ЕСІМ Д ІК
493
қайсы, ешқандай, ешқашан, бір де, бір де бір,
дәнеңе (дәнеме), түк, дым
деген сөздер жатады.
Болымсыздық есімдіктері негізінде үш түрлі
тәсілмен жасалады:
1) Л ексикалы қ тәсіл
2) М орфологиялық тәсіл
3) Синтаксистік тәсіл
Л ексикалы қ тәсіл өзінің негізгі лексикалы қ
мағыналарынан алшақтау нәтижесінде болымсыз-
ды қ есімдіктері қатарына ауысқан сөздерді қам-
тиды. Бүл тәсілмен жасалған болымсыздық есім-
діктер - түркі тілдерінің төл сөзі
түк, дым
есім-
діктері және парсы тілінен енген
еш
созі.
Түк,
дым
есімдіктері - бұрын-сонды еңбектерде болым-
сы зды қ есімдіктері қатарында аталмай келген
сөздер. Олар өзінің пайда болу төркіні жағынан
зат есім
“түк”
және
“дымқыл”
лексемасы ның
құрамындағы
“дым”
сөздерімен байланысады.
Түк білмейміз, сокырмыз
(Аймауытов).
Ақса-
калдар жиылып, бір-екі рет бас косса да,
дым
бітіре алмады
(Дулатов).
Ж ол іздеген адам
еш
орнынан таба алмайды
(Байтұрсынов).
М орф ологиялы қ тәсіл есімдіктердің басқа
түрлеріне болымсыз мағынада қолданылатын
еш
сөзі және
д ә =
қосы м ш асы ны ң бірігуі арқылы
ж асалады.
Бұғанеш кім, ештеңе (еш теме), еш-
нәрсе, ешқайсы, ешқандай, ешбір, ешқашан, дәнеңе
(дәнеме)
болымсыздық есімдікгері жатады.
Әміркандай әнді
Достарыңызбен бөлісу: 
