Әдебиет теориясы. 1-том

Seeing Through the Eighties
(Durham, NC: Duke UP, 1995) 121–30.
20. 
John Fiske, 
Television Culture 
(London: Routledge, 1987) 183.
21. 
Laura Stempel Mumford, 
Love and Ideology in the Afternoon: Soap Opera, Women, and Television
Genre 
(Bloomington: Indiana UP, 1995) 67–93.
22. 
Феуер сериал форматындағы эпизодтық аяқтауға қатысты ұқсас пікір білдірген (Feuer,
Seeing Through the Eighties
122).
23. 
Brian Lowry and Jim Benson, «New Hours of Power?» 
Variety
24 Oct. 1994: 39; John Dempsey,
«FX Hopes for Big Effects of New Buys», 
Variety
1 Oct. 2001: 30; Brian Lowry, «Tuning In»,
Variety
4 Apr. 2005: 19.
24. 
Gary Levin, «Reruns Have Some Viewers Seeing Double», 
USA Today
30 Sept. 1999: 3D; John
Dempsey, «Wolf Pack Leads Cable with ‘Law & Order», 
Variety
6 Oct. 2003: 26.
25. 
Elizabeth Guider, «Franchise Mints Global Coin», 
Daily Variety
18 Nov. 2003, special section 1:
A1.
26. 
Бүгінде көптеген сериалдар «тизерден» (көрермен назарын аудартатын қызықты, маңызды
сəттерден) басталады, оларды 1-актінің бір бөлігі десе болады. Кейбіреулерінде, соның
ішінде, «Тірі қалу» (
Lost
)
 
жəне «Жалғыз жандар» (
The O.C
., Fox, 2003) сериалдарында 4-акт
екі сегментке бөлінген. Дегенмен жарнама үзілістерінің уақыты біркелкі бөлінген, төрт
актіден тұратын эпизод ПТС-лардың қалыпты құрылымына айналған. Мұны «
Сопрано
»
сериалын талдап көрсеткен автор: Kristin Thompson, Storytelling in Film and Television
(Cambridge: Harvard UP, 2003) 51–55. 2005–2006 жж. телевизиялық маусымда кең тараған
əдістің бірі – бір сағатқа төрттен көп сегмент сыйдыру. Кейбір, мысалы, «Бас қолбасшы»
(
Commander‐in‐Chief
) ABC, 2005) бағдарламалардың бес минутқа да жетпейтін, «тизерге»
ұқсамайтын сегменттері болды. Сол маусымның тағы бір «жаңалығы» – 1970
жылдардағыдай, эпизод соңында шығатын титрлерге дейін қысқаша эпилог көрсетілетін
болды. Қосымша жарнама үзілістері мен қосымша сегменттерді енгізу қажеттілігі
қалыптасқан төрт сегменттік құрылымды қайта қарауға себепші болатыны-болмайтыны əлі
анық емес.
27. 
Шынында да, Кристин Томпсон пайымдағандай (Kristin Thompson, 
Storytelling in the New
Hollywood.
Cambridge: Harvard UP, 1999), Голливуд фильмдерін үш актілік емес, төрт актілік
құрылым тұрғысынан түсіну əлдеқайда дұрыс. Осы төрт құрылымдық талдау əдісін
телевизиядағы баяндау жанрына да қолдануға болады (
Storytelling in Film and Television
40–
55).
28. 
Жарнаманы бірнеше рет қайталап беру салдарынан баяндама мəтіні күтпеген жерден үзіліп,
акт соңына таяу бір кідіріс пайда болады.
29. 
Осы салада акт соңын білдіретін «act end» (акт соңы) жəне «act out» (актінің жабылуы) деген
екі термин қолданылады, алайда бұл екеуі бұрыннан белгілі «перде» сөзіндей əсер бермейді.
30. 
DiMaggio 90; Brody 126; Rich Whiteside, «The Small Screen: 
Alias
», 
scr(i)pt
9.2 (Mar.–Apr.

2003).
31. 
Телевизия саласында бұлжытпай орындалатын бір қағида бар сияқты: екінші актінің соңы
мейлінше əсерлі болуға тиіс, өйткені алғашқы 30 минуттан кейінгі үзіліс – ең ұзақ үзіліс.
Дегенмен 1 жəне 2-актінің арасындағы «перделердің» бірінен-бірі асып түсетіндей əсерлі
болғанын байқаған жоқпын. Екеуі де бірдей əсерлі болғандай. Соған қарағанда, үшінші
актінің соңы көрерменді таңғалдыратындай əсерлі емес. Екінші актінің жабылуы туралы,
қараңыз: DiMaggio 44–45.
32. 
Сонда, 45.
33. 
Кейбір шоуларда, мысалы, «Косметикалық хирургия» (
Nip/Tuck)
сериалында, тақырып
баяндау басталғанға дейін белгілі болады. 
Қараңыз
: Rich Whiteside, «The Small Screen:
Nip/Tuck
– A Slice of the New Americana», 
scr(i)pt
10.1 (Jan.–Feb. 2004): 56–59. «
Судья Эми
»
драмалық сериалы авторларының сөзіне сенсек, олар, ең алдымен, Грей отбасы жөніндегі
оқиғалар жазуға қатысты идеялар жинайды, содан кейін əңгіме тақырыбын анықтайды,
соңында Эми мен Максин айналысатын сот істерін ойлап табады. 
Қараңыз
: Whiteside, «The
Small Screen: 
Judging Amy
».
34. 
Портердің айтуынша, сериалдар мен эпизодтық шоуларды ажыратпай қарастыру – жалпы
телевизияға тəн құбылыс («The Structure» 141). Осылай дей келе, ол «Жедел жəрдем» (
ER
)
сериалының бір эпизодын талдауға кіріседі.
35. 
Мұндай сериал форматы көбінесе жарты сағаттық телешоуларға тəн: «Достар» (
Friends
,
NBC, 1994–2004), «Үлкен қаладағы секс» (
Sex and the City
, HBO, 1998–2004). Менің
айтқандарым, негізінен, осы сериалдарға қатысты.
36. 
«
Шуақты күндер
» сериалы туралы бұл тұжырымдар, ішінара болса да, «Малибу
құтқарушылары» (
Baywatch
, syn., 1989–2001) атты дəстүрлі эпизодтық драмаларға да
қатысты. Алайда шағын ғана сериалдық сюжеттің дамуы мен апта барысында өрбитін
оқиғаларды (ситкомға тəн қайталаулар мен сериалдарға тəн ұзақ форматты баяндау)
біріктіретін эпизодтық драмалар да бар: «Жеке детектив Магнум» (
Magnum 
P.
I
., CBS, 1980–
88), «Із кесуші» (
The Closer
, TNT, 2005). Кейінгі 
«Достар»
жəне 
«Үлкен қаладағы секс»
атты
сериалдарда да осындай аралас баяндау əдісі қолданылған.
37. 
Козлофф (Kozloff) мұны «телевизияны сынаудағы баршаға мəлім шындық» дейді (91).
38. 
Сценарий жазу ісіне қадам басқандарды, əдетте, жеке эпизодтардың еркін сценарийін
жасауға ынталандырады. Сондықтан болар, ұзақ телесценарий жазуға арналған кітаптар мен
мақалалар аз. Таңғаларлығы, сюжетті өрбіту ұғымы телевизия саласында пайда болғанымен,
қазір ол телевизияға емес, кино түсіретіндерге арналған нұсқаулықтарда көп кездеседі.
Мысалы, 
қараңыз
: Linda Seger, 
Advanced Screenwriting: Raising Your Script to the Academy
Award Level 
(Los Angeles: Silman‐James P, 2003) 167 ff.
39. 
LaDuke 133.
40. 
Сериал маусымын қыркүйекте бастап, келесі жылдың мамыр айында аяқтау – тарихтың

еншісі, маусымды осылай ұйымдастыру жолы қазір қолданылмайды деген пікір
білдіретіндермен келісу қиын. Танымал телевизиялық бағдарламалар тарату желілерінің
алтауы əлі де жаңа эпизодтарды күзде көрсетіп, сериал маусымын көктемде жауып,
эпизодтарды жазда қайта көрсетіп жүр. Үздік эпизодтар жаз кезінде көрсетілетін жағдайлар
да болады, алайда бұл күзге таман аудитория жинап алу мақсатымен жасалады.Fox
компаниясы қазан айында, прайм-таймда, бейсбол ойындарының трансляциясын жүргізу
туралы келісімшартқа отырғандықтан, көптеген бағдарламаларын қыркүйектен емес,
тамыздан бастап көрсетеді. Бұдан басқа жағдайларда Fox дəстүрлі маусым кестесінен
ауытқымайды; сериалдың баяндау эстетикасына бұл практика əсер етпейді.
41. 
Rich Whiteside, «The Small Screen: 
24
», 
scr(i)pt
9.3 (May–June 2003): 56–59.
42. 
«Grounded» (8 May 2001).
43. 
Осы айтқаным телесценаристер шығармашылық эксперимент жасауға ынталы емес немесе
коммерциялық факторлар олардың жаңа əдіс-тəсілдерді байқап көруіне кедергі жасайды
дегенді білдірмейді. Діттегенім – ПТС-ның шығармашылық топ ретіндегі оңтайлы əрі берік
нормаларды қабылдау ықтималдығын бағалау ғана.
44. 
Karen Hall, «American TV Writing: Musings of a Global Storyteller», 
Screenwriting for a Global
Market: Selling Your Scripts from Hollywood to Hong Kong, 
ed. Andrew Horton (Berkeley: U of
California P, 2004) 130.

жүктеу/скачать 5,33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: