3 (25) • 2012 1 Караганды 2012

ВЕСТНИК КЭУ: ЭКОНОМИКА, ФИЛОСОФИЯ, ПЕДАГОГИКА, ЮРИСПРУДЕНЦИЯ
298
құқықтық мәдениет,құқықтық саясат және олардың
өзара байланысы мен ықпалы,өлшемдері мен фак-
торлары, құқықтық мәдениеттің құрылымы әлеу-
меттік философиялық ақымда талдану нәтижесін-
де құқықтық сананың мәнді белгілері анықталып,қ-
ұқықтық мәдениет ұғымын философиялық тұрғы-
дан кеңейту;
-
жалпы құқықтық мәдениет оның санатын-
дағы  ішкі  істер  органдары  қызметкерлеріне  тән
құқықтық мәдениеттің қалыптасуының мемлекеттік-
құқықтық негіздері,ерекше қасиеттерінің табиғаты-
на ықпалды факторларын анықтау, оларға қатысты
адамгершілік  және  моральды-этиқалық  бейне-
лерінің қалыптасу себептері, талаптар мен міндеттік
сезімдерінің  кәсіптік  ерекшеліктерінің  үйлесім
қағидаларына сараптама жасау;
-
құқықтық тәрбие құқықтық сананы қалып-
тастыру мен құқықтық мәдениетті көтерудің қажетті
щарты тұрғысындағы тұжырымдар мен практиқа-
лық ұстанымдар мәселесін кеңейте түсу.
Нарықтық  қатынастар  жағдайындағы Қазақ-
стан Республикасының саяси- экономиқалық,әлеу-
меттік  және  рухани  өмірін  жүзеге  асырудағы
қажеттілік ретінде заңдылық пен құқықтық тәртіпті
нығайту  жүйесі  құқық  қоғау  органдарының
құқықтық мәдениетін көтерудің тиімділігін міндет-
теді [4].  Сондықтан көтерілген мәселе қоғамымыз-
дағы көптеген ғылыми салалардағы түрлі еңбектер-
де кездескенімен, отандық философияда осы тақы-
рыпты зерттеудің нақтылы мақсат көздеген ізденіс-
іне айналып отыр.Бұл бағыттағы зерттеу жұмысы-
ның түйіндері мен ғылыми  тұжырымдамалары, ой-
пікірлері мен ұсыныстары құқықтық мәдениет про-
блемаларын кеңірек  талдауға бағытталған еңбек-
тер жазуда,  сонымен бірге еліміздегі жоғарғы оқу
орындарында заңдық білім алушыларға белгілеген
"Философия", "Әлеуметтану","Саясаттану","Мәдени-
еттану", "Құқық әлеуметтанымы", "Заңгердің кәсіптік
этикасы", "Құқық этикасы" және т.б.пәндерді оқыту-
,арнайы курстар жүргізуде пайдалануға болады.
     Топтастыра  айтқанда  құқықтық мәдениет
еліміздің  саяси-экономиқалық,  рухани дамуында
ерекше қоғамдық қасиеттерді жаңа қатынастардың
талаптарына  сәйкес қалыптастыруға  ықпал етеді.
Мұның анық көрінісін Қазақстан Республикасы тәу-
елсіздігінің 20-жылдық  тәжірибесі  көрсетіп  отыр.
Құқықтық мәдениет мемлекеттің болашағына, жаңа
экономиқалық қатынастарының жетіле түсуі мен
орнығуына кепіл бола алатын фактор бола алады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Қазақстан Республикасының 2010 жылдан
2020 жылға дейінгі кезеңге арналған құқықтық сая-
сат тұжырымдамасы туралы ҚР Президентінің 2009
жылғы № 858 Жарлығы // ҚР Президенті мен  ҚР
Үкіметінің актілер жинағы.- 2009.-№35.-8-40 б.
2. Ибраева А.С. Правовая культура Казахста-
на: проблемы формирования, факторы развития.-
Алматы:Қазақ университеті,2004,-269 б.
3. Болашақ полиция қызметкерлерінің патри-
отизмі мен кәсіптік жауапкершілігін қалыптастыру
мәселелері // Қазақстан жоғары мектебі.№1, 2009.195-
199 беттер.
4. Еликбаев Наби.Құқықтық мәдениетті жеті-
лдіру -Қазақстан Республикасының қажетті құбы-
лысы.  Журнал "Экономика и Право",  № 11, 2011 ж.
Б.Ш.Сарсембаев,
х.ғ.к. аға ғылыми қызметкер
Қарағанды экономикалық университетінің
Экономикалық және құқықтық
 зерттеулер институты
ҚАРЖЫ САЛАСЫНДА ЖАСАЛАТЫН ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ
КРИМИНАЛИСТИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ
Кез-келген  мемлекет  қазіргі  жаһандану
жағдайында  өзінің  әлеуметтік-экономикалық
жағдайын  жақсартуға  талпынады.
Ал,  өндіріс  факторларының  өнімділігіне
ғылыми-техникалық  және  инновациялық  про-
гресс  арқылы  ғана  қол  жеткізуге  болады.
"Индустриялды-инновациялық  даму"  де-
геніміз  жаңа  жаңалық  пен  ғылымды,  техноло-
гияны  өндіріспен  тығыз  байланыстырумен
көзделген  экономикалық  даму  бағыты.  Қазақ-
стан Президентінің "Елдегі жағдай туралы және
2002  жылға  арналған  ішкі  және  сыртқы  саясат-
тың  негізгі  бағыттары  туралы"  Қазақстан  халқ-
ына  Жолдауында  және  кәсіпкерлерінің  онын-
шы форумында берген тапсырмаларына сәйкес
Қазақстан  Республикасының  Индустриалдық  -
инновациялық  дамуының  2003-2015  жылдарға
арналған  мемлекеттік  стратегиясы  дайындал-
ған  болатын  [1].
Ал  Қазақстанның  бұл  инновациялық  даму
жолын  таңдаудың  негізгі  себептері  әлемдегі
өнеркәсіптің технологиялық  жолмен қарқынды
дамуы,  әлемді  жаһандану  процесінің  орын
алуы,  еліміздің  ДСҰ-на  кіру  мақсатына  байла-
нысты  өнеркәсіпті  бәсекелестікке  дайындау
қажеттілігі  және  бәсекеге  қабілетті  елу  елдің
қатарына  қосылудағы  мақсатқа  жету  болып
отыр  [2].
Инновациялы 
индустрияландырудың
негiзгi мақсаттары: кәсiпкерлiк пен мемлекеттiң
күштерiн біріктіру  және елдiң  резервтерін эко-
номиканың  басты  секторларын  дамытуға  шо-
ғырландыру; қолайлы  кәсiпкерлiк орта  мен ин-
вестициялық  климатты  қалыптастыру;  ұлттық
экономиканың  қарқындылығы  мен  өнiмдiлiгiн
арттыру.  Ал  бұл  шараларды  жүргізу  үшін
қашанда  үлкен  қаржы  бөлінеді.

3 (25) • 2012
299
Мемлекеттің және  жеке тұлғалардың  ақша
қаражаттарын  жинақтау,  бөлумен  байланысты
қаржы  саласында  жүргізетін  жұмыс-әрекеттері
қашанда  жекелеген  қылмыскерлердің  әсіресе
ұйымдасқан  қылмыстық  топтардың  назарын
өзіне  аударып  келді.  Бұл  салада  қазіргі  кезде
әртүрлі  бағалы  қағаздар  мен  құжаттарға  бай-
ланысты  жүргізілетін  көптеген  қаржылық  ала-
яқтық  банктік  операцияларды  жүзеге  асырылу
байқалады.  Бұл  қағаздар  мен  құжаттардың
көмегімен  кредиттік  және  есеп  айырысу  қаты-
настары,  тауарға  ие  болу  құқығын  беру  және
жылжымайтын  мүлікті  кепілдікке  қою  құжат-
тары  дайындалады,  ақша  қаражатын  жинақтау
және  қолдану  және  көптеген  нарықтық  эконо-
микаға  сәйкестелген  операцияларды  жүргізу
мақсатымен әр түрлі фирмалар мен кәсіпорын-
дар  құрылады  т.с.с.
Қандай  да  болмасын  бір  қылмыстық  істі
тергеудің  жетістігі  тергеушінің  осы  қылмысты
тек  қана  қылмыстық-құқықтық  жағын  түсінуі-
нен ғана емес, оның криминалистикалық мәнін,
яғни  оның  криминалистикалық  сипаттамасын
анықтаумен  байланысты  болады.
Қылмыстың  криминалистикалық  сипатта-
масы деп әдетте қылмысты ашу және алдын алу
үшін,  түрлерді,  топтарды және  жекелеген  қыл-
мыстарды  ғылыми  зерттелген  криминалисти-
калық  мәні  бар  белгілерімен  сипаттау,  оларды
жасау  ерекшеліктері, оны  жасаудың  механизмі
мен  жағдайлары,  қылмыс  субъектісі  жөнінде
жеке  мәліметтер  жиынтығын  айтады.  Міне  сол
себептен,  табысты  жұмыс  істеу  үшін  тергеуші
өзі  тергеп  жатқан  қылмыстың  криминалисти-
кадағы  зерттелген  типтік  кримналистикалық
сипаттамасы  туралы  түсінігі  болуы  керек  [3].
Содан  соң,  осы  түсініктердің  негізінде  тер-
геуді жүргізуге дұрыс бағыт және әдістерді табу
үшін  тергеліп  жатқан  қылмысқа  қатысты  кри-
миналистикалық  маңызы  бар  ақпараттарды
тауып анықтай білуі керек.
Криминалистикада  қылмыстарды  тергеу
әдістемесі  қылмыстық-заңдық    классификация
жасау арқылы ғана емес осы әдістемені жетілд-
іру  мақсатымен  қылмыстың  криминалистика-
лық  классификациясын  жасау  арқылы  зерттеп
дайындалады.
Осы  тұрғыдан  қарағанда  "қаржылық  қыл-
мыстар"  түсінігі  криминалистикалық  сипата-
масы жағынан  ұқсастығы  бар, әсіресе  қол сұғу-
лық затын, қылмыс жасау әдісі және жасау жол-
дарын,  құқықбұзушының  тұлғасының  типоло-
гиялық  ерекшеліктерін  көрсететін  криминали-
стикалық  түсінікке  жатады.
Бұл  түсінік  бойынша  осы  қылмыстарға
қылмыс құрамы бойынша ҚР ҚК қарастырылғ-
ан  мына  баптарды  жатқызуға  болады:  189-бап.
Заңды кәсiпкерлiк қызметке  кедергi жасау; 190-
бап. Заңсыз кәсiпкерлiк; 191-бап. Заңсыз банктiк
қызмет;  192-бап.  Жалған  кәсiпкерлiк;  193-бап.
Заңсыз  жолмен  алынған  ақша  қаражатын  не-
месе  өзге  мүлiктi  заңдастыру;  194-бап.  Несиенi
заңсыз алу  және мақсатсыз пайдалану; 195-бап.
Несиелiк берешектi өтеуден әдейi жалтару; 206-
бап.  Жалған  ақша  немесе  бағалы  қағаздар  жа-
сау  немесе  сату;  207-бап.  Жалған төлем  карточ-
калары  мен  өзге  төлем  және  есеп  айырысу
құжаттарын  жасау  немесе  сату;  213-бап.  Шетел
валютасындағы  қаражатты  шетелден  қайтар-
мау;  215-бап.  Банкроттық  жағдайындағы  заң-
сыз iс-әрекеттер; 216-бап. Әдейi банкроттық; 217-
бап. 
Жалған 
банкроттық; 
227-бап.
Компьютерлiк ақпаратқа заңсыз кiру, ЭЕМ үшiн
зиянды  бағдарламаларды  жасау,  пайдалану
және  тарату.
Бұл  аталған  қылмыстардың  қол  сұғу  заты-
на  мемлекеттің  немесе  жеке  фирмалардың
ақша  қаражаттары,  кәсіпорындар  мен  тұлға-
лардың  теңге  немесе  шет  ел  валютасындағы
қаражаты  және  қандай да  бір  болмасын  товар-
лар  мен  мүліктері  жатады.
Қаржы  саласындағы  қылмыстық  акция
көбінесе  жалған  құнды  қағаздарды,  чектерді,
векселдерді,  пластикалық  төлем  карталарын,
қаржы  құжаттарын,  компьютерлік  қаржылық
ақпараттарды,  сондай-ақ  заңсыз  пайда  табу
мақсатымен  кредит  алу  және  коммерциялық
ұйымдарды  құру  құжаттарын  жасау  арқылы
жасалады.
Қаржылық  қылмыстарды  тергеу  барысын-
да  анықтауға  жататын  жағдайлар  қылмыстың
түріне  байланыссыз  көбіне  дәлелдеу  затына
байланысты  оның  криминалистикалық  сипаты
арқылы  анықталады.
Бірінші  топ  тергеліп  отырған  қылмыстың
негізгі  жағыдайына  байланысты:  қылмыстық
қол сұғу заты (құнды қағаздар, теңге немесе  ва-
люталық сомалар және т.б.); қылмыстық акция-
ның  жасау  әдісінің  механизмі  (барлық  сатыла-
ры), оны жасау жағыдайы (орны, уақыты, қаржы
операцияларының  ерекшеліктері, оларға  бақы-
лау  жасау  жағдайлары,  басқа  да  локальдық
және айналадағы жағыдайлары, іске әсер етуші
басқа  да  логикалық  әсер  ету  сипаттамалары,
келтірілген  зиянның  сипаты  мен  көлемі,
күдіктінің  жеке  басының  ерекшеліктері,  ұйым-
дасқан  қылмыстық  топтың  құрамының  струк-
турасы мен рөлдерінің бөлінуі (егер оның жұмы-
сы   анықталса және  күдікті осы топтың мүшесі
болса).
Қылмыстың  криминалистикалық  сипатта-
масының  екінші  тобы  айыпталушының
кінәлілігін  растайтын  фактілерді  біріктіреді
және  қылмыс  жасау  себебін  оның  ішінде  қыл-
мыстың  дәрежесін ауырлатанын  және  жеңілде-
тетін  жағыдайларды  анықтайды.
Қылмыстың  криминалистикалық  сипатта-
масының  үшінші  тобы  қылмысты  жасауға
мүмкіндік туғызатын  алғы шарттар  (белгілі бір
қаржы  операцияларын  құқықтық  реттеудің
жеткіліксіздігі,  кредиттік-қаржылық  есеп  айы-
рысулар, операцияларды жүргізу ережелерінің
кемшіліктері,  есеп  айырысу  операцияларының
жеткілікті  дәрежедегі  автоматтандырылмауы
және т.б.
Төртінші  топ  белгілі  бір  дәрежеде  крими-
налистикалық  сипатта  болады  және  оның  мақ-
саты іс бойынша негізгі және қосымша ақпарат-

ВЕСТНИК КЭУ: ЭКОНОМИКА, ФИЛОСОФИЯ, ПЕДАГОГИКА, ЮРИСПРУДЕНЦИЯ
300
тарды  анықтау  болып  табылады.
Бұл  топтағы  жағдайларды  анықтау  про-
цессі:  пайда  болған  тергеу  болжамдарын  тек-
серу,  нақты  мәліметтерді  тексеру  және  баға-
лау,  тексеріліп  отырған  істі  криминалистика-
лық  бағалау  (қылмыс  жасау  әдісі,  механизмі,
құқықбұзушылардың  типологиялық  сипатта-
масы)  сондай  ақ  келтірілген  зиянды  анықтау
ж әне  оның  көлем ін  бағалау,  ұрланған
мүліктер  мен  бағалы  заттарды  өткізу  әдістері
және т.б.
Көбіне қарастырылып отырған қаржылық
қылмыстардың  негізгі  сипаттары  бір  типтес
болып келеді. Ал осы топтағы жекелеген қыл-
мыстарды  қарастыратын  болсақ  әрине,  олар-
дың  криминалистикалық  сипаттамасының
нақты және өзіне тән сипаты болады.
Қолданылған әдебиеттер  тізімі:
1. ҚР  Президенті  Нұрсұлтан  Назарбаев
2001  жылғы  3  қыркүйектегі  Қазақстан  халқына
арналған  жолдауы  -  "Елдегі  жағдай  және  2002
жылға  ішкі  және  сыртқы  саясаттың  негізгі  ба-
ғыттары  туралы";
2. Қазақстан  Республикасының  Индустри-
ялық-инновациялық  дамуының  2003-2015  жыл-
дарға  арналған  стратегиясы  туралы  Қазақстан
Республикасы  Президентінің  2003  жылғы  17
мамырдағы  N  1096  Жарлығы.
3. Аверьянова  Т.В.,  Белкин  Р.С.,  Корухов
Ю.Г., Российская Е.Р. Криминалистика. Учебник
для  вузов.  Под  ред.  Заслуженного  деятеля  на-
уки  Российской  Федерации,  профессора  Р.  С.
Белкина. - М. :Издательство НОРМА (Издатель-
ская группа НОРМА-ИНФРА - М);
Зуева Л.И.,  к.и.н, доцент
КарГУ им. Е.А. Букетова
Шукушева Е.В., магистрант
КарГУ им. Е.А. Букетова,
ИСТОРИЯ И СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ
ШКОЛЬНОГО ЭКОЛОГИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ В КАЗАХСТАНЕ
Одним  из  направлений  осуществления
стратегии устойчивого развития и оздоровления
окружающей  среды в  государственной  полити-
ке  Республики  Казахстан  является  экологичес-
кое просвещение и образование. "Решая страте-
гические  и  тактические  задачи  природопользо-
вания,  следует  исходить  из  того,  что  экологи-
ческие  аспекты  должны  на  деле  стать  важней-
шей частью знания и сфер деятельности челове-
ка. Обостренное внимание к экологической пер-
спективе  и  все  более  глубокое  понимание  тех-
нико-технологической  взаимозависимости  че-
ловека и природы жизненно необходимы"  1, с.
495 .
В связи с этим формирование системы эко-
логического  образования  становится  актуаль-
ным.  Экологическое  образование  -  сложный
процесс,  предусматривающий  постепенное
формирование  у  учащихся,  гуманного  отноше-
ния  к  природе,  рационального  использования
ее  ресурсов,  при  этом  особое  внимание  уделя-
ется воспитанию нового поколения, обладающе-
го высокой экологической культурой, моралью,
хорошим экологическим   образованием, любя-
щего  и  защищающего  природу.
Школы, гимназии, колледжи и другие учеб-
ные  заведения  должны  стать  главным  источни-
ком  и  организующим  звеном  экологического
образования.
Цель экологического образования является
формирование  у  учащихся  индивидуальной
экологической  культуры,  что  является  состав-
ной  частью  массового  непрерывного  экологи-
ческого  образования.
В  традиции  казахского  народа  непосред-
ственное  приобщение  детей  к  природе  было
сформировано  как  социально-историческая,
жизненная  необходимость.  Бережное  отноше-
ние к природе, миру фауны и флоры казахи счи-
тали  святостью  и  не  загрязняли  озера  и  реки.
Эта  гармония  с  природой  нашла  свое  отраже-
ние  в  трудах  таких  известных  классиков  педа-
гогов как,  Ш. Уалиханов, Ы. Алтынсарин, А. Ку-
нанбаев,  А.  Букейханов,  М.  Жумабаев,  И.  Жан-
сугуров, Х. Досмухаметов, С. Сейфуллин, А. Ка-
сымов и  других.
Научные  основы  экологического  образова-
ния  и  соответствующие  программы  были  раз-
работаны  в  1968  году  в  ЮНЕСКО.  Проблемам
экологического образования посвящены между-
народные  конференции.
Начало  развития  экологического  образова-
ния берет с 1970-х  гг.,  когда была принята про-
грамма  "Человек  и  биосфера"  (ЮНЕСКО),  раз-
работанная  ООН.  Именно  тогда  была  впервые
подготовлена  международная  программа  об
охране природных ресурсов и их рациональном
использовании. Годом позже, в 1971 г., в Швей-
царии  открылась  Европейская  конференция,
посвященная проблемам окружающей среды и
охраны природы, в 1972 г. в Стокгольме состоя-
лась  очередная  конференция  по  охране  окру-
жающей  среды  и  вопросам  экологического  об-
разования,  в  1977  г.  организации  ЮНЕСКО  и
ЮНЕП  под  эгидой  ООН  утвердили  в  Тбилиси
Глобальный  стратегический  план,  приняв  свы-
ше  40  решений  по  экологическому  образова-
нию.
Дальнейшее  развитие  экологическое  обра-
зование  получило  на  конференциях,  прошед-

3 (25) • 2012
301
ших  в  Найроби  (1982  г.),  Беч  (1983  г.),  Москве
(1987  г.).  В  1992  году  на  международной  науч-
ной  конференции,  созванной,  в  г.  Рио-де-Жа-
нейро,  были разработаны  новые парадигмы  по
вопросу  экологического образования  и  опреде-
лены  его  основные  направления.
В  Казахстане  также  собран  немалый  опыт
по созданию научно-теоретических основ непре-
рывного  экологического  образования  и  воспи-
тания: "Концепция экологического образования
и воспитания учащихся в школах" (1991 г.), "Кон-
цепция  подготовки  специалистов  экологов  в
Казахстане"  (1995  г.),  Национальная  стратегия
экологического образования и воспитания в Рес-
публике  Казахстан  (1999  г.),  "Программа  эко-
логического образования" (утвержденная Мини-
стерством  образования,  1999  г.),  материалы  на-
учно-экологического  образования"  (в  городах
Алматы,  Уральск,  Семипалатинск,  Петропав-
ловск).
С 1994 года в отдельных школах особенно с
русским  языком  обучения,  было  начато  введе-
ние  экологического  образования  и  воспитания.
Экологию стали преподавать как учебный пред-
мет  и  как  факультативное  занятие  в  школах  г.
Алматы, Алматинской и Семипалатинской (Во-
сточно-Казахстанской)  областях.  Разработкой
учебных  программ  занималась  учебно-методи-
ческая  лаборатория  экологии  при  факультете
география-экология  Алматинского  государ-
ственного университета  им.  Абая.  В  1998 г.  Ми-
нистерством  природных ресурсов  и охраны  ок-
ружающей  среды  была  принята  и  утверждена
Программа  экологического  образования    2,  с.
15 .
В  этом  же  году  Алматинским  институтом
повышения  квалификации  и  Министерством
образования и науки Республики Казахстан был
подготовлен  "Методический  сборник  по  эколо-
гическому  образованию  и  воспитанию  в  шко-
лах, гимназиях и лицеях", в который были вклю-
чены  программы  преподавания  экологическо-
го образования и воспитания с 5 по 11 классы и
программы  спецкурсов:  "Экология  в  младших
классах  начальной  школы",  "Экология  челове-
ка"  для  учащихся  9  классов  общеобразователь-
ных школ, лицеев и гимназий, "Экология  и про-
блемы  выживания  человечества"  для  учащихся
9-11  классов  средних  школ,  лицеев,  гимназий,
"Экологическое  воспитание"  для  учащихся  10-
11  классов  средних  школ,  гимназий и  лицеев.
Экологическое  образование  и  воспитание
школьников  Республики  Казахстан  представле-
но  двумя  подсистемами:  базовое  образование
(на уроках биологии, географии и др.) и допол-
нительное  образование.
Так как школьная дисциплина экология не
входит  в  обязательный  компонент  базисного
учебного  плана  и  изучается  в  единичных  шко-
лах только в 10-11 классах (по 1  часу в неделю),
то  отследить  результаты  учебных  достижений
учащихся  представляется  сложным.  Можно
только  проанализировать  результаты  олимпи-
ад  по  экологии,  которые  ежегодно  с  1995  года
проводятся в городе Алматы. Именно на олим-
пиадах  по  экологии  действительно  реализует-
ся лозунг олимпийского движения: "Главное не
победа,  а  участие".  Успешные  выступления  по-
зволяют дипломантам продолжить свое профес-
сиональное  образование  на  бюджетной  или
льготной основе в вузах Казахстана и за его пре-
делами.  В  работе  Форума  принимают  участие
школьники  всех  областей  Республики  Казах-
стан,  их  число  неуклонно  растет  (2006  г.  -  278
участников,  2010 -  свыше  700).
В  7  разделе  принятого  Экологического  ко-
декса  РК  статьями  (статьи  181-184)  отмечается,
что  целью  экологического  образования  и  про-
свещения является формирование и экологичес-
кой  культуры  в обществе,  основанной  на  прин-
ципах  устойчивого  развития;  предусматривает-
ся  всеобщность  и  комплексность  экологическо-
го  образования,  охватывающего  все  уровни  об-
разования,  а  также  указывается  на  необходи-
мость  государственной  поддержки  в  осуществ-
лении  приоритетных  направлений  экологичес-
кого  образования  и  воспитания.  В  частности,
долгосрочного  плана  действий  в  области  обра-
зования,  в  плане  перехода  Республики  Казах-
стан  к  устойчивому  развитию;  совершенствова-
ние  учебно-методической  и  научно-методичес-
кой  основ  экологического  образования,  подго-
товке  квалифицированных  специалистов  в  об-
ласти  охраны  окружающей  среды;  финансиро-
вание  и активном  участии  в формировании  го-
сударственного  образовательного  заказа  на
подготовку  специалистов  [3].
Всеобщность  и  непрерывность  экологичес-
кого образования и воспитания, правовая и эко-
логическая  направленность  в  области  охраны
окружающей  среды  были  закреплены  соответ-
ствующими разделами "Концепции экологичес-
кой  безопасности Республики  Казахстан";  зако-
ном Республики  Казахстан "Об  охране  окружа-
ющей среды" разделами XII, XV; законами Рес-
публики  Казахстан  "Об  образовании";  "О  чрез-
вычайных ситуациях  природного  и  техногенно-
го характера"; "О государственной службе в Рес-
публике  Казахстан"  и  рядом  постановлений
Правительства.
Среднешкольное  экологическое  образова-
ние является второй ступенью в системе непре-
рывного  экологического  образования  Казахста-
на.  В  настоящее  время  в  школах  нашего  госу-
дарства,  где  обучается  более  3  млн.  учеников,
курс  "Экология"  ведется  как  факультативное
занятие.  Вопросы  экологии  в  обще-образова-
тельных  школах  введены  в  программу  биоло-
гии, химии, физики, географии, истории и дру-
гих  предметов.
По  данным  областных  департаментов  об-
разования, в 2000 г. углубленно изучались: био-
логия  -  в  221  школах,  химия  -  в  238  школах,
физика - в 229 школах, география - в 90 школах,
в  них  рассматривались  отдельные  экологичес-
кие аспекты.
В 2002 г. была подготовлена Концепция эко-
логического  образования  Республики  Казах-

жүктеу/скачать 5,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: