Т. В. Шевякова Редакциялық алқа мүшелері

ВЕСТНИК КазНПУ им.Абая, серия «Филологические науки», К° 3 (33), 2010 г. 
 
 
САХНАДАГЫ ТІЛ МӘДЕНИЕТІ  
А.О.Тымболова - 
филол. гыл., канд., доцент, Әл-Фараби атындагы Қазақ улттық университеті 
Драмалық  шығармалар  тілі  ең  алдымсн,  көрермсннің  тілдік  мэденистін  котеріп,  талгамдарының 
қшіыптасуына  жәрдемдеседі.  Сондай-ақ,  олардың  тілдік  құбылыстарға  дегеп  қызыгушылыгын  арттырып, 
көрерменді ойы мен ссзімі арқылы пьесаны белсенді қабылдауг а жетелеп, ұлт тіліне қызмет стеді. 
Яғни, драма тілі - жогары мәдениетті қалыптасчырады. Демек, автордың пьесада көрсетпек болған не 
қіілы образдар жуйесі. шығармага желі болған жалпы композициялық тұтастық  - тек тілдік қуралдар арқылы 
гана беріледі. 
Бүгінгі  танда  драматургия  мен  геатр  -  қазақ  елінің  өмірінсн  ерскше  орын  алатын  көркемдік  игілік, 
эстетикалық  байлықтарымыздыц  бірі.  Қазақ  пьесалары  алгаш  жеке  кітапша  болып  жариялаиганнан  бері 
(1914ж.)  жүз  жылга  жуыктады.  Осы  уақыт  ішінде  қазақ  драматургтері  әлемдсгі  озық,  дамыган  елдер 
әдебиеіінде  бар  негізгі,  басты  жанрлық  формаларды  үлтгық  тогіыраі  ында  жаратып,  халқымыздың  рухани 
байлыгыныц қатарына қос™. 
Демек, қазіргі қазақ драматургиям»! жалпы драмага тэіі  қадлет-саііагіарға, яі ни жанрлық құрылымдар 
меп  формаларға  түгсл  ие.  Әдебиеттің  ерекше  бір  түрі  болып  табылатын  драматургия  театрды  нысана  етеді, 
сахнага қойылу үшін жаіылады. Танымдық, тәрбиелік мәні бар, идеялық-эстетикалық эсері орасан күшті онер 
■-  драматургия  тағдырлар  тоғысуы,  характерлср  қақтыгысын  көрсетіп,  аса  қатал  композиция  тапаптарын 
сскерс  отырып,  диалоггар  мен  монолоітар  арқылы  болмыстың  ақиқатын  ашады,  өмір  қүбылыстарына  бага 
береді, 
Ал  біздің  соз  еткелі  отырған  тақырыбымыз,  драмалық  шығармалардың  тілі  де  қазактың  улттык 
мэдениетінен үлкен орын алады. Демек, тіл мәдениетінің қайнар козі - сахиатілі деуге чолық негіз бар. 
Қазіргі тапдагы қогамдық гылымдагы антропоцентрикалық эдістің қалыптасуына байлаиысты көркем 
соз  зерттеулеріпде  лингвопрагматикалық  аспект  сөз  қырларьшыц  өзіпдік  кешенді  жэне  фрагментарлы  та 
ідаиылуы арқылы ең мәнді деп табылатындардыц қатарына кІреді. 
Драматургиялық  көркем  мэтіннің  лннгвостилистикалық  және  кеңсйтілген  лингвоэстетикапық 
иптерпретациясының  күрделілігі  айқып:  коп  жағдайда  ол  пьеса  мотінінің  ауызекі-комгюзициялық  қабатын 
қуратын драматургиялық түрге, сөйлеу құралдарына жататьгн шыгармалардыц ерекшеліктерімен байланысты. 
Коркем  драмагурі  иялық  мотіннің  озіндік  бейнесін  анықтау  ушін  XX  гасырдың  екінші  жартысында 
басымырақ  танылған  бірнеше  гылым  салаларының  табыстарын  айтуға  болады.  Мұидай  ғылымдар  катары  на 
мзтін  лингвистикасы,  сойлеу  актісінің  теориясы,  прагматика,  және  прагмастилистикамен  бірге 
лингйопрагматика, байланыс теориясы, мәдениеттану салалары жяне т.б. жатады. 
Қазіргі уақыттағы түрлі ғылымдардың өкілдерінің тәжірибемен ұштастыру максатындағы зерттеулері 
сахна  тілініц  күнделікті  сейлеуден  айырмашылығыныц  арақатынасын  толыгымен  жэнс  тереңірек  талдауга, 
ягни сойлеу тіліне сырттай жақын драматургиялық мәтіцді түйсінугс, драматургиялық шығармалардағы тілдік 
эдемді  жекелегі  қарауға  мүмкіндік  бсреді.  Қазіргі  тацда  кең  көлемдегі  экстрапингвистикалық  контекст 
есебінен  болатын  кәркем  сөзенсрініц  негізін  оқыи-тапу  бүгіпгі  күні  бүкіл  элемге  таньтмал  болган  XX 
ғасырдагы  галымдардыц  еңбектерінде  дискурс  тсрмині  болып  айқындалды.  Бүл  зергтеушілерге  К.Бюлер, 
М.Хайдеггер, Э.Сепир, М.Бахтин, Р.Якобсон, Г.Винокур, Л.Якубинский жэне т.б. жатқызуга болады. 
Қазіргі кезендегі драматургиялық шығармаларда өзіндік модернизациялану бар. Дсмек, қазіргі замапгы 
пьесаның  лингвопоэтикалық  аспектілері  нақты  зерттеулерді,  дэлірск  айтсақ,  лингвистикалық  эстетика 
поэзиясымен астастыра қарастыруды қажет етеді. 
Бүгінгі драматургия тілі XX ғасырда жазылған көркем шыгармалардыц тілдік тіндері болып табылады, 
сондай-ақ  аз  зерттелген  құбылыстардың  біріне  жатады.  Бүл  ез  кезегіндё  мынадай  ссбептерге  байланысты 
болды. Біріншіден, осы аталған кезец аралыгындағы әртүрлі экстралингвистикалық 

Абай атындагы Қаі ҮІІУ-дың ХАБЛРШЫСЫ, “Филология гылымдары" сериясы, № 3 (33), 2010ж. 
55
 
 
 
(злеуметтік,  т.б.)  факторлар  әсерімен  пайда  болған  практикалық  тілдің  (коркем  тіл  емес)  кептеген 
озгерулерімен байланысты. 
Екіншіден, соңгы  уақыттарда жиірек ауызекі коркем шығарманы  құрудыц өзіндік прннциптері кайта 
қаралуда  және  қайта  багалануда.  Буларды  коркем  мәгінге  кірістіру  үшін  автордың  тілдік  материалдарды 
жинау  принциптері  де  бар,  сонымен  катар  ауызекі-көркем  құрылымдағы  тілдік  магериалдардың 
уйымдастырылу  заңдылықтары  да  бар.  Бул  аталған  қубылыстар  драматургияның  арнайы  жаирлы 
стилистикасымен байланысты. 
Үшіншіден, басқа ауызекі сөйлеудің керкемдік түрлсрімен салыстырганда, дәл осы драматургияда көп 
жагдайда  өткен  гасырдың  басындагы  мәдени  жағдай  толыгымен  бсйнсленді  (унивсрсализмге,  эртүрлі  өнер 
«тілдерін» біріктіруге умтылу; эр түрдегі эстетикалы түрленгеИ тілдік дәйектерді түйсінуді белсендіру). 
Б.В.Томашсвский  драматургия  түрініц  талаптарына  сэйксс  қурылган  әдеби  шығарманың 
ерскшсліктерщ  анықтау  аркылы  сахпадагы  драматургиялық  мәтіннің  «өмірін»  анықтайтьін  белгіс-і»  атап 
корсетеді:  «Драматурі'иялық  шығармалар  спектакль  үшін  срсктс  дарамургиялық  формада  жазылады.  Бул 
мынадай  формада  көрініс  табады:  автор  сахпада  актердің  барлық  сөздерін  кадаі  алайды.  Драматургиялык 
мэтіннің басты бөлігін құрайтын бүлар реплика деп аталады. Реплика тікелсн керкемдік мәтіпге ие, ал ремарка 
- қосымша және комекші болып табылады» /1, 88/. 
Персонаждардың тілі арқылы драматург алган образдарыныц негізгі бет-бейнесін, актерлардыц айтар 
сөзі  мсн  басқан  қадамына  шсйін  есептеп,  яғии  олардың  ішкі  әлемін  корсету  үшін  түрлі  тілдік  амалдарды  - 
тілдік конструкцияпарды, оның синтаксистііс жэне дексикалық ерекшеліктерін, сөздік корды, сейлеу монерін 
т.б.  кеңінен  қолданады.  Сондай-ақ  сахна  тілін  зерттеуде  драмалық  шығармалардың  лексикапық  және 
анторлыК фонетика-грамматикалық ерекшеліктері де ескеріледі. Халықтық тілдің қаймагы болып саналатын 
образды  фразеологиялық  қолданыстар  да  -  метономия,  метафора  -  ііерсонаждардьгң  репликаларында  өте 
әсерлі  естіледі.  Бүлардан  басқа  драматургиялық  өнерде  маңызды  қүрал  болып  саналатын  сөз  әнерІндегі 
фразалық акцснтуацияны, интонацияны да ескеру қажет. 
Драмалық  шығармалардыц  көркем  поэтикалық  стилі,  басқалардан  горі  өзіндік  эуснділігімен, 
эмоционалдылығымен  жэне  ыргақтың  әр  түрлілігімен  керінстін  эксирессивті-функционалды  стиль  арқылы 
ерекшеленеді.  Жалпы  актер  тіліндегі  просодиялык  рекктіц  басым  болуы  сахналық  әрекеттің  мәнін  аіігып, 
қажетті тонды, колорятті табуға көмектеседі. 
Сондай-ақ  драма  тілінің  поэтикасы  дегенде,  одебиеттеі  і  көркемдік  қуралдардыц  барлыгы  тілге 
қатысты екеніи ескерсек, онда поэтика тілді зертгейтіп көркемдік құралдар туралы ғыЯым оолып табылады. 
Демек,  поэтиканың  мақсаты  -  шығарма  қундылығынан  эстетикалық  эсерленуді  қальттастыруга  қатысатын 
мэтіндегі элемеігггерді айқындап жәнеоны жүйелсу болып шығады. 
Драмалық шығармалардың тілі, ол тіпті тұрмыстық комедия болса да, орқапіал әдеби тілге иегізделсді. 
Талантты  драматург  қашанда  созге  үлкен  мзн  береді,  пьеса  тілі  күнделікті  сойлеу  тілінен  айрықша 
ерекшеленеді. Драмалык шығармадағы әрбір сез, әрбір тыныс белгінің өзі корермен- тынцаушыға срекше эсер 
еткенде ғана, таггқыр да поэтикалық реңкке ие болғанда ғапа мәнді. 
Егер  бір  қүбылыстың  берілуінің  өзі  поэтикалық  болып  келсе,  онда  сөз  тура  мағынасында 
қолдаиылады, ап сгер ойды басқаша корсету керск болса, ягни кейіпкерлердің сезімін жетілдіру қажет болса, 
онда  свз  ауыспалы  мағынада  жумсалады.  Эстетикалық  мағыиасы  зор,  оқырманды  толқытатын  поэтикалық 
шыгарма,  жай  ауызекі  сөйлеуге  қарағанда,  бір  адамға  гана  емес.  бүкіл  корсрменте  ой  салады. 
Драматургиядагы  поэтикалық  тіл  сахна  тілі  ретінде  қарастырылады,  актер  сахнада  автордың  дайын  матінін 
қолданады,  бірақ  оны  спонтанды  түрде,  оз  жанынан  шыгарғандай  етіп  жаиды  күйде  жеткІзе  білуге  тиіс. 
Демек, режиссер мен актер тіл арқылы кейіпкердің кәзқарасын, мінезін, оныц парасатын, ой-өрісін жеткізуге 
тырысады. 
Мысалмен сөйлер болсақ, Ғ.Мүсіреповтің пьесаларының идеялық-керкемдік болмысын шыкайы түсіну 
үшін,  оған  суреткердің  драмалық  шығармаларыпың  тілін  лингвистикалық  жэне  стилисгикалық  тұрғыдан 
талдау арқылы ғана қол жеткізуге болады.

ВЕСТНИК КазНПУ им.Абая, серия «Филологические науки», К° 3 (33), 2010 г. 
 
 
Ғ.Мүсірепов қазақгың поэтикалық мектсбіндс өзіидік іч қалдырған белгілі суреткер. Ол қазақ көркем 
сөз достурін жалғастыра отырып, оны взіндік колтаңбасы арқылы одан эрі дамытты. 
Образ  жасауда  драматургтің  уланғайыр  мүмкіндіктері  болса  да,  псрсонождар  тілін  ештеңемен 
алмастыра алмайды. Пьесада персонаждар тілі - ең тапқыр да, маңызды жәнс шешуші құрал болып табылады. 
<<.Қозы Көрпеш-Баяи сүлу»  пьссасына он адам қатысады. Сол он адамиың сөзімсн драматург бүкіл 
бір  кезецпің  т.утас  келбегіи,  халықтың  шерін,  мұң-зарын,  екі  жастың  асқақ  махаббатының  трагедия  йен 
аяқталганын корсетеді: 
Жарқьт: «Кесілген үміт болмасын,  өшкен сәуле  боямасьін дгп айтып турмын,  Баян.  Басың базарга 
түспесін,  Ақ.  Баян  арманда  кетпесін  деп  айтып  турмын,  Баян.  Құс  болса,  кошен,  адам  болса,  жерден 
табылар деп айтып турмын, Баян... /2, 26 б./. 
Мундагы  назар  аударатын  нэрсе,  қыздың  жанашыр  досы  Жарқынның  әрбір  созінің  аягында  Баян 
атының  ерекше  екпінмсн  айтылуында.  Бір  сөзді  осылайша  ерекше  екпінді  леппен  кэйталай  айту,  сезімге 
алаботен эсер етіп, тыңдарманныц назарын айрықша аудартады. 
Сондай-ак.  осы  мысалдагы  үміт,  сэу.че  сияқты  синоним  сездер,  коктен,  жердей  сикқтьг  магыпасы 
қарама-қарсы  создер  аркылы;  болмасын,  түспесін,  кетпссін  деген  болымсыз  етістіктерді  ұдете  беру  аркылы 
драматург ойды нақты аша түскген. 
Г.Мүсірепов  пьесаларыиын  гілінде  поотизмдср  түнып  түр.  Драматург  коркем  образ  жасау  үшін 
сездерді  тура  магынасында  қодцанбай.  ауыспалы  магынасьшда  жұмсап,  яғни  аң-қус  атауларын  қолдану 
аркылы да воэтизмдер тудырған: 
Қозы: Жалгыз ж\ рліар жолбарыспын, айза иіабар арыстанмын - қорьщпа цауіпте.нІ/216.1. 
Баян:  Жібек  баулы  суңцарым  келеді  ушып!  Ац  тотыдаіі  таранып,  ңцрсы  аламын  қусымды!  Қияда 
корсең, ңыран дерсің, қшіыңда корсең, жолбарыс дерсің, өз қасыңда бала дерсіц, жібек жап аргымаң  - Қозы 
Корпешті тауып. қайпгтым... /306./. Оеьшдагы цапың сөзі орман, ну, ірі, азулы ацдар гана паналайтын, адам 
кіре алмас қамыс дегенді білдіреді. Ал асцар сөзі к.ол жетпес биік, заңгар, шың дсген ұғымда жұмсалып тұр, 
Сондай-ақ  пьесада  ықылым  заманнан  келе  жатқан  оеГшелі  сөз  орамдары  да  ретімен  қолданылып, 
шыгармаға  ерекше  реңк  берген.  Мұндай  түлгалардьщ  мән  -  магынасын  ашу  үшін  лексика  -  фразеологиялық 
шолу жасайық; 
Жантыц:  Қайран,  тай-қулындай  тебіскен.  екі  айначмай  келіскен  жастар  десеңші!...  Жастар 
жарасып, жагммыз жайлау бон жатырмыз бэйбһие'.... 
Сонымен пьесаныц сахналық іске асырылуыида басты рол драмалық шыгарманьщ созі мен мэтінінде 
болып  кала  береді,  Соз  өнері  театрлык  қойылымда  басқа  әнер  түрлерімен  өзара  әрекеттеседі:  сурег  өнері, 
сэулет  өнері,  эн,  би,  мимика  және  қимыл  онерлері,  т.б.  Дәлірек  айтсақ,  сахпадагы  снектаюіьды  корерменге 
корсетуді  жинақтау  (синтез)  автор  ой-жосиарының  адсквнггы  түрдегі  түйсігіне  эсер  етеді.  Бул  туралы 
В,Г.Белинский:  «Драмалық  шыгарма  сахналық  онерсіз  толық  болып  табылмайды:  қалай  эрекепесетіндігі, 
айтылатындыгы, сезілстікдігініц осері шамапы, онда тек юлығымен бет-элпет кұбылысын түсІиу жет кілікті»,- 
дейді (Белинский 1978, і S і). 
Демек, драма дегеніміз - қимыл. Қимыл, әрекет жоқ жерде драмалық шыгарма да жоқ.  Актер сахнага 
шьгқты ма болды, дсреу іске. орекетке кошуі қажет. Мысалы, сахнадагы элизодтық коріиістіц өзінде әңгіме-
баяндау. бейнелеу немесс ескс алу. адамның мақсатқа талпыну жолындагы ойлау бейнесін анық көрсетуге күш 
салады.  Актер  бұл  жерде  қарсыласының  озін  тоқгатүына,  еозін  үзіп  жіберуіне  жол  бермейді.  Көрормсн  де 
басты  кейіпкерінің  ой-қиялы  мен  уәждерін  түсінуге  тырысады,  эпизодтың  мағынасын,  ягни  мәтіиді  нақты 
жоне корнекі түрде қабылдайды. 
Т.Г.Винокур  персонаждардын  тілдік  стихиясын  лингвостилистикалық  тұршдан  қарастырған 
зерттеулерді  талдай  отырып,  «драматургиялық  диалоі  гы  тілдік  жэне  стилистикалық  қүрылысы  турғысынан 
мынадай  аснектілерде  карастырған  жөн»  /4,  112/-деи  көрсетсді:  і)  әрекетгесуші  түлгалардың  тілдік 
мінездемесін  зерттеу;  2)  диалоггық  репликалардың  ішкі  құрамының  колданылуын,  яғни  бүл  диалогтың, 
сахналық әрексггің дамуының тек тілдік (лексика-фразеологиялык және синтаксистік) 
 
 
 

Абай атындагы Қаз УПУ-дыц ХАЬЛ РІЛЫСЫ, “Филология гылымдары " сериясы, М 3 (33), 2010 ж. 
 
 
құрылымын қарастырады; 3) диалоггың акпараттық-эстетикалық қүндылыгын айқындау, яғни оның т і л д і к - 
сти  л  и  сти  к  алық  ерекшеліктерінің  әдеби  ортада  қадыптасуына,  оны  көрермендерге  идеялық-  тематикалық 
және  сюжетгі-композициялық  тұргысынан  жеткізе  білу.  Соңғы  аспект  көркем  шыгармага  сыни  талдау 
жасаймын дейтін тілші гапымдардың алдыиа үлкен міндет жүктейді. 
Қорыта  кслс  айтарымыз,  драмалық  іиығармалардың  табигаты  соншалық  күрделі.  Қазақ 
дүниетаыымының, мэдениетінің тұғыры  -  тіл  десек,  оның бірден-бір көрініс  табатын жері  де  -  сахна. Эрине, 
драматургия синтетикалық жанр. Әйтсе де, оның өзіне гана тэң сөз мәнері, жазылу машыгы бар. Сондықтан да 
драмалық шығармалар тілін жан-жақты зерттеу, ұлт мэдениетін ныі айту үшін де қажет деп есептсйміз. 
Пайдалаиы.иан эдебиеттср: 
1.
 
Томашевский Б.В. Поэтика. - М, 1996/ 
2.
 
Мүсірепов ҒДрамалыц шытрмалар жиншы. - Алматы, 1982. 
3.
 
Будагов Р.А. О сценической речи // Писатели о языке и юык писателя. - М., 1984. 
4.
 
Винокур Т.Г. Говорящий и слушающий: Варианты речевого поведения. -М.: Наука, 1993. 
Резюме 
В статье рассматриваются основы лингвистических анализов сценической речи. 
Summary 
The basis of the kazakh culture is language, il is reflected in language culture on the stage is considered in the 
article all parties.

ВЕСТНИК КазНПУ им.Абая, серия «Филологические науки», № 3 (33), 2010 г. 
 
 
 
—  
-  
 
 
58
   
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ВЕСТНИК КазНПУ им.Абая, серия «Филологические науки», № 3 (33), 2010 г. 
 
 
 
—  
-  
 
 
59
   
   
 
 
 
 
 
 
ӘДЕБИ ЕТТАНУ ЛИТЕРАТУРОВЕДЕНИЕ 
СИСТЕМНО-СТРУКТУРНЫЙ АНАЛИЗ СТИХОТВОРЕНИЯ М.Ю. ЛЕРМОНТОВА «ЛИСТОК» 
А.Е. Кулумбетова, А. Кузьмина, Б.М. Усупова - 
Южно-Казахстанский государственный университет им. М. Ауезова 
(г. Шымкент) 
Сколь-нибудь серьезного исследовательского внимания «Листок» /I/ М.Ю. Лермонтова не удостоился 
по настоящее  время. В поле нашего зрения попала статья, отражающая  проблему восприятия в плане темы, 
образов,  синтаксиса  121.  Мы  задались  целью  изучить  четырёхэтажную  систему  содержания  и  формы  этого 
произведения великого поэта, тематически перекликающегося со стихотворением «Прощай, немытая Россия». 
Без внимания к связи содержания и формы в тексте нельзя проникнуть в замысел творца. 
I этап. Анализ названия. 
Функция  анализа  названия  «Листок»  -  раскрыть  связь  содержательных  (фабула),  формальных 
(жанровая  разновидность,  характер  изображения:  нереалистический  или  реалистический),  содержатели-
формального (знаковый смысл, где синтезируется ЗУ и смысл как компонент ИТУ) признаков текста (здесь и 
далее  курсив  наш.  -  А.К.).  Эта  связь  обусловливается  определением  в  названии  доминирования  уровней 
содержания  (идейно-тематического  -  ИТУ,  ритмико-интонационного  -  РИУ)  и  формы  (знакового  -  ЗУ, 
сюжетно-композиционного  -  СКУ).  Первоначально  название  рассматривается  на  формальном  знаковом 
уровне:  поиске  словарного  его  значения  («листок  -  орган  воздушного  питания,  газообмена  и  фотосинтеза 
растений в виде тонкой, обычно зеленой пластинки») /3/.  Знаковый смысл «Листка» проистекает из функции 
использования его поэтом в единственном числе. Он - в чувстве одиночества, что говорит об оторванности от 
своей  семьи,  кроны  дерева.  Идентичны  нашим  и  рассуждения  в  статье,  размещенной  на  сайте:  «...Главный 
герой  "оторвался  от  ветки  родимой",  "в  степь  укатился,  жестокою  бурей  гонимый",  "засох  и  увял"... 
Одиночество  лермонтовского  героя,  в  первую  очередь,  связано  с  оторванностью  его  от  своих  корней,  в 
прямом и переносном смысле». Его  антонимичный смысл (одиночество - семья) составляет основу фабулы. 
Однако  суть  названия  полнее  раскрывается  после  изучения  такого  характерного  для  лирического  рода 
признака,  как  этапы  переживания,  т.е.  СКУ.  Это  указывает  на  неотъемлемую  связь  его  с  уровнем  речи  не 
только  в  системе  текста,  но  и  в  названии,  что  определяет  социально-психологический  тип  жанровой 
разновидности, так как изображен контраст личности со средой. Смысловой антоним к названию («листок»  - 
чинара)  говорит  о  нереалистическом  характере  изображения  в  силу  непримиримого  их  контраста.  В 
последующем  исследовании  текста  через  внимание  к  проявляющимся  доминирующим  уровням  формы  (ЗУ, 
СКУ),  к  смыслам  (ИТУ)  художественной  речи  сможем  уточнить  жанровую  разновидность,  метод 
изображения и сформировать идею. 
И этап. Определение верхней границы хронолога НВ, т.е. завязки. 
Она  соотносится,  согласно  закономерностям  лирического  рода  с  его  вниманием  к  сиюминутным 
переживаниям,  с  началом  текста:  «Дубовый  листок  оторвался  от  ветки  родимой»  /1,  с.  141/.  В  эпических  и 
драматических родах совпадение начала текста и верхней границы хронолога - показатель средней и большой 
жанровой  формы.  Другим  показателем  той  или  иной  жанровой  формы  является  количество  фокусов. 
Поскольку это небольшое по объему произведение, то «Листок» М. Лермонтова - малое юг жанровой форме. 
Функция  второго  этапа  анализа  обозначить  в  рамках  верхней  и  нижней  границы  хронолога  настоящего 
времени  содержательно-формальный  признак  системы  текста  Лермонтова  -  объектную  тему  (ОТ,  т.е. 
конфликт личности и среды). Эго история гонимого судьбой из родных мест 

Абай атыпдагы Қаз¥ГІУ-дың ХАБАРШЫСЫ,
 
“Филология гылымдары" сериясы, Ms 3 (33), 2010 ж. 
 
 
дубового листка, которому дают понять его бесприютность и в чужедальней стороне. Содержание и 
тип  ОТ  сформулируем  при  анализе  АЦ.  В  связи  с  переживаниями  лирического  героя  и  его  резким 
конфликтом  со  средой  формируется  социально-психологическая  жанровая  разновидность.  Как  и  в  плане 
характера  изображения,  наблюдаем  ее  изоморфизм  с  первым  этапом  анализа  в  соответствии  с  системным 
подходом. 

жүктеу/скачать 1,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: