П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы


) -лап (-л е п ), -дап (-д е п ), -тап (-теп)



Pdf көрінісі
бет765/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   761   762   763   764   765   766   767   768   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

1) -лап (-л е п ), -дап (-д е п ), -тап (-теп)
жұрнақгары жалғану арқылы жасалады. Олар:екеу- 
леп, мыңдап, коптеп, аздап, қостап, жекелеп 
т.б.
2) Қосарлану арқы лы ж асалған 
күрделі ту-
ынды түбір 
топтау үстеулері: 
қос-қостап, топ-
тобымен, он-оннан, бір-бірлеп, бес-ондап 
т.б.
Топтау үстеулері сөйлем де қалай? деген 
сұраққа жауап беріп, сы н -қи м ы л пысықтауыш
қызметінде жұмсалады. 
Жүмыскерлер жер барак-
тарынан
бір-бірлеп шығып айналаға тітіркене
қарайды
(Мүсірепов).
8 .5 . Ү С Т Е У Д І Ң С Ө Й Л Е М Д Е Г І Қ Ы З М Е Т І
Үстеулер сөйлемде басқа создермен, көбіне, 
етістікпен қарым-қатынасқа түсіп, сөйлемнің бір 
мүшесі қызметін атқарады. Ол негізінен пысы қ- 
тауыш қызметінде жұмсалады.
1. Үстеу сем ан ти к ал ы қ сипаты на сәйкес 
қим ы лды ң, іс-әрекеттің әр түрлі сы н-сипаты , 
белгісін білдіреді. О сымен байланысты мезгіл 
пысықтауыш , мекен пысықтауыш , сы н-қим ы л, 
мақсат, себеп пысы қтауыш бола алады
.Ж айна-
ғаның қараңғытхняе құлындай шыңғырған дауы-
сы ест ілді
(М ұқанов). 
Тұра қаш т ым жалма-жан
(Абай). 
Ерекше бір азап дүниесінен келгендей
(Әуе- 
зов). 
Боранды күні ығып келе жатқан қойға ара-
ласып,
бет-бетімен бөліп-бөліп экетіп, талай қой-
ды қырып шықты
(Сонда). 
Оразбай ж алғыз көзін
томен салып...
(Сонда). 
Аңшылық омірінде
талай
қыранды көріп откен
(Сонда) деген мысалдардағы 
түнде 
үстеуі қашан? деген сұраққа жауап беріп, 
қимылдың өту мезгілін бідціріп, мезгіл пысықта- 
уыш қызметінде, 
жалма-жан, ерекше 
сөздері 
қалай? сұрағына жауап беріп, іс-әрекеттің амалын 
білдіріп, қим ы л-сы н пысықтауыш болса, 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   761   762   763   764   765   766   767   768   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет