Бүгінгі санда: Телеарналар жат атауға неге жармасып жүр?



Pdf көрінісі
бет1/11
Дата15.03.2017
өлшемі16,59 Mb.
#9790
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

www.anatili.kz

e-mail: anatili_gazetі@mail.ru

www.twitter.com/anatilikz

www.facebook.com/anatilikaz

№46 (1356) 

17 – 23 қараша 

2016 жыл


1 9 9 0   ж ы л ғ ы 

н а у р ы з д ы ң   2 2 - с i н е н 

б а с т а п   ш ы ғ а д ы

Сөзi жоғалған 

жұрттың 

өзi де жоғалады

ОЙТҮРТКІ


ЕЛБАСЫ ЖӘНЕ ЕЛ МҰРАТЫ 

АТАМЕКЕН


БАСПАСӨЗ – 2017 

Бүгінгі санда:

Телеарналар

жат атауға неге 

жармасып жүр?..

Қызыл кітап

Түктібай әулие

4-бет

11-бет

9-бет

« Ш ы ғ ы с   Қ а з а қ с т а н   о б л ы с ы 

аумағында 623 тарих және мәдениет 

ескерткіштері бар, оның ішінде 16-

сы мемлекеттік маңызға, ал 607-сі 

жергілікті маңызға ие ескерткіштер. 

Алтай аумағының б лігі болып 

табылатын Шығыс Қазақстан об-

лысы жалпыадамзаттық  ркениетті 

бейнелейтін түрлі тарихи оқиғаларға, 

ескерткіштерге  те бай. Алтай және 

қазіргі Шығыс Қазақстан аумағы тек 

сауда-экономикалық, қаржы, мәдениет 

орталығы болып қана қоймай, сонымен 

қатар қазақ елінің құрамына енген түрлі 

түркі тайпаларының қағанаттары пайда 

болған жер. Мәдениаралық, қоғамдық-

э к о н о м и к а л ы қ   б а й л а н ы с т а р д ы ң 

негізінде дәл біздің  ңірде к нетүркі 

жа зулары (руна, ұйғыр жазулары) пайда 

болған. Осы жазулармен жазылған ата-

бабамыздың тарихын баяндайтын к п-

теген к нетүркілік ескерткіштер бар. 

Т а ғ ы   б і р   а й т а   к е т е р л і г і ,   2 0 1 1 

жылы аяқталған «Мәдени мұра» мем-

лекеттік бағдарлама сының маңызы 

зор болды. Бұл бағдарлама  зінің 

ауқымдылығымен бірегей, яғни тек 

қазақ стандықтардың ғана емес, жал-

пы адамзаттың мәдени және рухани 

дамуына үлес қосты. Бағдарламаның 

жүзеге асуына отандық және шетелдік 

білім беру, мәдениет саласындағы 

15 қараша  – Төл теңгеміздің туған күні. 

Яғни 1993 жылдың дәл осы күні Елбасының 

Жарлығымен Қазақстан Республикасының 

ұлттық валютасы дүниеге келді. 

Содан бері төл теңгеміз азаттығымыздың 

айшықты белгісі ретінде экономикамыздың 

дамып, гүлденуіне қызмет етіп келеді. 

Теңгеміз арқылы біз дербес ел екенімізді 

сезіндік. Өйткені бұл Елтаңбамыз, 

Әнұранымыз, Көк туымыз сияқты бағалы, 

аса құнды елдік нышандарымыздың 

бірі екені  анық. Өзінің төл ақшасы 

бар мемлекет қана өзге елдермен тең 

дәрежеде болатыны анық. 

Теңгемізді ұлықтау – бұл елдігімізді 

ұлықтаумен пара-пар нәрсе. Бір сөзбен 

айтқанда төл теңгеміз – Тәуелсіздік тірегі. 

Осы орайда жуырда Астана 

қаласында Мемлекеттік хатшы 

Гүлшара Әбдіқалықованың, Ұлттық 

банк төрағасы Данияр Ақышевтың, 

Парламент депутаттарының, ғалымдар 

мен қаржыгерлердің  қатысуымен 

«Қазақстан Тәуелсіздігіне 25 жыл: ұлттық 

валюта» атты конференция өтті. Алқалы 

жиында Ұлттық банк төрағасы Данияр 

Ақышев Елбасы бейнеленген 10 мыңдық 

кәдесыйлық банкнот пен монеталарды 

таныстырды. Жаңа банкнот пен монеталар 

ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығына арналып 

шығарылған.

11-бет

Жақында қыз ұзату тойында болып, әкесінің қызын өз қолымен 

күйеу баласына тапсырып, соңында қоштасу биін билегенін 

көрдік. Америкалық киноларда әкесі неке қию салтанатында 

қызын шіркеуге кіргізіп, өз қолымен шығарып салушы еді ғой. 

Дәл сол көріністі көз алдымызға әкелді. Әкесімен қоштасу вальсі 

деген де сол Батыс елдерінде қалыптасқан үрдіс қой. Қызды әкесі 

емес, жеңгелері алып шықпайтын ба еді?

Тойдың жақсы  туі асабаға 

да байланысты. Қазіргі күні 

асабалықты кәсіп етіп, той-

думанды қыздырып жүргендер 

с а н ы   к ү н   с а н а п   а р т у д а . 

кінішке орай, кейде білімі 

таяз, аузына не келсе соны айта-

тын асаба мәдениеті ұғымынан 

жұрдай жандар кездесіп, той 

сәнін бұзып жатады. Мәселен, 

келіннің бетін ашу рәсімін 

алайықшы. Есік ашып келген 

келіннің жаңа ортаға, жігіттің 

ата-анасына ізет к рсетуі, тойда 

үлкендерге иіліп сәлем беруі 

қанымызға сіңген игі дәстүр. 

Халқымыз есік ашқан үйдің 

үлкендеріне (ата-анасына), сол 

жұрағаттың ардақтыларына 

сәлем бергізген. Бұл тәрбиелі 

ортаның ұрпақтан-ұрпаққа 

жалғасын тапқан үлгісі. Осы 

рәсім бүгінде ақша табудың 

к зіне айналған. Қонақтар 

к п   ж и н а л ғ а н   о р т а д а   а с а -

б а л а р   т о й ғ а   к е л г е н д е р д і ң , 

алыс-жақындарының бәрін 

тізіп шығады. Құныққанның 

қылығы мен кейпі адамды шо-

шытады. Мұндайда қой дейтін 

қожа табылмайды.

Он метр ақ мата жайып қызға 

ақ жол тілеу де соңғы кездері 

пайда болған «жаңалықтың» бірі. 

Ақ түс – қазақ үшін қасиетті. Ал 

ақ матаны аяққа басу – мүлде 

кешірімсіз. Торт әкеліп он-

дағы шырақтарды үрлеп с н-

діретініміз де қолдайтын нәрсе 

емес. Шырақты с ндіру қайбір 

жақсы дейсің. Осыны да ескере 

бер мейтініміз  кінішті. 

Тағы бір байқағанымыз, той 

үстінде жаңа ғана келін атанған 

қалыңдықтың құрбыларымен 

бірге жарыса билеуі  те ерсі 

к рінді. Жастар тілімен айт қан-

да достары «флешмоб» ұйым-

дастырып, бәрі Батыстың даң ға-

за әуендеріне қосыла билеуле рі 

тиіс. 


Мынандай к рініске де куә 

болғанымыз бар. Ұзатыла тын 

қыз дың құрбылары ерекшеле-

ніп, бірдей к йлек киіп алатын-

ды шығарған. Ал той алдында 

қалыңдық құрбыларымен белгілі 

бір тақырыптық бағытта кеш 

яғни «хенпати»  ткізеді. Заманы-

на қарай адамы демекші, әркім 

з қуанышын қалай  ткізсе де 

з еркі ғой. Десе де жоғарыда 

айтқан үрдістің барлығы шетел-

ден алынғаны қынжылтады. Неге 

керісінше, жақсы дәстүрімізді 

насихаттап,  згелер бізден үлгі 

алатындай болмасқа?! 

Жастардың қарапайым бас-

қосудың  зін  згелерге еліктеп 

ткізуі, бұған кейбіреулер дің 

к зі үйренуі таңдандыр май 

қоймайды. Мәселен, соңғы 

кездері жастар арасында туған 

күн иесіне тәтті бәліш, яғни торт 

лақтыру сәнге айналған. Адал 

асты бұлайша қорлау үлкен күнә 

емес пе? 

Бұл айтылғандар бүгінгі 

күннің к рінісі. Бір қарағанда, 

ұсақ-түйек к рінгенімен, мұның 

астарында үлкен мән жатқанын 

ескере жүрейік. 

Ақбота ИСЛ МБЕК

ӘДЕПТЕН 

ОЗБАЙЫҚ...

2-бет

ҚАЗПОШТА

Индекс


Мерзімі

Аймақ/қала

Аудан/ауыл

Жеке жазылушылар үшін

65367

6 айға


1748,16

1859,94


12 айға

3496,32


3719,88

Мекемелер мен ұйымдар үшін

15367

6 айға


3202,56

3314,34


12 айға

6405,12


6628,68

ҚАЗАҚ 


БОКСЫНЫҢ 

АТАСЫ


КЕЛЕСІ НӨМІРДЕН ОҚИТЫНДАРЫҢЫЗ:

Мен  зім «Ана тілі» газетін ұзақ 

ж ы л д а р д а н   б е р і   о қ ы п   к е л е м і н . 

Газеттің бағыт-бағдары, онда жарық 

к ріп жатқан мақалалар к ңілімнен 

шығады.


Басылым еліміздің ақпарат ай-

дынын да  зіндік орнын тауып, 

қазіргі таңда зиялы да ұлтжанды 

азаматтардың рухани серігіне айнал-

ды. Салмақты, мазмұнды дүниелер 

беріледі. Басылым әу бастан ұлттық 

құндылықтарымызды, қазақи салт-

санамызды жаңғырту жолында к п 

еңбек етуге бағдарланды. Бүгінгі 

күндері де басылым таңдап алған 

бағытын  згерткен емес. Газеттің 

бүгінгі  скелең ұрпақ үшін маңызы 

зор ұлттық тарихымыз хақында тың 

деректер мен материалдар ұсынып 

к е л е   ж а т қ а н ы   қ у а н т а д ы .   К е й -

де жаһандану заманында ұлттық 

қ ұ н д ы л ы қ т а р ғ а   м ә н   б е р і л м е й 

жатқанда, «Ана тілін» парақтап оты-

рып, темірқазығымызды тапқандай 

боламын. Сондықтан әрбір н мірін 

асыға күтемін. Себебі газеттің аты 

айтып тұрғандай – ол қасиетті 

ана тілімізді ардақтап, осы тілде 

қалыптасқан барша мұраларға на-

зар аударылып отырады. Менің 

ұғымымда «Ана тілі» әрбір шаңы-

рақта, әрбір отбасында болуы ке-

рек. Себебі тіл, елдік мәселелер 

га зет бетінде әрдайым к теріледі. 

«Тілге к зқарас – елге к зқарас», 

«Ұлт боламын десең, ұрпағыңды 

ойла» тәрізді айдарлардың орны 

б лек. «Тәуелсіздік тұғыры», «Алты 

алаштың ардағы», «Қазақ хандары», 

«Тарих тұңғиығындағы таңбалы 

сыр» айдарларымен берілетін мате-

риалдар к пшілік тарапынан жылы 

қабылданып жүр.  сіресе, «Ұлы дала 

атаулары» айдарымен берілетін мате-

риалдар топтамасының маңызы зор 

деп білемін. 

ТӨЛ ТЕҢГЕМІЗ – 

ТӨЛ ТЕҢГЕМІЗ – 

ТӘУЕЛСІЗДІК ТІРЕГІ

ТӘУЕЛСІЗДІК ТІРЕГІ

ӘРБІР НӨМІРІН 

асыға күтемін

Берел қорғаны

Қуат ТАБЫЛДЫҰЛЫ,

«Тіл жанашыры» 

төсбелгісінің иегері

ғалымдар жұмылдырылды. Бағдар-

лама аясында жүргізілген кең ау-

қымды археологиялық зерттеулердің 

нәтижесінде ел тарихының жаңа 

парақтары ашылды. Шығыс Қазақстан 

облысындағы Шілікті мен Берел 

қорғандарындағы қазбалар, онда 

табылған «скиф-сібір аң стиліне» неме-

се сақ  неріне (б.з.д. V-III ғғ.) жататын 

алтын бұйымдар әлемге әйгілі болды.

Б и ы л   о б л ы с   ә к і м і   Д а н и а л 

Ахметов тың бастамасымен «2016-

2018 жылдардағы Шы ғыс Қазақ стан 

облы сында археология сала сында 

ғылыми-зерт теу жұмыстарын дамыту 

бағдарламасы» қабыл данған болатын. 

Осы бағдарлама аясында 4 кезеңге 

б лініп 3 жылға арналған жұмыс 

жоспары бекітілді. Бағдарламаның 

негізгі мақсаты –  ңір дің туристік 

бағытын дамыту үшін мәдени брендін 

қа лып тас тыру, 

лемдік  ЮНЕСКО 

қорын толықтыру»... 

Осы және  зге де мәселелер ж нінде 

кеңінен ой толғаған «Тарихи – мәдени 

мұраны қорғау ж ніндегі Шығыс 

Қазақстан облыстық мекемесінің» 

д и р е к т о р ы   Т а л ғ а т   С ү л е й м е н о в -

пен сұхбат газетіміздің 11-бетінде 

ұсынылып отыр.



2

№46 (1356) 

17 – 23 қараша 

2016 жыл


АНА ТІЛІ

ЕЛБАСЫ ЖƏНЕ ЕЛ МҰРАТЫ

АҚОРДА


АЛҚАЛЫ ЖИЫН

Еркін пікір алмасты

Ғаламдық мүдделер 

талқыланды



Барша 

қазақстандыққа 

тамаша сый

Ертеңгі күнге ұмтылысымыздың нышаны

Ел тарихындағы елеулі оқиға

Елбасыға берілген баға

«Нұр Отан» партиясы 

Төрағасының бірінші 

орынбасары 

Мұхтар Құл-Мұхаммедтің 

үндеуі 

Қазақстан халқы Ассамблеясының Тәуелсіздіктің 25 жылдығына арналған 10 мыңдық 

кәдесыйлық банкноттың шығарылуына орай ел азаматтарына үндеуі

«Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасының Тәуелсіздіктің 25 жылдығына арналған 

10 мыңдық кәдесыйлық банкноттың шығарылуына орай үндеуі 

Қазақстан қаржыгерлері қауымдастығының Тәуелсіздіктің 25 жылдығына арналған 

10 мыңдық банкноттың шығарылуына орай үндеуі

Қазақстан Президенті Сербия 

біздің республиканың Еуропадағы 

маңызды серіктесі болып саналаты-

нын және экономикалық қарым-

қатынасты дамыту үшін жеткілікті 

әлеуеттің бар екенін атап  тті.

Мемлекет басшысы Қазақстан 

Ү к і м е т і м е н   С е р б и я   т а р а п ы н ы ң 

жүргізетін жемісті келісс здері, бұл 

елдің алдағы бірлескен бизнес-фо-

румға қатысуы екіжақты қарым-

қатынасты нығайтуға тың серпін 

беретініне сенім білдірді.

С е р б и я   П р е м ь е р - м и н и с т р і 

қ о н а қ ж а й л ы қ   т а н ы т қ а н ы   ү ш і н 

Нұрсұлтан Назарбаевқа алғыс айтып, 

еліміз бен Астананы дамытуға оның 

зор үлесі қосқанын атап  тті.

Бұдан б лек, А.Вучич экономи ка-

ның түрлі саласындағы Қазақ стан ның 

даму тәжірибесі Сербия үшін пайдалы 

екенін айтты.

***


Елбасы Астана клубының екінші 

отырысына қатысты. Жиын бары-

сында Нұрсұлтан Назарбаев әлемдік 

экономика мен саясаттың  зекті 

мәселелері ж нінде пікір алмасудың 

маңыздылығын айта келе, әлемдік 

және  ңірлік мәселелерді шешуде 

еліміздің атқаратын р ліне тоқталды, 

соның ішінде ядролық қарусыздану 

үдерісіне белсене қатысып келе 

жатқанымызды тілге тиек етті.

Қазақстан Президенті жалпы-

әлем дік үдерістердің қарқын алып 

отырғанына, ұлттық,  ңірлік және 

жаһандық даму мәселелеріне қатысты 

т ы ң   ұ с т а н ы м д а р   м е н   т ә с і л д е р 

қажеттігіне баса назар аударды.

– Мұнай мен металл бағасының 

күрт т мендеуі, қор нарықтары мен 

ұлттық валюталардың құлды рауы, 

зара санкция енгізуі саясаты салдары-

нан әлемдік сауда  сімінің т мендеуі – 

осының бәрі, әрине, қазіргі заманғы 

ж а һ а н д ы қ   э к о н о м и к а н ы ң   с ы н -

қатерлері. Бірақ бұл айтылғандарды 

шешімі табылмайтын мәселелер деуге 

болмайды. Сол себептен қазіргі кезең 

«салың суға кетіп», құр байбалам 

салып отыратын уақыт емес. Ең ал-

дымен, экономикалық  сімнің жаңа 

мүмкіндіктерін және  зара тиімді 

ынтымақтастықтың жаңа жолда-

рын таба білу керек. К зіміз к ріп, 

қолымызбен ұстап к рмеген жаңа 

нәрселерден үрку сезімі даму мен 

 прогресс жолында ерік-жігерімізді 

жасытып, сағымызды сындырмауы 

керек, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.

Мемлекет басшысы Қытай, Ре-

сей, АҚШ, Ауғанстан, Жапония 

сарапшыларының ШЫҰ-ны одан 

әрі дамыту перспективасына, Жібек 

жолын қайта жаңғырту ж ніндегі 

шараларға, ядролық қарусыздануға, 

ңірлік ынтымақтастыққа, эконо-

миканы әртараптандыруға қатысты 

бірқатар сауалдарға жауап берді.

Осымен тоғызыншы рет  ткізілген 

Медиа құрылтайдың биылғы та қы-

рыбы «Ақпараттық саясаттың  згеруі 

жағдайындағы медиа-нарық» деп 

аталды. 


Алқалы жиында отандық БАҚ-

қ а   б а й л а н ы с т ы   к ү н   т ә р т і б і н д е 

тұрған мәселелер с з болды. Атап 

айтқанда, үкіметтің жаңа ақпараттық 

саясатының мәні неде? Бұған дейін 

негіз етіп алынған қағидалардан 

оның айырмашылығы қандай? «БАҚ 

 туралы» жаңа Заңға енгізілуі мүмкін 

түзетулер медиа қауымдастықтың 

ү м і т і н   қ а н ш а л ы қ т ы   а қ т а й д ы ? 

Дағдарыс жағдайында БАҚ қалай 

табыс табады және  зге де сауалдарға 

байланысты әңгіме қозғалды. 

Басқосуда әртүрлі ақпараттық 

агенттіктер мен порталдардың, теле-

арналар мен басылымдардың, тал-

дау және зерттеу орта лықтарының, 

қазақстандық және халықаралық 

үкіметтік емес ұйымдардың, жоғары 

оқу орындары оқытушыларының, 

салалық және жарнама агенттіктерінің 

кілдері пікір алмасты.  сіресе, 

жекеменшік телерналардың жетекші 

мамандары «Экономикалық дағдарыс 

жағдайында қалай табыс тауып, күн 

к руге болады?» деген мәселеге к бірек 

алаңдаушылық білдірді. Бұл орай-

да Ақпарат және коммуникациялар 

вице-министрі Алан  жібаев, «Новое 

телевидениенің» бас директоры Руслан 

Никонович  з пікірлерін ортаға салды. 

Құқықтық медиа орталығының дирек-

торы Диана Окремова отандық БАҚ-

тардың к бісі әлі де болса мемлекеттік 

тапсырыстың арқасында күн к ріп 

отырғанын жасырмады. Оның айтуын-

ша,  ткен жылы мемлекет тапсырысы 

40 млрд теңгені құрады, ал жарнама 

нарығы тек қана 37 млрд теңгеге тең 

болды. Мемлекеттік тапсырыстың 

қалай жұмсалатыны туралы әлі де 

болса нақты мәлімет жоқ екенін алға 

тартты. Осыған байланысты Ақпарат 

және коммуникациялар министрі 

Дәурен Абаев: «Бұл – үлкен мәселе. 

Егемендік алған алғашқы жылдары 

қазақ баспас зі талай жылғы құрысқан 

белін жазып, дүр етіп к теріліп, тың 

тақырыптармен ел назарын аударды. 

Содан кейін сәл-пәл ентігін басқандай 

болды. Тағы да серпін алатынына 

сіздерді сендіре аламын.  йткені бұл 

– кезегімен келетін табиғи үдеріс. 

Біз бұл мәселемен айналысып та жа-

тырмыз. Мәселенің екі жағы бар, бірі 

– басылымда жарияланған мақала-

лардың сапасы болса, екіншісі – 

басылымның таралымы. Мемлекеттік 

органдар БАҚ үшін ашық болуы ке-

рек, олар  басылымдарды қызық ты 

ақпараттармен, мазмұнды сұхбат-

тары мен қамтамасыз етуі тиіс. Яғни 

жергілікті ақпарат құралдары сапаға 

мән беруі қажет» деді министр.Дәурен 

Абаев тек БАҚ қана емес, кез кел-

ген салаға байланысты заң жобасын 

згерту оңай жүзеге асы- рыла салатын 

шаруа емес екенін, себебі, ол заң бір 

емес, әртүрлі қоғам  дық қатынастардың 

бірнеше субъектісінің мүддесін 

қорғайтынын тілге тиек етті. Заң жоба-

сын талқылау Елбасының оны қолдап, 

қол қоюына дейін жалғасатынын айт-

ты. Жалпы алғанда, Медиа құрылтай 

алаңында еркін пікір таластырған 

бұқаралық ақпарат құралдарының 

кілдері саяси, қоғамдық, әлеуметтік 

үдерістердің әсерімен БАҚ кеңістігінде 

күнделікті кездесе бастаған барлық 

мәселелерге кәсіби  лшеммен талдау 

жасады. 

Пікір алмасу кезінде журналис-

тиканың деңгейін к теру мен оған 

қажетті құралдар, ашық мәліметтерді 

пайдалану, кәсіби біліктілікті арт-

тыру мәселелері әңгіме арқауына 

айналды. Конференция аясында 

белгілі медиа мамандар журналистің 

кәсіби қызметіне байланысты әртүрлі 

қ ы з ы қ т ы   т а қ ы р ы п т а р   б о й ы н ш а 

шеберлік сабағын  ткізді. Ең бастысы, 

қазақстандық медианың қазанында 

қайнап жүрген журналистерге ми-

нистр Дәурен Абаевпен емін-еркін 

сұхбат құрып, толғандырып жүрген 

барлық сауалдарына жауап алуға 

мүмкіндік туды. 

А.ЖҰМАШ

Алматыда еліміздің бұқаралық ақпарат құралдары саласын дамыту 

мәселелеріне арналған тоғызыншы MEDIA ҚҰРЫЛТАЙ өтті. «Ақпараттық 

саясаттың өзгеру жағдайындағы медиа-нарық» деп аталатын конферен-

цияда 2016 жылғы медиа нарықтың жағдайынан бастап, «БАҚ туралы» 

Заңға енгізілетін өзгерістер жайы  талқыланды.

Нұрсұлтан Назарбаев Сербия Республикасының Премьер-министрі 

Александр Вучичпен кездесті. Кездесуде Мемлекет басшысының 

Сербияға биылғы тамыздағы ресми сапары барысында қол жеткізілген 

уағдаластықтардың іске асырылу мәселелері талқыланды.

Төл теңгеміз – Тәуелсіздік тірегі

Төл теңгеміз – Тәуелсіздік тірегі

(Басы 1-бетте)

Конференцияда с з с йлеген Мемле-

кет тік хатшы Гүлшара  бдіқалықова 

тең генің ел  міріндегі мән-маңызына 

тоқталды.  

– Мемлекеттік туымыз,  нұранымыз, 

Елтаңбамызбен қатар, Тәуелсіздіктің ең 

басты белгілерінің бірі – мемлекеттің 

т л валютасының болуы. 1993 жылы 15 

қарашада Қазақстанның  з валютасы – 

теңге айналымға енгізіліп, үлкен тарихи 

қадам жасалды. Ол экономика тоқырап, 

ндірістер жабылған, тіпті қарапайым 

адамдардың жалақысына дейін сыртқы 

факторларға тәуелді болған аса күрделі 

кезең еді. Елбасы Н.Назарбаевтың сын-

дарлы саясатының арқасында еліміз уақыт 

сынынан сүрінбей  тті. Ал т л теңгеміз 

тәуелсіздіктің айшықты символдарының 

біріне айналды. Халықтың к ңіліне сенім 

ұялатып, болашаққа нық қадам басуына 

жол ашты.  лемдік дағдарысқа лайықты 

т теп беріп, мызғымас қуатын дәлелдеді,– 

деді Г. бдіқалықова. 

М е м л е к е т т і к   х а т ш ы   Е л б а с ы 

Н.Назарбаев тың жалпыұлттық бірлік 

пен келісім үлгісі Қазақстанның жарқын 

ж е т і с т і к т е р і н і ң   ш е ш у ш і   ф а к т о р ы 

екенін, сондай-ақ оған Қазақстан халқы 

Ассамблеясы да ықпал еткенін атап  тті. 

Бүгінде теңге экономикамыздың тірегіне, 

берекелі де мерекелі тіршілігіміздің күре-

тамырына айналғанын, ол алдағы уақытта 

да Қазақстанның жарқын жеңістері мен 

толағай табыстарының тұғыры бола 

Ұлттық банкноттарда сол елдің негізін қалаған дара тұлғалардың, 

тұңғыш президенттер мен көрнекті мемлекет қайраткерлерінің 

бейнеленуі әлемдік тәжірибеде кеңінен таралған үрдіс. Әсіресе, 

бұл мемлекеттердің қалыптасуы мен даму тарихында маңызды рөл 

атқарған басшыларға ерекше қатысты. Әлем тарихында бұған мысал 

болатын деректер өте көп. Мәселен, АҚШ долларында осы елдің тұңғыш 

президенті Джордж Вашингтонмен бірге сол мемлекетті басқарған 

Авраам Линкольн, Томас Джефферсон, Эндрю Джексон және Улисс 

Гранттың портреттері бейнеленген. Сондай-ақ, өткен жылы Сингапур 

Республикасының тұңғыш премьер-министрі, ұлы реформатор Ли Куан 

Юдың бейнесімен жаңа Сингапур дол лары жарыққа шықты. Бір ай бұрын 

ғана Ұлыбританияның көрнекті премьер-министрі Уинстон Черчилльдің 

портретімен жаңа ағылшын фунт стерлингі айналымға енді. Сол сияқты 

түрік лирасында Түркияның тұңғыш президенті Мұстафа Кемал Ататүрік 

бейнеленсе, Оңтүстік Африка Республикасының банкнотында аты аңызға 

айналған қайраткер Нельсон Манделаның суреті басылған. Израиль 

шекелінде де сол елдің тұңғыш президенті Хаим Вейцман мен бірінші 

премьер-министрі Давид Бен-Гурионнан бастап мемлекеттің ХХ ғасырда 

өмір сүрген көптеген басшылары бейнеленген. Ал Мексика песосында 

қазіргі заманғы Мексиканың негізін қалаушы тұлға Дон Бенито Хуарестің 

портреті басылған. Жалпы мұндай дәстүр Куба, Үндістан, Малайзия, 

Чехия, Чили, Канада сияқты елдердің де тәжірибесінде бар. 

Сондықтан Қазақстан Тәуелсіздігінің 25 жылдығында біздің де осы-

нау бүкіләлемдік трендке қосылуымызды заңдылық деп санаймын. 

Мен Ұлттық банктің Елбасы портретін жаңа қазақстандық банкнотқа 

бейнелеу туралы шешімін толығымен қолдаймын. Себебі біріншіден, 

Нұрсұлтан Назарбаев ешқандай әсірелеусіз тәуелсіз Қазақстанның негізін 

қалаған, мемлекет қалыптастырушы тұлға болып табылады. Екіншіден

ол – республикамыздың Тұңғыш Президенті. Үшіншіден, бүкіл халық 

қадірлеген Елбасы. Төртіншіден, ұлттық валютамызды айналымға енгізіп, 

оған тарихи «теңге» деген атау берген де Нұрсұлтан Әбішұлының өзі 

болатын.  Тәуелсіздік кезіндегі қол жеткізген барлық жетістіктеріміз бен 

бағындырған биіктеріміз Президентіміздің есімімен тығыз байланысты. 

Ширек ғасырда Мемлекет басшысы әлемдік аренада қуатты, беделді әрі 

қарқынды дамып келе жатқан Қазақстанның жарқын символына айнал-

ды және Қазақстанның даму жолын көптеген елдер үлгі-өнеге ретінде 

қабылдады. 

Сол себепті, еліміздің 25 жылдық торқалы тойы қарсаңында 

мемлекетіміздің Тұңғыш Президенті бейнеленген ұлттық валютаның 

жарыққа шығуын барша қазақстандықтарға жасалған тамаша сый деп 

есептеймін. Халқымыздың Елбасының елімізге сіңірген ұлы еңбегіне 

лайықты құрмет көрсетіп, жаңа бірегей банкнотқа қадірлей қарайтынына 

сенемін. 

Құрметті отандастар! 

Бүгін біз Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 

25 жылдығы қарсаңында бәріміз де ерекше оқиғаның 

куәгерлері болдық. 

Ұлттық банк ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығына 

арналған бірегей мерейтойлық банкнот пен  монета- 

лар  шығарды. 

Ұлттық валюта – Тәуелсіздіктің ажырағысыз 

атрибуттарының бірі. Сондықтан барлық мемлекет- 

терде ұлттық валюталардың дизайны елдің мәдени 

және тарихи дәстүрлері мен құндылықтарының 

жүйесін, оның жетістіктері мен тарихының мерейлі 

сәттерін бейнелейді. 

Тәуелсіздіктің 25 жылдығы – Ұлы Дала елінің 

біртұтас халқы Қазақстан Республикасының 

Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы 

Назарбаевтың басшылығымен қол жеткізген 

жетістіктерінің тарихи қорытындысы. 

Мерейтойлық банкнотта Мемлекет басшысының 

бейнеленуі халықтың тұрақты және өркендеген 

Қазақстанды, Болашағы біртұтас ел құрудағы Елба-

сы ның айрықша рөліне деген ерекше құрметін 

көрсетеді. 

Біз ұлттық валюта күні бірегей банкноттың 

шығарылуын Қазақстан халқының жалпыазаматтық 

құндылықтары негізінде бірлікке қарай кезекті қадам 

жасауымыз, тұрақтылық пен өркендеуге қарай 

ұмтылысымыздың символы екеніне сенімдіміз. 

Мерекелеріңізбен, құрметті отандастар! 

Ұлттық валюта күні құтты болсын! 

Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 

жылдық мерейтойы құтты болсын! 

Ұлттық валюта ел экономикасының жаһан 

дық нарық жүйесіндегі субъектілігін көрсететін 

Тәуелсіздіктің ерекше нышаны болып табыла-

ды. Елдің төл валютасы экономикалық саясаттың 

тәуелсіздігін, тұрақтылығын және бүкіл банк 

жүйесінің қорғанысын қамтамасыз етеді.  Ұлттық 

валюта күні Мемлекет басшысы бейнеленген жаңа 

кәдесыйлық банкноттың тұсауы кесілуі – еліміз 

тарихындағы айтулы оқиға. Тәуелсіздіктің 25 жылдық 

мерейтойлы шағында бұл – Қазақстан халқының 

Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың ерен еңбегін 

шынайы бағалағандығының көрінісі. Қазақстанның 

Елбасының бүкілхалықтық көшбасшылығымен 

толағай табыстарға жетуі бүгінде бүкіл әлемдік 

қоғамдастық үшін үлгі болып отыр.  Еліміздегі 

табысты реформалар экономикалық өсімнің аса 

маңызды драйвері – белсенді бизнесқоғамдастық 

қалыптастырып үлгерді. 

Ел кәсіпкерлері тәуелсіз Қазақстан Республика-

сының әрі қарай да өсіп-өркендеп, үлкен табыстарға 

жете беруі жолында жаңа серпінді жобаларды сенімді 

түрде жүзеге асыра беретін болады!

Тәуелсіздіктің 25 жылы ішінде Қазақстанда еліміздегі 

айтулы оқиғаларға орай Ұлттық банк тарапынан мерей-

тойлы банкнот шығарудың бірегей дәстүрі қалыптасты. 

Тәуелсіздіктің мерейтойлы жылында ел Прези-

ден ті бейнеленген кәдесыйлық банкнот шығарылуы 

Н.Ә.Назарбаевтың бүкілхалықтық көшбасшылық 

маңы зын атап көрсететін жарқын меже болып табы-

лады. 


Бұл – Қазақстан халқын өсіп-өркендеу жолын 

да мақсаткерлікпен жұмылдыра білген Елбасы 

басшылығындағы Қазақстанның ерекше даму жолын 

көрсететін Тәуелсіздіктің 25 жылдығындағы теңдессіз 

оқиға!  Мемлекет басшысының реформаларының 

арқасында Қазақстанның қаржы жүйесі өңірде 

жетекші орынға ие және алдыңғы қатарлы әлемдік 

стандарттарға жауап береді. 

Еліміздің Тәуелсіздік жылдарындағы табыстары 

мен жетістіктері – өсіп-өркендеу жолында Қазақстан 

халқын жұдырықтай жұмылдыра білген біздің 

Президентіміздің ерекше еңбегі.

беретініне сенім зор екенін тілге тиек етті. 

Ұлттық банк т рағасы Данияр Ақышев 

Тәуелсіздіктің 25 жылдығына арналған 

10 мыңдық кәдесыйлық банкнотты және 

монетаны жұрт назарына ұсына отырып, 

з ойын былай деп жеткізді: 

– Елбасы ұсынған «Мәңгілік Ел» 

идеясының мызғымас негіздерінің бірі – 

ұлттық бірлік, бейбітшілік және келісім. 

Баршамыздың Отанымыз бір, тағдырымыз 

бір. Бүгін сіздердің назарларыңызға 

ұсынатын естелік монетаға осы идея негіз 

болды. Тәуелсіздік тарихы – Мемлекет 

басшысының тарихымен тығыз бай-

ланысты. Сол себепті, Ұлттық банк 

Тәуелсіздіктің 25 жылдығына арналған, 

еліміздің дамуына Президенттің қосқан 

үлесін бейнелейтін мерейтойлық банкнот-

ты назарларыңызға ұсынады,– деді Данияр 

Ақышев.


Жиында белгілі болғандай, он мыңдық 

к у п ю р а д а   с а қ т а р   д ә у і р і н е н   б ү г і н г і 

күнге дейінгі тарих жинақталған екен. 

Мемлекетіміздің картасы ел халқының 

ортақ үйі ретінде к рсетілген. Қазақ елі 

монументіндегі Самұрық құс  ткен күн 

мен бүгіннің сабақтастығын бейнелеп тұр. 

Мерейтойлық купюра Президентіміздің 

ел дамуына сіңірген ерен еңбегінің 

к рінісін бейнелеуге бағытталған. 5 

мың номиналдағы монета 925 сынама-

лы күмістен жасалыпты. Беткі жағында 

Қазақ елі монументі, ұлттық киімдегі 

әртүрлі ұлт  кілдері бейнеленген. Күн 

шапақтарының к рінісімен к мкерілген 

монетаның салмағы 777,5 грамға тең. 

Осы орайда айта кетерлігі, Ұлттық банк 

кәдесыйлық банкнот пен монетасы 

Қазақстан Республикасының Тұңғыш 

Президенті күні – 1 желтоқсанда жарыққа 

шықпақ. 

Қазақстан қаржыгерлері қауым дастығы 

кеңесінің т рағасы Мағжан  уезовтің 

пікірінше, жаңа банкнот пен монета халық 

үшін айрықша бағалы зат болады.

«Ұлттық валютамыздың айналымға 

е н у і   –   Қ а з а қ с т а н н ы ң   т а р и х ы н д а ғ ы 

айрықша оқиғалардың бірі» деп бағалаған 

Қазақстан қаржыгерлері қауымдастығы 

кеңесінің т рағасы Мағжан  уезов 

«Жаңа банкнот пен монета халық үшін 

айрықша бағалы зат болады» деді.  Мағжан 

уезовттің пікірінше, «Ұлттық валютаны 

енгізу туралы» Елбасының Жарлығы шық-

қаннан бергі аралықта мемлекетіміздің 

экономикалық құрылымы қалыптасты. 

Философия ғылымының докторы, 

академик Ғарифолла Есім Ұлттық банк 

таныстырған жаңа банкнотқа қатысты 

з ойын ортаға сала отырып, оны т л 

теңгеміздің алғашқы нұсқасымен салыс-

тырды. Академик  з с зінде әл-Фарабиден 

бастап, Нұрсұлтан Назарбаевқа дейінгі 

аралықтағы еліміздің тарихы к рініс тауып 

отырғанын жеткізді. 

– Бір теңгелік банкнотқа әл-Фараби 

бейнеленген еді. Міне, сол оқиғаға да 

20 жылдан астам уақыт  тіпті. Бүгін 

Данияр Ақышев мырза 10 мың теңгелікте 

Елбасы бейнеленгенін айтты. Демек, теңге 

арқылы әл-Фарабиден бастап, Нұрсұлтан 

Назарбаевқа дейінгі тарих к рініс тауып 

отыр. Т л теңгеміздің т рге озған күні 

құтты болсын! Теңгеміз теңселе бермей, 

тұғырлы болсын! – деді Ғ.Есім.

Конференция барысында теңгенің 

шығуы мен одан кейінгі қалып тасу 

жылдары туралы к птеген мазмұн-

д ы   ә ң г і м е л е р   қ о з ғ а л д ы .  

р и н е , 

тәуелсіздігіміздің бастапқы жылдарын-

да т л теңгемізді дүниеге әкелу, оны 

айналымға енгізу оңай шару болмағаны 

анық. Тәжірибелі де білікті мамандар 

жеткіліксіз. Экономикамыздың ахуа-

лы к ңіл к ншітерліктей емес. Мұндай 

кезеңдерде ұлттық валютамыздың пай-

да болуы шын мәнінде тарихи оқиғаға 

айналғаны ақиқат. Бүгінгі уақыт тұрғысы-

нан сараптайтын болсақ, бәрі де күні кеше 

сияқты. Алайда жылдар  тіп, еліміз талай 

белестерді бағындырған тұста т л теңгеміз 

халқымызбен бірге жасасып келеді. Жер 

жаһанға мемлекетімізді таныта түсуге 

үлкен серпін бергені анық. Елбасының 

сындарлы саясатының арқасында  мірге 

келген теңгеміз әлемдік валюталардың 

арасынан лайықты орын алды. 

Осылайша «Қазақстан Тәуелсіздігіне 

25 жыл: ұлттық валюта» деп аталған 

кон ферен ция тарихи кезеңдерден сыр 

шертіп қана қоймай, Мәңгілік Еліміздің 

асыл құндылықтарына тағы бір мәрте ой 

жіберуге мүмкіндік берді. С з алғандардың 

барлығы да т л валютамыз еліміздің 

қаржылық тәуелсіздігінің символы екенін 

айрықша атап  тті. 



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет