П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет634/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   630   631   632   633   634   635   636   637   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

1) бір, кей, әр, пәлен, әлдеқайда
создері сын есімдерше қызмет атқарады. 
Көптен
бері бүйтіп түзелгенін Ақбілек корген жок еді,
бір


сыйлы жерге баратынын іші сөзді
(Аймауытов). 
Әр ауылдың,
әр үйдің бір қазан бүзары, бір биі
болады ғой
(Сонда). 
Кей сөздерін, ойланып дағ-
дыланған адамдар болмаса, мың қайтара оқыса
да түсіне алмайды
(Байтұрсы нов). Берілген 
сөйлемдердегі белгісіздік есімдіктері (бір, әр, кей) 
қай? 
деген сұраққа жауап беріп, анықтауыш бо- 
лып тұр.
2) біреу, әлдене, әлдекім, кейбіреу, әркім,
әрнәрсе, әрнеңе 
сөздері зат есімдерше түрленеді. 
Сөйлемде бастауыш, толы қтауы ш , анықтауыш
қызметтерін атқара алады.
Торғайдың жауын м ен өлтірдім, менің жау-
ымды да
біреу олтіреді екен деп, бүл оқиғаны өзінше
жақсылыққа жорыды
(Аймауытов). 
Мен келгенде
ы лғи да үйде болатын кемпір, сол баяғы қалпы-
ліе«әлдене деп сөйлеп жүредіі
Исабеков). 
Әркімнің
бетіне қарай қүбылып, өз пікірін әсте сездірмеуіиі
еді
(Аймауытов).
3)
бірнеше, әлденеше 
сөздері сан есімдердің 
орнына жұмсалып, анықтауыш қызметінде қол- 
данылады. 
Бірнеше жоба көрсетілді... Ыңқылдап,
күрсілдеп тер пүитағынан ағып,
әлденеше дем
алып, ақшам әлетінде Арбабай ауылына эрең жетті
(Аймауытов).
4) 
әлдеқайда, әлдеқашан, әлдеқалай 
есімдік- 
тері үстеу сөздерге бейім болып келеді. 
Ойы бөлініп,
қиялы
әлдеқайда отыр еді
(Аймауытов). 
Қазақ
әлдеқашан тілінде қандай дыбыстар бар екенін
айырған, эр дыбысқа белгілеп таңба арнаған
(Бай- 
түрсы нов). 
Өзі үркіп т үрған жүртты қостыра-
м ыз деп,


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   630   631   632   633   634   635   636   637   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет