Әдебиет теориясы. 1-том

үшін объективті, институтандырылған жіктеу жүйесі болып табылады. Осы
бұйрықтың шынайысы да, ұсынылғаны да оларды сатқындықтан қорғау
үшін қажет; қысқасы, олар православие ретінде доктринаны құрауы керек.
Ресми жіктеу жүйесі, мысалы, үш ретті теория нақты əрі жүйелі түрде
жасалады. Жіктеу сұлбалары толығымен һəм іс жүзінде жүзеге асырылды.
Бұл жерде атрибуттар предикаттар мағынасында: атрибуттар, күштер,
қабілеттер, артықшылықтар, соғыс (соғысу – жауынгердің қызметі, нақты
функция болғандықтан, лауазым иесіне сілтеме жасайды). Заңға ұқсас
дискреттеудің жіктелуі билік қатынастарының белгілі бір белден
басушылығын тоқтатады.
Классификациялық жүйе дифференциалды аралықтардың символдық
логикасында өзгермелі формада пайда болатындықтан, логикалық жəне
саяси бөліну қағидаты ретінде өмір сүріп əрі қызмет етеді. Мұндағы
«дифференциалды аралық» дегеніміз – үзіліс, жалпылама алғанда,
қалыптасқан тəртіпті құрайтын үдемелі жəне ұласпалы айырмашылықтар.
Бірақ классификациялық жүйе адамдарды ментальды құрылымдарды енгізу
арқылы қандай нəрселерге қол жеткізе алатынын көру мен сенуге
мəжбүрлей алатындай айрықша символдық күшке ие болғандықтан, осы
тəртіпті қолдауға өзінің жекеше, яғни ерекше символдық үлесін қосады.
Классификация 
жүйесі 
классификациямен 
сəйкестікте 
құралған
көріністермен жабдықталып, күшейтілген объективті механизмдердің
тиімділігін арттыру арқылы таптардың өмір сүруіне жол аша алмаса,
күрестің дəл осындай шешуші объектісіне айнала алмас еді. Адамның өз
санасымен таныған атауын қолданысқа енгізуі белгілі бір атқа ие болған
нəрсені өзгертетін толықтай əлеуметтік өмірдің таным əрекетіне жатады.
Ол бұдан былай толерантты. Онда заңсыз немесе заңсыз практика ретінде
де-факто ғана бар. Бірақ бұл жерде əлеуметтік функция ретінде мандат,
миссиясының (Беруф) міндеті мен рөлі жеке жарғылық қызметке
жүктелген. Бұл олардың арасындағы айырмашылықты білдіреді. Барлық
сөздер, адам я болмаса айқын топ немесе жасырын делегация бола ма,
институттандыруды күтіп, бір «істің жай-күйінен» қарапайым узурпация
(мəртебесінен айыру, құлату) жасайды. Бірақ сөз əлі күнге дейін
антагонистік əлеуметтік мақсаттар ретінде ең айқын алдағы мəміле болып
табылады. Ал қабылдау схемасын қолдану жалпылама жіктеу жүйесінің
нəтижесі болуы мүмкін; Дюркгейм коннотациясы ұсынуға қайшы, қандай
да бір ұжымдық өкілдіктердің белгілі бір əсерін көрсетеді. Бірте-бірте
олардың болмыстық идеясын жүктейді. Олар танымал кəсіп немесе

корпоративтік қорғаныс топтарына (мəселен, кəсіподақ сынды), үкіметтік
емес ұйымдарға айналады. Оның мүшелері мен басқа да топтарда ресми
жіктеу тобының болуы немесе болмауы я болмаса танылуы не елеусіз
болуы оның қабілетіне байланысты. Əлеуметтік тапсырыс орыны да
осыған сəйкес ұтып алынады. Ондай ежелгі кəсіптердің кейбірін Эмиль
Бенвенис те «атаусыз қолөнер» бизнесі деп те атаған. Орта ғасырларда
(«эмпирикалық» атаумен белгілі) қазіргі заманғы емші, сүйекші, жезөкше
сияқты заңсыз əрекеттердің көлеңкелі болуынан қашатын. Эмиль
Бенвинистің айтуынша, қазіргі бизнес орта ғасырлардағы мамандықтардың
көлеңкесінде қала алмайды. Мысалы, бұрынғы «эмпирикалық» (атаусыз
қол өнері ретінде), сынықшы (қазіргі емші ретінде белгілі) т.с.с. кəсіптер.
Топтардың тағдыры өздерін айқындайтын сөздермен бірге өрбіген: біреуді
өзін тануға мəжбүрлеу күші «пролетариат», «жұмысшы табы», «кадрлар»
т.б. тəрізді атаулар аясына жұмылдыру, жалпы есімдерді меншіктеу жəне
жалқы есімдерді жалпылау, сөздің біріктіруші күшінің арқасында өздерін
күшейте түсетін ұйымды ұйыстыру қабілетіне тəуелді.
22
Шынтуайтында, сөздердің белгілі бір тəртіптегі қалыбы ешқашан
заттардың ішкі тəртібін анық бере алмайды. Бұл – жіктеу жүйесі
құрылымының салыстырмалы тəуелсіз күйі, сөздік қордың құрылымына
сай жіктелген сөздердің (мұның аясында əрбір нақты атаудың жекелей
мағынасы айқындалған) орын-орнымен байланысуы. Дəлірегі, бұл –
өндіруші аппараттағы өзгерістермен байланысты жұмыстағы өзгерістер
мен символдар арқылы жүзеге асушы страгегияларға мүмкіндік беретін
атаулар арасындағы уақытша кідіріс (ішінара классификациялау жүйесіне
тəн 
инерцияға 
байланысты 
билік 
қатынасын 
санкциялайтын
квазиқұқықтық институттар секілді). Символдық стратегиялар номинал
мен нақты өмірдегі құбылыс екеуінің арасын ажыратуға бағытталған, ол өзі
атау берген затты немесе сол затқа атау беру үшін сөзді иеленіп алады. Бір
қарағанда, бұл ешбір құқықпен бекітілмеген міндеттерді жүзеге асыру
сияқты. Шынтуайтына келсек, бұл – осы құқықты алу үшін заңды
титулдарға ұмтылу немесе керісінше символдық артықшылықтардан
айырылып қалмас үшін бұдан да бұлдыр манипуляцияға бейімделу; əрі
құнын жоғалтқан атаулармен байланысты материалдық сипаттардан бас
тарту. Мұндай стратегия ұстанғандар жағымпаздықтың қолда бар ең ғажап
таңбасына оранып, тіпті қажет болса, қулыққа да барады. Мысалы, қыш
ұстасы өзін «өнер шеберімін» деп атауға я болмаса техниктер өздерін
«инженерміз» деп көтермелеп атауға əуес. Былайша айтқанда, кейде

жаңаша атаулар ойлап тауып, мысалы, өздерін қарапайым массажистерден
айырып көрсеткісі келетін, дəрігерлерге өздерін жақындатқысы келетін
физиотерапевтерге (

жүктеу/скачать 5,33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: