часть, Алматы, 2010 г.
2. Ерназарова С.Т., Абсаттарова Г.П., Кашаганова К.Т. Жоғары білім
басымталдықтары: тіл, ойлау, құндылық бағыттар/ Вестник КазНМУ. Научно-
практический журнал. 2010-№4- с.54-56.
3. Аканов А.А., Хамзина., Ахметов В.И. с соавт. Казахский национальный
медицинский университет имени С.Д.Асфендиярова: на пути инновацмонных
преобразований.- Алматы, 2010.-181с.
4. Государственный
общеобязательный
стандарт
медицинского
образования. Алматы, 2006г.
ПРИМЕНЕНИЕ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В УЧЕБНОМ
ПРОЦЕССЕ
Андаспаева А.А., Әжібекова Ж.Ж.
С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті
Резюме
В процессе обновления содержания высшего медицинского
образования одна из основных целей — формирование у студентов ключевых
компетенций. В статье уточнены понятия компетенции и компетентности, а
также рекомендовано, в процессе обучения студентов по информатике
использовать следующие технологии: метод проектов и дебатов, игровая
технология
(ролевые
игры),
проблемные
дискуссии,
технология
ВЕСТНИК КАЗНМУ
56
интерактивного обучения (в парах, малых группах), сценарно-контекстная
технология и технология модульного обучения.
Abstract In the process of updating the content of the higher medical education one
of the main objectives is creation of students’ primary competences.
The article emphasizes the concepts of competence. Moreover, the article
recommends using of following techniques such as projects and debates, role-play
games, discussions, working in groups and pairs on computer science classes.
Жоғары медициналық білім мазмұнын жаңарту үдерісіндегі негізгі
мақсаттардың
бірі
—
студенттердің
бойында
негізгі
құзыреттілікті
қалыптастыру. Информатика негізгі құзыреттілікті қалыптастыруда үлкен
әлеуеттікке ие. Алайда осы пәннің құзыреттілікті қалыптастыру қабілеті туралы
айтқан кезде, оның өзіне тән ерекшеліктерін ескеру керек (1 кестені қараңыз).
1кесте Оқу пәндерінің ерекшеліктері
Салыстыруға
арналған
сұрақтар
Академиялық
оқу
пәндері
Құзыреттілікті
оқу пәндері
Бұл қандай пәндер?
Тарих, биология, химия,
физика, математика.
Қоғамдық білім, құқық,
азаматтық
құқықтану,
экономика,
экология,
технология,
информатика,
шет
тілдері,
өққ
(өміртіршілік
қауіпсіздігін
қорғау),
орыс тілі (тіл дамыту)
Олардың
мазмұнының
негізін не құрайды?
Ғылым,
теориялық
білімдер
(білімдік
мазмұнды иеленеді)
Адамның
практикалық
қызметінің
түрлері
(қызметтік
мазмұнды
иеленеді)
Құзыреттілік амалдарын
жүзеге
асыру
мүмкіндіктері қандай?
Орташа
Жоғары
Қандай амалдар арқылы
негізгі
біліктілікті
қалыптастыруға болады?
1.
Құзыреттілік
түрлері
мен
оқыту
әдістерін іріктеу.
2. Мазмұнның
қолданбалы аспектілеріне
ерекше көңіл бөлу.
3.Құзыреттілік
топтардың оқу пәндерін
шоғырландыру.
1. Құзыреттілік
түрлері
мен
оқыту
әдістерін
іріктеу.
2. Студенттер
өмірінің
бүгіні
мен
ертеңі
арақатынасында
мазмұнның
толық
шешімін
таппауы
(келелілігі).
3. Пәндер
бойынша
ВЕСТНИК КАЗНМУ
57
сабақтан тыс әлеуметтік
практиканы
ұйымдастыру.
Оқыту нәтижелері қалай
бағаланады?
Емтихан
немесе
тест
(білімдерін,
біліктілігін
және
дағдыларын
бағалау)
Портфолио (жетістіктері
мен қызмет өнімділігін
бағалау)
Білім беру үдерісінде
пән топтарының жалпы
рөлі қандай?
Қарапайым білім негізін
қалыптастырады
Барынша
күрделі
құзыреттілік
«құрылымын»
құрастырады
Сөйтіп, Информатиканың негізінде қызметтік мазмұн бар болғандықтан, ол
құзыреттілікті қалыптастыратын пән болып табылатындығын кестеден көріп
отырмыз. Құзыреттіліктер туралы айтқан кезде құзырет пен құзыреттілік деген
түсініктерді нақтылап алу керек.
Құзырет - нақты өмірлік жағдайларда тиімді қызмет ету үшін адамның өз
білімін, біліктілігін мен дағдыларын және сыртқы ресурстарды жұмылдыруға
дайындығы; айқын емес жағдайларда әрекет етуге дайындығы.
Құзыреттілік - адамның тиісті құзыреттілікті иеленуі, қожа болуы, бұған
біліктілік пен қызмет пәніне оның жеке қарым-қатынасы жатады.
Құзыреттіліктің маңызды ерекшеліктері бар: әрдайым пайдалануға дайын күйде
«сақталатын» білім, біліктілік пен дағдылардан айырмашылығы, құзыреттілік
оны іске асыру кезінде ғана, демек, жағдайға байланысты жауап беру кезінде
ғана «жиналады».
Құзыреттілік
Қалған уақытта құзыреттіліктің элементтері «бөлшектелінген» күйде
сақталынады, ал құзыреттіліктің өзі тек әлеуетті болады.
Жұмылдыруға
дайындығы
Өзін өзі
басқаруға
дайындығы
Ішкі ресурстар
Сыртқы
ресурстар
С
и
туа
ц
и
я
/ж
ағ
д
ай
Жұмылдыру
Өзін өзі
басқару
Ресурстық десте:
Ішкі ре-
сурстар
Сыртқы
ресурcтар
ВЕСТНИК КАЗНМУ
58
Негізгі құзыреттіліктер тізімі әлеуметтік тәжірибе мен жеке басының
тәжірибесін,
сондай-ақ
студенттердің
өз
бетінше
білімін
дамытуға
қолданылатын негізгі қызмет түрлерін құрылымдық жағынан таныстыру
негізінде анықталады. Біліктіліктің 3 негізгі түрі енгізілген А. В. Хуторскийдің
[1] классификациясын қарастырайық: 1) негізгі құзыреттіліктер: құндылық -
мәнді,
жалпы
мәдени,
оқу-танымдық,
ақпараттық,
коммуникативтік,
әлеуметтік-еңбектік, жеке тұлға ретінде өзін-өзі жетілдіру құзыреттілігі, 2)
жалпы пәндік құзыреттілік, 3) пәндік құзыреттілік.
Құзыреттіліктің әрқайсысы білім, біліктілік пен дағды және құндылықтардың
үлкен кешенінен тұрады. Коммуникативтік және жалпы кәсіптік құзыреттілік
медициналық оқу орнын бітірушінің, жалпы тәжірибе дәрігерінің басты
құзыреттілігі болып табылады. Оқытудың түрлі технологиялары, түрлері мен
әдістері осы мамандық бойынша информатиканы оқып-үйрену кезінде басты
құзыреттілікті қалыптастырудың негізгі құралы болып табылады[2]. Оқытуға
негізделген тапсырмалар ғана емес, сондай-ақ өмірлік негіздегі тапсырмалар
құзыреттілік тапсырмалары болып табылады және ойлампаз студентте «Мұны
біз не үшін істеп отырмыз?» деген жауапсыз қалатын сұрақ туындамайды.
Құзыреттілігі жоқ оқытушының студенттері де құзыретсіз екендігін есте
ұстаған жөн. Құзыреттілік құралдарының тізімі бәрінен бұрын студент
ұстанымына да байланысты. Студенттердің құзыреттілігін қалыптастыру
олардың белсенділігіне байланысты болады, яғни оқытушының «белсенділігі»
студенттердің белсенділігіне ауысқан кезде ғана болады. Студенттерді оқыту
үдерісінде төменде көрсетілген технологияларды белсенді пайдалану керек:
жобалар әдісі, жарыссөз әдісі, ойын технологиясы (рөлдік ойындар), кейс-
стади, проблемалық пікірталас, интерактивтік оқыту технологиясы (жұппен,
шағын
топтарда),
сценарий-контекстік
технология,
модульдік
оқыту
технологиясы.
Жобалар әдісі, мысалы, ақпараттық, коммуникативтік, жеке тұлға ретінде
өзін-өзі жетілдіру және т.б. сияқты құзыреттілікті қалыптастыруға қолданыла
бастады. I курста студенттер жеке шағын-жобаларды, кейіннен жұптық және
топтық жобаларды дайындайды.
Оқу-танымдық құзыреттілікті қалыптастыру — бұл оқу іс-әрекеті мен өз
қызметін талдау біліктілік дағдыларын қалыптастыру болып табылады.
Жүйелілік дағдылары, мысалы, сұлбалар, алгоритмдер құрастыру арқылы
қалыптасады. Осы құзыреттілікті қалыптастыру үшін сабақтарда өзін-өзі
бақылау және өзара бақылау белсенді түрде қолданылады.
Коммуникативтік құзыреттілікті қалыптастыру ойын технологиялары,
пікірталастар, кейс-стади технологиялары көмегімен сатылай жүргізіледі.
Негізгі біліктілікті қалыптастыруда оқу-әдістемелік кешендер мен оқу
құралдары маңызды рөл атқарады. Сабақ өткізу кезінде оқытушылар
электрондық оқулықтар мен оқу құралдарының бірнеше түрлерін, оқытудың
көзбен шолып байқау құралдарын, мультимедиялық технологияларды
пайдаланады. Сонымен медбиофизика, информатика және математикалық
ВЕСТНИК КАЗНМУ
59
статистика кафедрасы информатиканы оқыту үдерісінде құзыреттіліктің амал-
тәсілдерін жеткілікті дәрежеде табысты қолданаса бастады деп қорытынды
жасауға болады. Бұл бағыттағы жұмыстар да жалғасын табуда. Нәтиженің
өзгеруі: бітіруші тек «білімді» ғана емес, сондай-ақ «білікті» де болуы білім
беруді жаңартудың барынша маңызды буыны болып табылады, сондықтан
құзыреттілікті қолдану қажеттігі еш күмән тудырмайды.
Әдебиеттер
1. Хуторской А.В. «Негізгі біліктілік жеке-бағдарлы компонент ретінде»
Халықтық білім – 2003.
2. Мыңбаева А.К., Садвакасова З.М. «Оқытудың инновациялық әдістері,
немесе сабақты қалай қызықты өткізуге болады»: Оқу құралы. – Алматы,
2010.
СИСТЕМА ДИСТАНЦИОННОГО ОБУЧЕНИЯ MOODLE В
ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ ПРОЦЕССЕ МЕДИЦИНСКОГО ВУЗА
Балмуханова А.В., Даулетбакова М.И., Жангелова Ш.Б., Жанкалова З.М.
Деканат лечебного факультета, УДВБ, КазНМУ им. С.Д. Асфендиярова
Резюме В статье дан краткий обзор использования системы дистанционного
обучения MOODLE в образовательном процессе медицинского вуза на
примере Российских медицинских ВУЗов
Ключевые
слова
Система
дистанционного
обучения
MOODLE,
инновационные
методы
преподавания,
интернет-сеть,
виртуальное
пространство.
МЕДИЦИНАЛЫҚ ЖОО ОҚУ ҮРДІСІНДЕ MOODLE ҚАШЫҚТАН
ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІ
Балмуханова А.В., Жангелова Ш.Б., Жанкалова З.М.
Түйін Мақалада Медициналық ЖОО Ресейлік медициналық ЖОО оқу
үрдісінде Moodle қашықтан оқыту жүйесін мысалға ала отырып қысқаша шолу
келтірілген.
SYSTEM DISTANTS E- LEARNING MOODLE IN THE EDUCATIONAL
PROCESS MEDICAL UNIVERSITIES
Balmuhanova A.V., Dauletbakova M.I., Zhangelova Sh.B., Zhankalova Z.M.
KazNMU names S.D. Asfendiyarov
Abstrakct The article contains a short literature review of the use of MOODLE
distants E- learning in the educational process for medical universities example of the
Russian medical instituties.
ВЕСТНИК КАЗНМУ
60
В целях реализации модели образования в КазНМУ им. С.Д. Асфендиярова
в плане интенсификации подготовки выпускников перед профессорско-
преподавательским составом поставлены задачи по внедрению в учебный
процесс инновационных технологий, позволяющих добиться повышения
качества обучения студентов. Одним из перспективных направлений является
использование
в
образовательном
процессе
возможностей
систем
дистанционного обучения, направленных на мотивацию самостоятельной
работы студентов, осуществление объективного мониторинга качества знаний и
дающих студентам возможность целостного восприятия учебного материала,
представленного в электронном виде с использованием структурированной
гипермедиа среды.
Слово "MOODLE" – это акроним слов "Modular Object-Oriented Dynamic
Learning Environment" (Модульная объектно-ориентированная динамическая
обучающая среда). MOODLE - это система управления содержимым сайта
(Content Management System - CMS) или система управления курсами (Сourses
Management system - CMS), специально разработанная для создания
качественных
онлайн-курсов
преподавателями.
Системы
электронного
обучения или E-learning системы часто называются системами управления
обучением (Learning Management Systems - LMS) или виртуальными
образовательными средами (Virtual Learning Environments - VLE). Но какие бы
термины не использовались речь идет о компьютерных продуктах, которые
позволяют разработать электронный учебный курс для публикации на CD-
диске или на web-сайте.
MOODLE – в общем случае это программа, которая позволяет создавать
онлайн-курсы. Эта среда позволяет создать единое учебное пространство для
студентов и преподавателей курса. Используя MOODLE, преподаватель может
обмениваться сообщениями со студентами, создавать и проверять задания,
публиковать текстовые материалы и многое другое. В данном руководстве
будет представлен материал по созданию курса, его дизайну, настройке и
установке MOODLE.
MOODLE – это среда для разработки онлайн-курсов и Web-сайтов.
Данный проект создается на основе теории социального конструктивизма и ее
аспектах ее использования нового знания каждым из участников учебного
процесса, т.е. и студентом, и преподавателем/учителем курса.
MOODLE распространяется как программное обеспечение с открытыми
исходными кодами (http://www.opensource.org/docs/definition_plain.html) под
лицензией GPL (http://www.gnu.org/copyleft/gpl.html). Это означает, что для
использования Moodle необходимо соблюдать авторские права, но с
определенными свободами.
Современные студенты стали настолько искусными в использовании
цифровых технологий, что их образ жизни фактически этим определен. В связи
с этим во многих университетах мира, и в России, и в Белоруссии [1,2,3] в
настоящий момент внедрена в учебный процесс система дистанционного
ВЕСТНИК КАЗНМУ
61
обучения MOODLE, предоставляющая следующие возможности в учебном
процессе:
1. Построение полной структурной модели всего образовательного процесса
по любой специальности на любом факультете в электронной форме.
2. Детальную разработку учебных курсов по любой дисциплине, включая:
информационный контент (лекции, методические указания, дополнительные
материалы для изучения, вопросы к экзаменам, ситуационные задачи, тесты,
мультимедийный контент); активность студентов (участие в форумах,
выполнение практических и творческих заданий, обратную связь с
преподавателем в форме онлайн-консультации или форума, выполнение wiki-
проектов, ведение блога и /или портфолио); контрольные мероприятия в виде
тестового контроля, заданий, требующих проверки преподавателем, с
предоставлением обратной связи, а также различных творческих заданий,
например
кроссвордов;
средства
статистического
анализа
активности
пользователей и результатов учебной деятельности в курсе (отчеты о
деятельности участников, анализ результатов контрольных мероприятий по
группам, формирование и распечатка ведомостей и отчетов в форматах
Microsoft Word, Microsoft Exel, txt.
3. Возможность размещения всего образовательного контента как в
Интернет сети университета, так и в сети Интернет.
4. Средства администрирования образовательной среды: регистрация
пользователей,
назначение
им
ролей
и
предоставление
прав
администрирования.
Согласно опыта российских коллег образовательный процесс в системе
дистанционного обучения представляет собой точную модель реального
образовательного процесса: зарегистрированные в системе дистанционного
обучения студенты разделены на группы и курсы и подписаны на учебные
дистанционные курсы, в соответствии с учебным планом согласно году
обучения студента. Содержание дистанционных курсов соответствует рабочим
программам по изучаемым дисциплинам и обязательно включает всю
нормативную документацию курса: непосредственно рабочую программу,
тематические планы лекций и занятий, перечень рекомендуемой литературы,
вопросы к экзамену и перечень практических навыков по дисциплине. Это
является преимуществом дистанционного курса, поскольку предоставляет всем
заинтересованным студентам доступ к учебной документации, что не всегда
возможно
при
традиционной
организации
учебного
процесса.
Информационный контент курса может быть не менее разнообразен, чем в
реальном образовательном процессе. В системе дистанционного обучения
могут быть размещены тексты курса лекций в любом удобном преподавателям
и/или администрации формате: в формате документов Word, презентаций
PowerPoint, в виде текстовых документов PDF. Входящий в состав
дистанционной системы «Медиацентр» - средство размещения и управления
мультимедийным контентом - позволяет размещать аудио и видео фрагменты
ВЕСТНИК КАЗНМУ
62
лекций или другие учебные материалы в аудио/видео формате. Видео может
находиться на видеосервере или на внешних медиахранилищах свободного
пользования. Например, на сайте youtube.com могут бесплатно размещаться и
храниться видеоролики длительностью до десяти минут. Через медиацентр
системы дистанционного обучения пользователю может предоставляться
доступ к любому видеофайлу, расположенному на youtube. С помощью
медиацентра студентам также могут транслироваться подкасты лекций в виде
аудиозаписей.
При работе в сети Интернет положительным аспектом также является
возможность использования внешнего контента по отношению к курсу,
например ссылок на литературу и материалы (журнальные статьи, электронные
ресурсы,
онлайн-справочники
и
руководства,
интернет-энциклопедии),
находящиеся в свободном доступе в сети Интернет, а также ссылки на
аннотации рекомендуемых книг в интернет-магазинах с возможностью их
дальнейшего приобретения. Возможность разделения курса на блоки (юниты),
содержащие определяемые преподавателем разделы или темы, позволяет
организовать постепенный доступ студентов к материалу по мере его изучения,
осуществляя таким образом тайм-менеджмент при работе студентов над
курсом. Еще одним средством тайм-менеджмента служит календарь, который
отображает основные события, происходящие в курсе – открытие новых тем,
контрольных мероприятий, и позволяет отслеживать их в удобной студенту
форме. Организация активности студентов в интерактивной гипермедиа-среде
дистанционного курса позволяет расширить спектр форм учебной работы.
Например, имеется возможность сопроводить изучение нового материала его
обсуждением в форуме. Используемая система дистанционного обучения
позволяет организовывать не только форумы для обсуждений путем
публикации сообщений (постов), но и оцениваемые форумы, которые
позволяют оценить высказывания каждого студента. Таким образом,
использование форума позволяет организовать различные варианты сетевого
общения преподавателя со студентами – от онлайн-консультации до сетевого
семинара или конференции. В качестве предмета обсуждения наряду с учебным
материалом могут выступать ситуационные задачи, решаемые методом
мозгового штурма, или различный мультимедийный контент. Возможность
приватного обмена сообщениями внутри системы дистанционного обучения
позволяет студенту получать индивидуальные консультации по интересующим
вопросам.
Отдельно стоит рассмотреть различные контрольные мероприятия, которые
можно организовать в курсе. Система дистанционного обучения позволяет
создавать тесты с различными типами ответов – открытого и закрытого, с
множеством вариантов выбора, вопросами на соответствие. Возможно,
ограничение количества попыток прохождения теста и времени на
прохождение всех вопросов, что позволяет организовать как тренировочные
тесты для самоподготовки без ограничения времени и количества попыток, так
ВЕСТНИК КАЗНМУ
63
и контрольные тесты с любым количеством вопросов с фиксированным числом
попыток. Для проверки качества изучения терминологии, названий и
фактического материала целесообразна такая организация опроса как Hot Potato
Quizes, представляющая собой кроссворды, которые могут иметь ограниченное
число попыток для решения. Для творческих работ студентов, рефератов,
отчетов, электронных историй болезни возможно применение такой формы
контроля, как оцениваемое задание в виде файла. Студент отправляет ответ в
виде файла (например документа Microsoft Word). После проверки
преподаватель выставляет оценку, которая может сопровождаться подробной
рецензией на выполненную работу. И студент, и преподаватель имеют доступ к
средствам статистического анализа учебной деятельности в курсе. Студент
имеет возможность просматривать свои оценки, полученные в ходе
прохождения контрольных мероприятий. Преподаватель имеет доступ к отчету
об активности всех студентов, а также может получить таблицы успеваемости
студентов по группам и сохранить их в любой удобной для дальнейшей
статистической
обработки
форме,
включая
формат
Microsoft
Excel.
Эффективной обратной связи со студенческой аудиторией способствует также
организация опросов и/или анкетирования с возможностью последующего
статистического анализа ответов аудитории, что позволяет осуществлять
мониторинг
учебного
процесса
глазами
студента
для
организации
эффективного контроля качества контента и преподавания. Несколько слов о
возможностях администрирования учебного курса преподавателем. В роли
Editing Teacher преподаватель получает возможность самостоятельного
построения и редактирования собственного учебного курса: подбору и
размещению информационного контента, планированию и разработке
контрольных мероприятий, организации форумов и новостных подписок,
календарю и новостному форуму курса, что позволяет построить гибкий
образовательный процесс с возможностью постоянной адаптации под текущие
потребности вуза.
Таким образом, использование среды дистанционного обучения MOODLE
в Интернет сети позволяет расширить возможности образовательного процесса
как в плане расширения возможностей организации самостоятельной работы
студентов, так и использования этой системы в организации проведения
элективных дисциплин, предоставляет дополнительные средства управления
качеством образования, позволит решить вопросы экономного использования
площадей базовых клиник, разгрузить расписание во время прохождения
элективов.
Литература
1.
Гарновская
И.И.,
Городецкая
И.В.
Достарыңызбен бөлісу: |