысы мен көмей қуысы қосылып кетеді, үстеме 
жасалым орны на қарай ауыз қуысты дыбыс 
болып табылады.
Естілімі: 
қос еріннің тоғы сы м ы босаң 
леппен аяқталады, тоғысым бітіміне қарай босаң 
лепті; дауыссыз ызың дыбысталады, үн қатысына
қарай ұяң; әуез қаты сы на қарай ж іңіш ке және 
ерін әуезді дыбыс болып табылады.
Б 10 жіңішке еріндіктүрінің айырым белгілері


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет