Ізденістер, №1 исследования, НƏтижелер 2015 результаты

423 

       Keywords: water resources, water scarcity, technology drip irrigation, sugar beet, irrigation 

rate. 

УДК 639.1  

Тойлыбаева Н.Ш., Кентбаев Е.Ж.

 

Қазақ ұлттық аграрлық университеті 

МОЙЫНҚҰМ ОРМАНДАРЫ ЖƏНЕ ЖАНУАРЛАР ДҮНИЕСІН ҚОРҒАУ ЖӨНІНДЕГІ 

МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІ ЖƏНЕ АЙМАҚТАҒЫ СҮТҚОРЕКТІЛЕР ФАУНАСЫНЫҢ 

БИОЛОГИЯЛЫҚ АЛУАН ТҮРЛІЛІГІ 

Аңдатпа

  

Мақалада  Мойынқұм  ормандары  жəне  жануарлар  дүниесін  қорғау  жөніндегі 

мемлекеттік  мекемесі  мен  аймақтағы  сүтқоректілер  фаунасының  биологиялық  алуан 

түрлілігі мəселелері қарастырылған. 

Кілт  сөздер:

  Мойынқұм  ормандары  жəне  жануарлар  дүниесін  қорғау  мемлекеттік 

мекемесі, жануарлар дүниесі, сүтқоректілер фаунасының биологиялық алуан түрлілігі. 

Кіріспе 

Мойынқұм  ормандары  жəне  жануарлар  дүниесін  қорғау  жөніндегі  мемлекеттік 

мекемесі  Қазақ КСР Орман шаруашылығы министрлігінің 1981 жылдың 16 қаңтардағы №9 

бұйрығымен құрылған. 1988 жылы орман шаруашылығы өндірістік мекемесі атанды. 2012 

жылдан  «Мойынқұм  ормандары  жəне  жануарлар  дүниесін  қорғау  жөніндегі  мемлекеттік 

мекемесі»  атанды.  Орман  қоры  жерінің  жалпы  көлемі 865865 гектар,  оның  орманмен 

көмкерілген  алқабы – 600801 гектар.  Үш  орманшылыққа  бөлінген.  Олар:  Фурманов 

орманшылығы жер көлемі – 152542 гектар; Қарашарда орманшылығы жер көлемі – 343395 

гектар; Төменгі Шу орманшылығы -369928 гектар [1]. 

Орман  қоры  жері  Мойынқұм  шөлінің  солтүстік  тегістік  аумағын  алып  жатыр.  Жер 

қыртысы тегіс емес, толқынды болып келген, құм жоталар мен төбелердің биіктігі 3-5 метр, 

кейбірлері  оңтүстікке  қарай  биіктей  береді  жəне  солтүстік-батысқа  қарай  созылған. 

Мекеменің жалпы аумағы қарадүрсін қопсыған топырақты немесе сусымалы құмды болып 

келеді. Жер қыртысының бедеріне, құм төбелерінің жəне жоталардың биіктігіне қарай құм 

өңірлері екіге бөлінеді: тегістік құмдар жəне құм төбелі жоталар. 

Мойынқұм  орман  жəне  жануарлар  дүниесін  қорғау  мемлекеттік  мекемесі  аймағы 

физикалық-жағырапиялық  жағынан  алғанда,  өңірдегі  жусанды,  ащылы-тұщылы  өсімдікті, 

шөл-шөлейітті болып табылады. Аймақта негізінен ақ сексеуіл, қара сексеуіл, тораңғы, жиде, 

жыңғыл, қоянсүйек, теріскен, шенгел тектес бұталар өседі [2]. 

Табиғат  байлықтарының  бірі – жабайы  аңдардан  алынатын  өнімдерді  көбейтудің  

маңызы  ерекше,  əсіресе  біздің  елімізде  қоры  мол,  елік,  жабайы  шошқа  секілді  аңдарды 

жылма-жыл кəсіптік жолмен аулауды ұйымдастырудың келешегі бар. Жануарлар орманда 

да, далада да мекендейді, еліктердің күнделікті өмір сүру ортасы шаруашылықтың тоғайлы 

жəне  бұталы  жер.  Жаз  айларында  еліктер  шабындықтың  жоғары  бетінде  жүреді. 

Қабандардың өмір сүруі шаруашылықта əртүрлі таулы өлкеде бұталы мəдениетті өсімдіктер 

өсетін жерлерде, қамыс арал маңайында жəне тағы басқа жерлерде.  Қыс айында қабандар 

жартылай қоныс аударуға көшеді, ал қалғандары күн жақсы түсетін алқапта қалады. 

  Адамның күнделікті жейтін тамағында балық өнімдерінің алатын орны орны бөлек. 

Балық  ақзатқа,  басқа  да  бағалы  заттарға  бай  келеді.  Демек,  халықты  балық  өнімдерімен 

қамтамасыз етіп, оны неғұрлым мол аулау үшін бөгеттерде, су қоймаларында, көлдер мен 

424 

өзендерде  балық  шаруашылығын  ұйымдастырудың  пайдасы  зор.  Өзендердерінің  бəрі 

жұқпалы аурулардан таза. Балық негізінен табиғи өзендерде ауланады.  

Жазы  ыстық,  қысы  қоңыржай  болып  келетін  құм  өңіріне  бейімделген  аң-құстардан 

қасқыр, түлкі, қоян, қарақұйрық, шошқа, жабайы мəлін, борсық, қарсақ, шиебөрі, үлкен құм 

тышқандары, шымшық, жабайы кептер, сарыала қаз, үкі, жапалақ, байғыз, қырғауыл, дуадақ, 

шіл, құм кесірткесі, жылан, тасбақа жəне тағы басқа түрлері де бар. 

Шығыс  бөлігінде  тасты-топырақты  шөлді  аймағында  аз  санды  сарышұнақ  пен 

қосаяқтар  мекендейді.  Бетпакдаланың  топырақты  тегіс  аймағында,  батыс  бөлігінде  үлкен 

жəне  қызылқұйрық  құмтышқан  түрлері  кең  тараған.  Сонымен  қатар,  бұл  аймақта  түлкі, 

соқыртышқан,  сұр  атжалман,  Эверсман  атжалманы  жəне  жалман  белгіленген.  Олардын 

ішінде  жергілікті  түр  ретінде  кіші  сарышұнақты,  кіші  қосаяқ,  тікқұлақ  қосаяқ  жəне 

қызылқұйрық құмтышқанды айтуға болады. 

Жыртқыш  аңдардың  арасынан  түлкі  мен  аққалақты  жиі  кездестіруге  болады.  Өзен 

жағалауынан  келген  қаптесер,  жыңғыл  құмтышқаны  мекен  етеді.  Сұр  атжалман  жəне 

қызылқұйрық  құмтышқаны  інін  салады.  Маусымдық  мезгілде  босаған  мал  қора 

орындарында құмтышқандары, үлкен, кіші қосаяқтар жəне кеміргіштердің басқада түрлері 

ін салады. Ауыл жəне қыстақтардың маңында құм қоянын кездестіруге болады. Бұл биотопта 

жалпы 27 түр тіркелді [3]. 

  Мойынқұм  ормандары  жəне  жануарлар  дүниесін  қорғау  мемлекеттік  мекемесі 

аймағындағы  сүтқоректілер  фаунасының  таксономдық  биоалуантүрлілігінің  көрсеткіші 

репрезентативтік өте жоғары жəне 55 түрден жоғары өкілдерін тіркеуге болады. Тернофауна 

7  отрядты, 19 тұқымдасты  жəне 36 туысты  құрайды.  Аталған  түрлердің  арасында  саны 

бойынша көп кездесетіндер кеміргіштер – 26 түр, жырқыштар – 9 түр, жəне де қолқанаттылар 

– 8 түр,  жұптұяқтылар    -  5  түр,  жəндікжегіштер – 3 түр,  қоян  тəрізділер – 2 түрден  жəне

тақтұяқтылардан – 1 түр.  

Зерттелген  аумақтың  сүтқоректілер  фаунасының  репрезентативтық  көрсеткішінің 

жалпы Қазақстан бойынша шаққандағы көрсеткішін кестеден көруге болады.  

Кесте - Мойынқұм  ормандары  жəне  жануарлар  дүниесін  қорғау  мемлекеттік  мекемесі 

аймағындағы сүтқоректілердің таксоном өкілдері 

Таксондар 

Жүйелік топ саны 

Репрезентативтік 

көрсеткіш, % 

Қазақстан Республикасы 

бойынша 

қорықша 

аумағында 

Отряд

7

7 

100

Тұқымдас

36

19 

52,8

Туыс

96 

36 

37,5

Түрлер

178 

55 

30,9

Класс Mammalia  

бойынша қорытынды 

317

117 

36,9

Жалпы  қорықшада  республикамызға  танымал  барлық  отрядтар,  жəне  де  барлық 

тұқымдастың  жартысына  көбі  көрсетілген.  Сандық  таксон  бойынша  аздау  туыстар  мен 

турлері  аз  белгіленген.  Бұны  мекен  ету  ареалы  кеңіне  пайдаланатын  аңдар,  нақтырақ 

айтқанда убиквист-түрлері мекен етуімен байланыстыруға болады. Мысалы, қасқыр, түлкі, 

құм  қояны,  үлкен  құмтышқаны,  сұр  атжалманы,  қаптесерлер.  Сонымен  қатар,  бұл  жерде 

мекен  ету  алаңы  шектелген  немесе  құм  алқапта  мекен  ететіндер  түрлер:  ала  жертесер, 

жүнбалақ қосаяқ, тарғаққұйрық сарышұнақ жəне басқалары жатады [4]. 

  Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енген, сирек кездестін жəне жойылып 

бара жатқан сүтқоректілердің 7 түрі: шұбар күзен, құлан, қарақұйрық, бөкен (киік), арқар, 

жайра, жалман жатады. Оның ішінде жатысынан көбі сирек кездесетін түрлердің III санатына 

жатады. Құлан мен ондатр интродукциялаған түрлерге жатады.  

425 

Орман қоры жерінде 2012 жылы жабайы аң-құстарға жүргізілген есеп бойынша (жақша 

ішінде саны көрсетілген) қарақұйрық (43), жабайы шошқа (50), қасқыр (77), шиебөрі (51), 

мəлін (26), түлкі (102), дуадақ (19), қырғауыл (9), қоян (973) бар. 

Мекеменің орманшы-қорықшылары өздеріне бекітіліп берілген айналымдар бойынша 

атқарылған жұмыстарды, байқалған өзгерістер мен аң-құстардың есебін айналым куəлігімен 

күнделіктеріне  түсіріп,  олар  əр  саланың  мамандары  тарапынан  тексеріліп  отырылады. 

Биотехникалық  жұмыстар  бөлінген  қаражатқа  байланысты  жыл  сайын  өз  деңгейінде 

орындалады. 

Жануарлар  дүниесін  қорғау,  өсімін  молайту  жəне  пайдалануына  бақылау  жасау 

мақсатында  мемлекеттік  орман  қоры  аумағындағы  аң-құстардың  есебі  мен  моноторингі 

жүйелі  жүргізіліп,  олардың  көбею  жағдайларын,  өріс  аудару  жолдары  мен  шоғырлану 

орындарын қорғау бойынша рейдтер мен тексерулер өткізіліп тұрады. 

 Əдебиеттер 

1. Талбесік (Жамбыл облысының өсімдіктер жəне жануарлар дүниесі) Алматы,

«Ғалым» баспасы, 2013. – 128 бет 

2. Бекенов А., Есжанов Б., Махмутов С.М. Қазақстан сүтқоректілері. - Алматы:

Ғылым, 1995. 

3. Млекопитающие Казахстана. – Алма-Ата: Наука, 1969 – 1985, т. I-IV.

4. Основные положения ведения лесного хозяйства в Жамбылской области

Республики Казахстан.  Алматы: Казлеспроект, 2007. с, 12-15. 

Тойлыбаева Н.Ш.,  Кентбаев Е.Ж. 

БИОЛОГИЧЕСКАЯ РАЗНООБРАЗИЯ ФАУНЫ МЛЕКОПИТАЮЩИХ НА ТЕРРИТОРИИ 

ГОСУДАРСТВЕННОГО УЧРЕЖДЕНИЯ ПО ОХРАНЕ  МОЙЫНКУМСКОГО ЛЕСА  И 

ЖИВОТНОГО МИРА 

В статье рассмотрены вопросы биологической разнообразии фауны млекопитающих на 

территории  государственного  учреждения  по  охране  Мойынкумского  леса  и  животного 

мира. 

Ключевые слова: биологическая разнообразия, млекопитающие, птицы, красная книга.  

Toilybaeva N.Sh., Kentbaev E.Zh. 

BIOLOGICAL DIVERSITY OF MAMMAL FAUNA WITHIN STATE PROTECTION 

INSTITUTIONS MOYINKUM FOREST AND WILDLIFE 

The article discusses the biological diversity of mammalian fauna in the territory of a state 

institution for the protection of forests and Moyinkum wildlife. 

Keywords: biological diversity, mammals, birds, red book. 

426 

ƏОЖ  349.41(574) 332.33(574): 

Төрегелдинова С.Ə. 

Қазақ ұлттық аграрлық университеті 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ЖЕРДІ ҚОРҒАУ МЕН ПАЙДАЛАНУДЫҢ 

ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕХАНИЗМДЕРНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫ 

Аңдатпа

  

Бұл  мақалада  Қазақстан  Республикасы  жерлерин  құқұқтық  қорғалу  механизимин 

дамыту жайында айтылған. 

Кілт сөздер: 

жер ресурстары, жер есебі, жер, ауыл шаруашылығы мақсатына арналған 

жерлер, елді мекен жерлері (қала жəне ауыл елді мекендері), өнеркəсіптік, көлік, байланыс, 

қорғаныс жəне басқа да ауыл шаруашылық емес саланың жерлері. 

Кіріспе  

Жер адамзат қоғамы үшін барлық қазынаның алғашқы бастамасы, ерекше қорғалатын 

құндылық болып табылады. Ол бəрінен бұрын адамзаттың ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып өмір 

сүретін  жалғыз  ортасы  жəне  өндірістің  барлық  салаларының  дамуы  мен  орналасуы  үшін 

кеңістіктегі базисі рөлін атқарады [1]. 

Адамдардың өндірістік іс-əрекеттері үшін қажетті материалдық жағдайлардың ішінде 

жер ерекше орын алады, өйткені ол өзінің топырақ жамылғысымен қойнауымен ормандары 

жəне суларымен тіршілік етуге жағдай жасайды. 

Қазақстан Республикасы əлемде территориясы жағынан (272,5 млн. га) оның ішінде 

орманды  дала,  дала,  жартылай  шөлейтті  жəне  шөлейт  аймақтарымен  тоғызыншы  орынды 

алады.  Қазақстанның  топырағының  алуан  түрлі  болуы  аймақтардың  ауқымдылығымен 

батыстан  шығысқа  қарай  климаттың  аридтылығының  күшеюімен,  территориясының  əр 

бөлігінің геологиялық-геоморфологиялық ерекшеліктерімен байланысты. 

          Соңғы жылдары қолайлы жəне жарамды жерлер игеріліп, жарамды жыртылған жерлер 

тоқтатылып,  тұзды,  қолайсыз,  құмды  жерлер  ғана  қалды.  Осыған  қарамастан,  ауыл 

шаруашылығына  қажетті  қалдықтар  ауыл  шаруашылығына  қажетсіз  нəрселерге:  жол 

құрылысының  астына,  өндірістік  мекемелер,  тұрғын  үй  жəне  тағы  басқада  обьектілерге 

пайдаланылуда. Қазіргі қоғамға жер табиғи ресурс ретінде қорғауды қажет ететіні туралы 

түсінік бірден келген жоқ. Өткен ғасырдың тəжірибесі көрсеткендей: жерді қолдануда таза 

утилитарлы,  прагматикалық  түсінік  болды.  Қоғамдық  санада  жерге  ақыр  соңында 

экологиялық зиянды əсер етеміз деген түсінік болған жоқ. Олар жер жамылғысын бұзуды 

тоқтату іс-шараларын жəне бұзылған жерлерді қалпына келтірудің қажеттілігін көрген жоқ. 

Əлемдік қауымдастық тек XX ғасырдың аяғында ғана саясатқа табиғи ресурстарды қорғауға 

өзгерістер  енгізді.  Жерді  қолдануда  өзекті  бағыттар:  жер  шаруашылық  жəне  басқа  да  іс-

əрекеттердің негізі ретінде, жер қорғау обьектісі ретінде қарастырылды. 

         Жер  мен  топырақ  деградациясының  негізгі  түріне  келесілер  кіреді:  технологиялық 

(эксплуатациялық)  деградация  (соның  ішінде  жердің  бұзылуы),  физикалық  деградация, 

агротозу,  эрозия  (соның  ішінде  су  жəне  жел),  тұздану  (соның  ішінде  өзінен-өзі  тұздану) 

сортаң, батпақ. 

        Қазақстан  Республикасының  негізгі  заңнамасы  Қазақстан  Республикасының 

Конституциясы болып табылады [2]. 

        Қазақстан Республикасының жер туралы заңының эвалюциясы. Əлеуметтің дамуы үшін 

жер реформасының маңыздылығы мынада, жер халықтың өмір сүруі мен тіршілік ету үшін 

бірегей табиғи дене ретінде қарастырылады. Ол əлеуметтік экономиканың дамудың негізгі 

кеңістігі,  ауыл  шаруашылық,  табиғи  минералды  жəне  шикізат  ресурстарының  маңызды 

құралы [3]. 

427 

         Жер ресурстарын шектеу жəне орнын толтыра алмау жер туралы сұрақтар көп жағдайда 

елдің мемлекеттің саясатында қаралады. Қазақстанның стратегиялық даму жоспарында бұл 

сұрақтың  жеті  ұзақ  мерзімді  басымдылықтың  бірі  болуы  кездейсоқ  емес,  яғни,  мемлекет 

экономикада маңызды бірақ шектеулі рөл атқаруы керек, ол нарықтың заңды шектерін жасау 

керек, өйткені бірінші жеке меншік сектор бірінші скрипканы ойнайды. Мұндағы айтайын 

деп  отырғаны  нарықта  бəсекелестікті  қалыптастыру    жəне  антимонополиялық  реттеу 

құралдарын  тұрақтандыру  жеке  меншік  құқығын  заңдастыруды  қамтамасыз  етумен 

нормативті-құқықтық базаны қалыптастыруды аяқтау. 

        Қазақстанның 20 жыл тəуелсіздік алған сəтінен бастап жер қатынастары мен жер туралы 

заңдар  дамып,  экономикалыққұрылымдар  қайта  құрылып,экономикалық  реформаларды 

жүзеге асыруда айтарлықтай жетістіктерге жеттік, соның ішінде жер туралы заңды дамыту. 

         Қазіргі  уақытта  Қазақстанда  ұлттық  қаржылық  институттар  құрылып,  қазіргі 

экономиканың негізі нормативті жəне құқықтық негіздер қалыптасты [3]. 

         Жер  туралы  заңда  реформалар  практикада  жүргізіліп,  республикада  маңызды 

принциптердің қатары қалыптасып, талаптарды орындау бағыты реформаларды тереңдетіп, 

өмірімізді оларды қолдану сəтті мүмкіндіктерді алып келді.  

       Жер  туралы  заңның  реформалары 1991 жылы  басталды,  ол  тəуелсіздік  алған  сəттен 

бастап осы күнге дейін жалғасып келеді. Қазақстан Республикасы жер туралы заңның даму 

құрылымын төрт кезеңге бөлуге болады: 

1 кезең – 1990-1993 ж.ж. 

2 кезең – 1993 -1995 ж.ж. 

3 кезең – 1995-2003 ж.ж. 

         4 кезең – 2003 ж.- осы уақытқа дейін. Дамудың  кезеңде жер туралы заң Қазақ Кеңестік 

Республикасындағы  ауыл  шаруашылығы  туралы 1990 жылы 21 мамыр;  Қазақ  Кеңестік 

Республикасындағы жер кодексі 16 қараша 1990 жыл; Қазақстан Республикасының заңы жер 

туралы реформа 28 маусым 1991 жылы қабылданумен қарастырылды. 

Жердің жаңа иесінің таңдауының негізгі мақсаты жер пайдаланудың қарқындылығын 

арттыру  болып  табылады.  Жер  иесінің  мойнында  салмақты  мəселелер  бар-өндірісті 

игеру,жерді пайдалану мен қатар сəттілікке жету. Жердің жаңа иелері жеткілікті дайындығы 

бар  менеджер  болуы  керек,  олар  өндірістік  процесті  сапалы  ұйымдастырып,  жер 

ресурстарын саналы түрде пайдалана білуі тиіс. Соңғы төртінші кезең жер туралы заңның 

дамуы  Қазақстан  Республикасының  жер  туралы  кодексі 20 маусым 2003 жыл;  Қазақстан 

Республикасының  жоғарғы    сатының  нормативтік  жарғысы 16 шілде 2007 жыл  №6;  Жер 

туралы заңдағы соттық кейбір сұрақтарға қолдануы заңдарын қолданумен байланысты. 

Қазақстан  Республикасының  жер  туралы    кодексі 20 маусым 2003 жыл  ауыл 

шаруашылығы жерлерінің жеке меншіктік құқығын бекітіп жəне жер қатынастарын реттеу 

нормаларын  қарастырады.  Жер  қатары  жерді  пайдалану  құқығы  мен  жерді  меншіктеудің 

əртүрлі формаларындағы мекемелерді қамтыды [4]. 

Жүзеге асыруды қамтамасыз ету үшін үкіметте жиырмаға жуық  қаулы  қабылданып 

кодекстің жеке-жеке нұсқауларының дамуына жағдай жасады. Кодексте азаматтардың жеке 

меншіктегі жер қатынастарына құқығы бекітілген. Бұл экономикалық қатынас тек ауылда 

ғана емес, елдің басқадасалаларында капиталдың көбеюіне  алып келуі керек. 

Жер  иелерінің  тобының  қалыптасуына  қолайлы  сəт  берілді,  нəтижесінде 

республиканың  ауыл  шаруашылығы  дамып  басты  күшіне  айналып,  елдің  басқа  да 

секторларына  соның  ішінде  мұнай-газ  секторының  дамуына  əсер  етеуі  тиіс.  Мұндай 

мүмкіндіктер Қазақстанда  бар. 

          Жер нарығының алғашқы кезеңінде  жер телімдерін бөліп беріп төлеуге бір мезгілде 

сату жəне сатып алу жолдары, немесе жерді пайдалану құқығынмемлекеттік меншіктен жеке 

меншікке  ауыстыру,  сонымен  қатар  жерді 49 жылға  ұзақ  мерзімді  жалға  беру  түрлері 

қалыптасты. 

428 

 

 Жер туралы заңды бірауыздан дұрыс пайдалану мақсатында 2007 жылы ҚР Жоғарғы 

Соттың  нормативті  қаулысы 2007жылы 16 шілдеде  № 6 «Жер  туралы  заңның  кейбір 

мəселелерге байланысты сотта қарастырылуы» қабылданды.  

Тəуелсіздікке 20 жыл  уақыт  аралығында  жер  туралы  заңның  дамуында  жаңа  жер 

құрылымдары,  жерді  пайдалану  құқығының  көптеген  түрлері,  нарықтық  қатынастардағы 

жерді пайдалану құқығымен жер телімдерін алу жолдары қарастырылды. Республикада  жер 

қатынастарының  реформалау  нəтижесінде  жер  туралы  заңның  дамуы  жəне  мемлекеттік 

меншіктің жерге қатынасы арасындағы байланыс жақсы дамып келеді. 

Əдебиеттер 

1

 

. Есполов Т., Сейфуллин Ж. Управление земельными ресурсами. -  Алматы, 2004.-332

с. 

2

 

. Земельный кодекс КР. Практическое пособие.- Алматы: ТОО «Изд-во «Норма-К»,

2011.-132 с. 

3

 

. Сулин М.А., Землеустройство. Уч.пособие. -М.: Колос, 2009. - 399 с.

4

 

. Максимов В.А. Организация производства землеустроительных работ. Уч. пособие.

Усть-Каменогорск,2011.-121 с. 

Тургульдинова С.А. 

ПРАВОВОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ РАЦИОНАЛЬНОГО ИСПОЛЬЗОВАНИЯ  

И ОХРАНЫ ЗЕМЕЛЬ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН 

Практическое  проведение  реформ  в  земельном  законодательстве  в  республике 

базировалось  на  ряде  важнейших  принципов,  соблюдение  требований  которых  было 

направлено на обогащение глубины реформ, что способствовало успешному их проведению 

в жизнь. 

Ключевые слова: земля, земли сельскохозяйственного назначенияземельные ресурсы, 

земельный  баланс,  земли  населенных  пунктов  (городов,  поселков  и  сельских  населенных 

пунктов), земли промышленности, транспорта, связи, для нужд космической деятельности, 

обороны, национальной безопасности и иного несельскохозяйственного назначения, 

Turguldinova S.A. 

LEGAL REGULATION OF RATIONAL USING AND DEFENCE  

OF LANDS IN KAZAKHSTAN 

The practical reforms in land laws in the country based on the most importatant principles 

which was aimed on enriching the depth of refoms that contributed to the successful conduct their 

into life. 

 Key 

words: 

land, agricultural land, land settlements (cities, towns and rural settlements) 

lands of the industrial, transportation and communication, to meet the needs of space, defense, 

national security and other non-agricultural purposes, land of especially protected natural territories. 

429 

УДК 332.852 

Турлыбеков О.И.

 

Казахский национальный аграрный университет 

ПРИМЕНЕНИЕ ГИС ТЕХНОЛОГИЙ ДЛЯ МОНИТОРИНГА ЗЕМЕЛЬ  

РЕСУРСАМИ В КАЗАХСТАНЕ  

Аннотация

 

Применение ГИС технологий для мониторинга земель ресурсами в Казахстане. 

Поддержание  сельского  хозяйства  всегда  являлось  вопросами  государственного 

уровня,  в  котором  вытекают  результаты  его  функционирования.  Для  повышения 

агропромышленного  комплекса  и  состояние  сельскохозяйственных  земель  государством 

реализуется  ряд  программ  и  проектов,  а  также  растет  объем  финансирования.  Для 

формирования  государственного  информационного  ресурса  о  состоянии  плодородия  и 

фактическом использовании земель сельскохозяйственного назначения, а также повышение 

эффективности  управления  сельскохозяйственным  производством,  важно  использование 

современных гео информационных технологий. 

Ключевые  слова:

  земли  сельскохозяйственного  назначения,  инновация,  мониторинг, 

плодородия сельскохозяйственных земель, зондирование. 

жүктеу/скачать 8,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: