510
М О Р Ф О Л О Г И Я
7.2.2.3. Өзгелік етіс
Өзгелік етіс
қим ы л, іс-әрекеттің тікелей
субъектінің өзі арқылы емес, екінші бір субъекті
(ол екінші субъекті қимылды, іс-әрекетті тікелей
орындап, іске асырушы субъекті
агенс
деп атала-
лы) арқы лы істелетінін, іске асатынын білдіріп,
сабақты етістіктен (кез келген етістіктен емес)
белгілі қосымш алар арқылы жасалатын етіс кате-
гориясының түрі болып табылады. Демек, өзгелік
етісте қимылды, әрекетті іске асырушы субъекті
бір емес, екеу болады: бірі - іс-эрекетті, қим ы л-
ды орындатуш ы иесі, сөйлемде ол грамм атика-
лы қ бастауыш қызметінде болады, я ғн и бұл ло-
гикалық субъекті әрі грамматикалық субъекті бо-
лады , екінш ісі, іс-эрекетті, қим ы лды тікелей
орындаушы субъекті (агенс). Ол сөйлемде беріл-
меуі де мүмкін, берілсе, барыс септік тұлғасында
тұрып, ол сөз сәйлемде жанама толықтауыш қы з-
метін атқарады. Бұл - бір. Екіншіден, озгелік етіс
тек сабақты етістіктен жасалады, сабақты етістік-
ке озгелік етіс қосымш асы үстелгенде, ол баян-
дауыш болып тұрған сойлемде тек іс-әрекет,
қим ы лды тікелей атқаруш ы барыс септіктегі
екінші субъект (агенс) қана пайда болады, баян-
дауыш сабақты етістікті сөйлемде іс-әрекетті
оры ндатуш ы субъект пен объект озгелік етіс
қосымш асы қосылмай тұрғанны ң өзінде бар бо-
латы н. М ысалы:
Достарыңызбен бөлісу: 
