Қазақ фольклоры: МӘНІ, теориясы, тарихы
«Дегенге Балқадиша, Балқадиша, Күйеуің
жүктеу/скачать 2,12 Mb. Pdf көрінісі
|
фольклор
- Бұл бет үшін навигация:
- Алла, құдай, пайғамбар, періште
| «Дегенге Балқадиша, Балқадиша, Күйеуің
сексен бесте шал, Қадиша» деп айтып, автордың ойына мүлде қайшы ой қостық. Қазақ радиосының «Бізге қымбат дауыстар» атты айдармен беретін концертте осылай айтылып жүр. Әрине, оны өзгертуге болмайды. Мәселе – қазіргі әншілеріміздің сөзді дұрыс айтуында болып отыр. Кеңес өкіметі халықтың рухани мұрасын тек таптық тұрғыдан ғана емес, атеизм мен интернационализм тұрғысынан да бағалап, тек «пролетарлық мәдениетке» жарамдысын ғана насихаттауды, талап етті. Соның салдарынан көптеген әндеріміздегі Алла, құдай, пайғамбар, періште сияқты исламға қатысты сөздер мен ұғымдар алынып тасталды да, олардың орнына басқа сөздер енгізілді. Мысалы, бәрімізге белгілі «Жалғыз арша» әніндегі «Хатқа жүйрік сол қалқа мұсылманша » деген жолды «Хатқа жүйрік сол қалқа зерек сонша » деп әлі күнге дейін айтып жүрміз. Кеңес кезінде ән ұмытылмасын деген мақсатпен «мұсылманша» сөзін «зерек сонша» деп ауыстыру қажет болған шығар. Ал, бүгінгі күндері солай айтқанымыз қалай? Тағы бір мысал. Атақты Естайдың «Хорланындағы» өлеңнің екінші жолын бұзып айтамыз. Еске түсірейік: «Бір қыз бар Маралдыда Қарлығайын, табиғат берген екен күн мен айын…». Дұрысы: «Құдайым берген екен күн мен айын!». Көріп отырсыздар, «құдайым» сөзі «табиғат» сөзімен алмастырылған. Соған қарап, Естай ақынды – нағыз атеист-ғалым деуге болады. Егер бұл айтылған бұрмалаушылықтар Кеңес өкіметінің саясатынан туындаса, ендігі бұрмалаушылықтар әншілеріміздің қателіктерінен болып отырғанын айтпасқа болмайды. Көптеген әндеріміздің (фольклорлық болсын, халық композиторларінікі болсын) мәтіндері жиі бұзылады. Әншілеріміз сөздің мағынасына мән бермейді, бір сөзді басқа сөзбен ауыстырады. Кейде әннің мәнері талап ететін кірме сөздерді мәтіннің мазмұнына қарамай 121 қолданады, сөйтіп, әннің негізгі ойын тереңдетіп жеткізудің орнына жеңіл- желпі етіп жібереді. Көп жағдайда ондай сөздерді орынсыз қолданып, әндегі сезімді жеткізбейді, я болмаса басқа жаққа бұрып жібереді. Қазіргі әншілеріміз халық әніне де, халық композиторлар әніне де жүктеу/скачать 2,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|