П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет39/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

1 1 -к е с т е . 
Д а у ы сты ды бы стар ды ң
тіл ә у е з ж ік т е л ім і
А, Ә, Ы, I, Е - 
езулік 
үндесімдауыстылар 
Ұ, Ү, О, Ө - 
еріндік 
үндесім дауыстылар
1 2 - к е с т е . Д ауы сты ды бы стар ды ң
ерін ә у е з ж ік т е л ім і
Осы күнгі теори ялы қ ф онетика мен оқу 
эдістеме саласында тектіл әуезді (жуан, жіңішке) 
үндесім белгілерін ғана ескеріп жүр (қазақ жа- 
зуында ерін үндесімінің сақталмай келе жатқан 
себебі де осы). Енді езу-ерін әуезді үндесім бел- 
гілері қосылып, дауыстылар қайта топталады (13- 
кесте). Бірінші қатарда жуан езулік, екінші қатар- 
да жіңішке езулік, үшінші қатарда жуан еріндік, 
тортінші қатарда ж іңіш ке еріндік дауыстылар 
орналасқан.
А Ы 
-
ж у а и ,
езу л ік
ү н д е с ім дауы сты лар
Ә I Е -
ж ің іш к е ,
ер ін д ік
у н д е сім дауы сты лар
Ұ 0
-
ж у а и .
езу л ік
ү н д е с ім дауы сты лар
Ү Ө 
-
ж ің іш к е ,
ер іи д ік
ү н д е с ім дауы сты лар
1 3 - к е с т е . Д ауы сты ды бы стар ды ң
тіл -е р ін ә у е з ж ік т ел ім і
Қ азақәдеби айтылымында (казахское лите- 
ратурное произнош ение) тіл эуез бен ерін әуез 
қатар сақталы п келе ж атқан д ы қтан еріидік 
үндесім дыбыстарды да сипаттап шығу - бүгінгі 
фонетика ғылымының міндеті.
Қазақ тіліндегі үндесім дауыстылардың құра- 
мы анықталып, жүйесі сипатталып шықты. Енді 
қазақ тіліндегі фонетикалық дауыстыларды іздеу 
керек.


30
ФОНЕТИКА
Егер тіл әуезді үндесім белгілер ескерілетін 
болса, онда үндесім дауыстылардың құрамы ке- 
миді (14-кесте).
қүрамы
жаса-
лымы
тіл алды
тіл ортасы
тіл арты
езу | ерін
езу | ерін
езу |е р ін
жалаң
құранды
қысаң
аш ы қ
Ы 
Ұ 
А
Е 
0


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет