Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 5,12 Mb. Pdf көрінісі
|
| репродуктивті
сипатта болса (қайта жаңғыртып айтып беру, алгоритм бойынша тапсырмаларды орындау), педагогикалык технологияларды қолдануда оның іс-эрекеті продуктивті (өнімді) болуы керек, яғни шығармашылық белсенділігі талап етіледі. 14.3. Тутас педагогикалың үрдіс теориясы - педагогикалың технологияларды ңолданудың эдіснамапың негізі. Педагогикалык кәсіпте мұғалімдерге білім беру міндетімен катар тәрбиелеушілік міндеті те жүктелген. Ұстаз тұлғасы - эрі тәрбиеші, эрі оқытушы, эрі кеңесші бол- ғанымен, кез келген педагог бұл міндеттерді кез келген жағдайда толық аткара алады деп айту киын, себебі педагогикалық үрдістің құрамдас жүйе- лерінің көптігі, олардың кызметтерінің эртүрлі факгорлардың эсерінен эртүрлі бағьпта өзгеру ықгималдығы осы үрдістің теориясының жэне жүзеге асыру технологиясының ерекшеліктерімен таныс болуды қажет егеді. Педагогикалық үрдістің тұгастығын ажыратпай біртұтас кұбылыс ретінде карастыруды талап егкен ғалымдар педагогика тарихында аз емес. Оқыту мен тэрбиенің бірлігінде тәрбиенің маңыздьфак екенін атап көрсеткен эл-Фарабидің: «Адамга ең бірінші керегі білім емес, тэрбие. Тэрбиесіз берілген білім - адамзатгьщ кас жауы, ол келешекте оның өміріне опат әкеледі» - деген сөздері тәрбиенің адам өмірінің рухани негізі мен оның бүкіл тағдырына әсер ететінін фактор екенін көрсетеді. Сол сиякгы XIX ғ. педагогтары да ғылыми тұргыда окыту мен тәрбиенің бірлестігінін ұтымдылығын дэлелдеуге тырыскан. Ғылыми 306 педагогиканың негізін калаушылардың бірі, неміс педагогы И.Ф. Гербарт алғашқылардың бірі болып «тәрбиелейтін окыту үрдісі» деген ұғымды гылыми айналымга енгізеді. Оның «Мен тәрбиені оқыту үрді- сінсіз көз алдыма елестете апмаймын, және керісінше, тәрбиелік ық- палы жоқ оқытуды да оқыту деп мойындамаймын» - деп айткан сөз- дерінің астарында адамның әр іс-әрекетінің адамгершілік кағидала- рына негізделу қажеттілігі өзектендіріледі. Окушының жан-жақты дамыған гүлғасын қалыптастырудағы тэрбие мен оқытудың ара қатынасының ерекшелігін зерттеуде Ресей ғалымдары К.Д.Ушинскийдің, П.Ф. Каптеревтің, С.Т.Шацкийдің, П.П.Блонскийдің, М.М. Рубинштейннің, А.С. Макаренконың үлестері зор болды. Белгілі педагог П.Ф.Каптерев («Педагогикалық үрдіс», 1905ж.) педагогикалық үрдісті тұлғаны жетілдіру үрдісі ретінде сипаттай келе оның шыгармашылық мәніне баса назар аударуды талап етеді. Осы идеяға негізделе отырып, ғалым педагогты окушынын өзін-өзі дамыту үрдісінде көмек көрсететін қызметшісі болуы керек деп тұжырым- дайды. Осыдан педагогикалық үрдісте окушының өзіндік дамуына, оның санасынын табиғи еркін жетілуіне кедергі келтірмей, қысым жа- самай, тек дұрыс бағыт-бағдар көрсетіп отыратындай ізгілік қатынас- тың орнатылуының маңызы түсіндіреді. 1970 жылдардан бастап Ю.К.Бабанский, М.А.Данилов, В.С.Ильин, В.М.Коротова, В.В.Краевский, Б.Т.Лихачев сынды ғалымдар педагогикалық үрдістін тұтастыгын камтамасыз ететін білім беру тетіктерін іздестіру, оның құрамдас бөліктерінін өзара үйлесімді қызметтерін камтамасыз ету мәселесіне байланысты көптеген ғылыми зерттеулер жүргізеді. 1980 ж. Ю.К.Бабанский жоғарғы оку орындарын- да оқытылатын оқулықтар мазмұнына осы тұгас педагогикалық үрдіс ұғымын енгізеді. Ал кеңес одағынан кейінгі кезенде осы мәселенің зерттелуі В.А.Сластениннің педагогикалық мектебінде жалғасын таба- ды. Қазақстандық педагог Н.Д.Хмель тұгас педагогикапық үрдістің зандарын, зандылыктарын, принциптерін жүйелей келе, осы үрдістің кұрамдас компоненттерінін өзара байланыстылығын мұгалім мен окушының қарым-қатынас жүйесі арқылы моделдейді. Мұғалімдердің педагогикалық технологияны тиімді қолдана алулары олардын жүктеу/скачать 5,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|