С. Г. Тажбаева Редакция алқасы

mana§ed  from  eco-friendly,  lightweight  and  transportable  material  to  create  in  the  house  a  practical  convenience  and 
maximum comfort. On the quantitative level of engagement in traditional life felt products, a wide range ©؛'their practical use, 
as well as their decorative role, they occupied a dominant position in the subject area ofthe Kazakhs.
Key words: the felt Yurt, nomads, art, sermac, culture, tradition
УДК 371.035.6
Ж А С ТА РД Ы  ¥ Л Т Т Ы Қ  ҚҮ Н Д Ы Л Ы ҚҚА  ТӘ РБИ ЕЛ ЕУ  М Ә С ЕЛЕСІ
Р.К. Төлеубекова -  гылыми жетекші,  п.г.д.,  профессор,
Г.С. Ерс^лтанова -JI.H . Гумилев атындагы ЕҮУ «Әлеуметтік педагогика жэне озін-өзі тану» 
мамандыгының 2 курс магистранты, Астана цаласы
Жалпы  адамзаттык  кұндылық  қасиеттері  ұлттық тэрбиемен  ұлттык  мэдениеттің дамуындагы  козгауыиіы 
ﻲ ﻟآ 
болып  табылады.  Үлттык  тэрбие  мен  жалпы  адамзаттык  кұндылык  қасиеттерінің  мәселесі  -   адамзат  тарихынан 
ұрпактан-үрпакка жалгасып келе жаткзн 
ﺐﺳ
 максат. Бұл адамзаттың, өркениеттің ө:؛геше биігіне көтерілген, үшінші 
мыңжылдыққа қадам баск^н кезеңінде де жас мемлек؛؛ті;міз  ™؛
١
» рухани асыл мұрат болып табьшады.
Тірек свздер: кұндылық, жалпы адамзаттык күндылыктар, ұлттық кұндылык, рухани-адамгершілік кұндылык
Қазіргі танда жастардың тэрбиесіне жаңа көзқараспен  қарай  отырып, жаңаталаптар қою  қажет болын 
отыр,  өйткені  XXI  гасыр  ақпаратқа толы,  қол жетімді  кезең болып  отыр.  Сондыктан да адамның руханн- 
лыгы,  оның  шығармашылық  интеллектісі,  жаңалықтарға  ашықтығы  қоғамның  негізгі  капиталы  болып 
табьшады.  Қазақсган  Республикасындағы  казіргі  білім  беру  жүйесі  ^лттық  құндылыктарды  дамытуга 
бағдарланғаны анық.  ‘ 
касиеттер адамның жалпы мәдениетінің көрсеткіші ретінде оның абы-
ройын,  жалпыадамзаттык құндылықтарды ұстануын  білдіреді.  Ұлттық құндылық -  адамның ^у^ан^  құн- 
дылыгының  негізі  яғни  адам  өмірінің  рухтық-сезімдік  жақтары,  адамдардың  өзгеше  ойлау  бейнесі  мен 
тіршілік  әрекеті.  Бұл  кұндылыктар  03  кезегінде  жеке  түлганың  өмірдің  мэнін,  өзінің  өмірдегі  орнын 
тусінуіне көмектеседі.
Аталған  мәселе,  "  
Республикасының 2015  жылға дейінгі  білім  беруді  дамыту»  түжырымда-
масында да  корініс тапты,  онда білім  берудің максат-міндеттері  мен  мазмұны  ізгіліктік,  рухани-адамгер- 
шілік  пен  демократиялық  идеяларға  негізделген  мемлекетіміздің  білім  беру  саясатын  айқындайды,  деп. 
көрсетілген [1].  Бұл дегеніміз 03 кезегінде үлттық кұндылықтың негізін қалайды.
ب
 
мэні, тәрбиелік маңызы туралы қазақ ғұламалары,  ағартушы-педагогтар да өздерінің 
О Й -
пікірлері  мен  көзкарастарын  білдірген  (эл-Фараби,  Ж.Баласагұн,  Қожа-Ахмет-Иассауи,  Абай  Құнанбаев, 
Ш.Құдайбердиев т.б).
Адамзат  жинақтаган  тэжірибені  сапалы  сақгай  отырып,  келесі  үрпакка  беру  мақсатында  оқьпуды 
ізгілендіру үрдісінде  негізгі  бағдарды  жеке түлганың жалпыазаматтық,  үлттык  кұныдылыққа белсенділі- 
гін арттыруга, 
' '   қуатын қалыптастыруға басты назар аударылу қажетдеп ойлаймыз.
Философиялық,  педагогикалық,  психологиялық тұрғыда құндылыкдар жүйесін дамыту эртүрлі  аспек- 
тіде  карастырылды.  Айталық,  кұңдылыкгардың философиялық көзқарастары  мен  аксиологиялық негізін 
Сократ,  ' 
Монтень,  Я.А.  Коменский,  Ж.Ж.  Руссо,  К.А.  Гельвеций,  И.Г.  Пестолоцци,
А.С.  Макаренко,  В.А.  Сухомлинский,  К.Д.  Ушинский  т.б.  қарастырса,  Ш.Уәлиханов,  Ы.Атгынсарин,
М.Жұмабаев,  А.Байтұрсынов,  Ж.Аймауытов  т.б.  үлттык  қүндылықтарға 
аса  мәнберген.  Жалпыадамзаттық  кұндылықтардың  педагогикалык  күндылыктарды  дамытудағы  релін 
С.Л. Рубинштейн, А.Н. Леонтьев, В.А. Сластенин,  И.Ф. Исаев, Е.Н. Шиянов, И.Б.  Котова зерттеген.
"  
оныц  негіздері  Ежелгі  Рим  философтарының  еңбектерінде  кеңінен  қарастырылғаны
бе^гілі.  Мысалы,  Сократ  «...бір  інші  кезекте  адам  рухы,  табигат,  білімділік»  дей  отырып,  03  еңбегінде 
адамның рухани кұндылыгына ерекше 
МЭН 
берген мысалы,  «мейірімділік пен зұлымдық» жолында дұрыс 
тандау  жасау  жэне  әлеуметтік  ореада 
ӨЗІҢНІҢ 
орнынды  табу  ұгымдарына  көңіл  бөлген,  ал  Аристотель 
болса «Адам  өмірінің мақсаты бойындагы рахымшылдық сапаларын дамытса,  онда ол мейірімділік мінез 
танытады»  - деген пікірін білдірген. Рухани-адамгершілік,  құндылықтар:  өмір сүру, денсаулык, махаббат, 
білім, еңбек,  әлем,  эдемілік,  шығармашылық, 
T.C.C. 
адамзат қогамының даму  кезеңдерінде түракты болып 
қала береді. Ал ұлттық құндылықгар тіл, ұлттык киім, үлтгык тагам, салт-дэстүр, кол өнер,  рэміздер казір- 
؛
٢
 таңда өзекгеліп, үрпақтан-үрпакка беруді көзделуде, өйткені үлттық кұндылыгы жойылған ел үлт ретін- 
де те жойылмақ, сондықтанда үлттык күндылыктарымызды сақгау, беру әрбір адамның негізгі парызы.
Ұлттық  кұндылықтар,  рухани-адамгершілік  күндылыктар  категориясы  адамзат  жэне  когам  өмірінде 
колданылады,  адамсыз  жэне  адамнан  Tbtc  жерлерле  кұндылық  үгымы  өмір  сүре  алмайды,  себебі  ол 
з^™ ^мен 
م
 
белгіленетінадами мэні.  Қүндылықтар дүние мен адамныңөзара қатынасынан
пайда боладь■, олар тарихта адамзаттың жасаган нэрселерінін мэнін бекітеді.
 
  1 8 7  
: 
Вестник КазНПУ им. Абая,  серия «Педагогические науки», №1(45),  2015 г.

Философиялықтүргыдан құндылықтар:
- витальды: өмір, денсаулык, игілік, екологія жэне т.б.);
- элеуметтік багытта: элеуметтік статус, жагдай, байлық, отбасы, тэуелсіздік жэне т.б.
- діни негізде: Құдай, сенім, гұрып, шіркеу жэне т.б.
- моральдық:  қайырымдылык, достык, сүйіспеншілік, парыз, адалдық, эділеттік жэне т.б.
- эстетикальік: сұлулык, идеал, үйлесгмділік жэне т.б.
- саяси:  заңдылық,  мемлекеттік, ата заң, азаматтық еркіндіктер жэне 
T .6 ., 
деп.  жіктеледі  [2]. 
Қүндылыкгардың  философиялық  көзқарастарымен  қатар  бүгінгі  күні  әлеуметтік,  педагогикалык жік-
телуін келесі ғалымдар еңбектерінен көруге болады:  элеуметтік түрғыдан А.Қаплиева, педагогикалык ак- 
сіологія  негізін С.А.  Смирнов,  И.Б.  Котова,  Е.Н.  Шиянов,  Т.И.  Бабаева, в .п .  Тугарин жэне СОҢҒЫ жылда- 
ры отандық галымдар Қ.Б. Жарықбаев, С.Қ. Қалиев, С.А.  Ұзақбаева, 
?.к. 
Төлеубекова, 
К-К- 
Кожахметова 
СИЯКГЫ  т.б.  бір  сыпыра  ғалымдар  халық  педагогикасы,  үлтгық  тэрбие  жайлы  зерттеу  жұмыстарына 
тарихи, педагогикалык тұргыдан 
МЭН 
беріп, өздерінің үлестерін қосуда.
٢
' 
-   тэрбие  мен  оқытудағы  адамгершілікке  бағытталган  идеалдар.  Оларга 
ШЫНДЫК,
ى
 
тұлга,  пайда,  бостандық,  махаббат,  шыгармашылық т.б.  жатады.  Қүндылықгар -  идеал-
дарды  кабылдау  немесе  кабылдамау  сезамі  аркылы  айкындалып,  ақыл-ой  сана  арқылы  кабылданады. 
Қүндылыктар -   күрметтеу,  қошеметтеу,  қабылдау тэрізді  багдарды  білдіреді.  Қүндылыктар -   сезім  мен 
акыл-ойдың үштасуын жэне сол аркылы адамның іс-эрекет багдарын белгілейді. Ғалымдар жалпы қүнды- 
лықгарды төмендегі кесте бойынша жіктейді.
Кесте  1. Құндылыктардыңжіктелуі
Абай атындагы Қаз¥ГІУ-нің Хабаршысы,  «Педагогика гылымдары» сериясы, №1(45),  2015 г.
Жалпыадамзаттық кұндылықтар
Жоғары сапа деңгейіндегі 
құндылыктар
Рухани-адамгершілік имани 
кұндылыктар
-  адам  өмірі,  бостандык,  отбасы, 
карым-катынас,  адам  бакыты,  ұрпак 
жалгастыру,  еңбек  ету,  табыс,  ынты- 
мактастык, белсенділік, тэуелсіздік
-  адам  конвенциясы,  демократия, 
азаматтык 
№ »
١
, 
өркениет, 
әлеуметгік мэдениет т.б.
-  мэдениет,  саясат,  эдебиет,  Отан, 
Ана,  Жер,  дін,  діл,  ар-ождан, 
парыз,  ерік,  жігер,  куш,  махаббат, 
қайырымдылық, мейірімділік т.б.
Бүгінгі  педагогіка тағылымы  қогамдық дамудың  объективті  зандьшықтарына  жугіне  отырып,  қоғам- 
дық  ілгерлеуге  қызмет  ету  қажеттігін,  адамды  қоғамнын  ең жогаргы  кұндылығы  деп.  тануды  өз  міндеті 
деп  санайды.  Себебі  осы  күндылықтардың  өмірдегі  мэнін  түсініп,  талдап,  саралап  қабылдайтын  бүл  -  
адам санасы.  Адам санасында бір інші  кұндылыкты  анықтау үшін белг^з؛  бір себепке байланысты қажет- 
тілік  оянады,  эрі  қарай  сол  кажеттілікті  канағаттандыру  жолында 
0 3  
алдына  мақсат  койып 
0 3 ؛ 
үшін 
күндылык  нег؛з؛н  аныктап  алады.  Білім  беру  саласындагы  жетістіктер  негізінен  адамтану  саласындагы 
гылыми  ілімді  жинақгау  рекет  ؛мен  камтамасыз  етіледі.  Педагогикалык  күбылыстардың  кұндылықты 
сипатын  түсіндіру  жалпы  аксіологія  эсерінен  қалыптаскан.  Педагогикалык  аксіологія  негізінде  адам 
өмірінің,  оқыту  мен  тэрбиенің,  педагогикалык  қызметтің  жэне  жалпы  білім  берудің  күндылықтарын 
түсіну жэне бекіту жатыр [3].
Тұлғалык  кұндылық  қарым-қатынас  мәдениеті  мен  шығармашылық  қабілеттіліктердің  деңгейімен 
тыгыз  байланысты  (Н.А.  Бердяев).  Өркениетті даму үжымдық,  ؛с-әрекетке,  ал  мэдениеттілік жеке түлга- 
лык,  шығармашьшык дамуымен  байланысты  болады  деп.  дәлелдейді.  Л.И.  Анцыферов  түлғалық кұнды- 
лық  желе  қасиеттер:  икемділік,  ^ім д асты руш ы лы қ,  өзінің  көзқарасын  бакылау  мен  талдауга  тікелей 
байланысты.  Тұлганың ерк؛н,  өз  бетімен дамуы,  белсенділігі, тэуелсіздігі, танушылыкка білеттілігі,  өзін- 
өзі  шыгармашыл  тұргыда  игеруі, 
0 3  
көзкарасын,  жеке  бас  мүмкіндіктерін, 
ө з  
күшін  дамьпу  -   үлкен 
кұндылыкка жатады (А.Н.  Лук).
Түлғалық  жэне  кэсіби  багыттағы  міндеттерді  жүзеге  асыруға  мүмкіндік  беретін  комм}’никативт
٥
؛
 ؛
- 
әрекет- күңдылык қарым-қатынас, кұндылық сапалар, кұндылық білімдер.
Соңгы жылдары  қазакстандық педагог-галымдар жас ұрпақтәрбиесіне  мемлекеттік, ұлттық мента- 
литетіміздің  негізінде  рухани-адамгершілік  кұнды-қасиеттерді  қалыптастырудың теориясы  мен  эдіс- 
темесін жасады.
Атап  айтар  болсак:  С.Қалиев,  Ш.Майғаранова,  Г.Нысанбаева,  А.Бейсенбаеваның  «Окушылардың 
түлғалық  касиеттерін  дамытудың  педагогикалык  негіздері»,  Р.Төлеубекованың  «Когам  дамуының  жаца 
кезеніндегі  адамгершілік  тэрбиесінің  теориялық-эдіснамалық  кезеп؛»,  Ш.Майгаранованың  «Мектеп 
оқушыларын  рухани  дамыту  мэселелер؛»,  О.Нүсқабаевтың  «Мектеп  -   жас  ұрпакты  әлеуметтендіру 
институты» т.б. еңбектері жарық көрді.
Бүл еңбектерде жастардың білім алу барысындағы түлғалык сапалы  қасиеттерін кешенд؛ түрде қалып-

тастыруга  педагогикалык  ықпал  ету  жолдары  негізделген.  Ягни,  кұндылықтарды  жастардың  капай 
бағалауы, сактауы,  бойына сіңіруінің жолдары  көрсетілген,  енді 
С О Н Ы  
дұрыс жүзеге асыру эрбір мұғалім- 
нің,  оқытушының,  ата-ананьщ  яғни  эрбір  қоғам  мүшесінің  міндеті.  Қоғам,  техника  дамуы  барысында 
ұлттық  құндылықтарды  сақтап,  болашақ  ұрпакқа  беру  аса  жауапкершілікті  талап  етеді,  олай  болса 
жастарды жауапкершілікке үйрету де маңызды болып табылады.
/ Қазацстан Республикасының 2015 жылга дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы. //Білім-образование. 
№1,-2004.
2 Нүрмүратов С.Е. Руханиқұндылықтарәлемі: ә.пеуметтікфилософияльщталдау.  -Алматы, 2000. - 61 б.
3 Шиянов  Е.Н.,  Котова  И.Б.  Идея  гуманизации  образования 
ﺀ
 контексте  отечественных  теорий личности.  -  
Ростов-на-Дону,  1985. - 64 с.
Резюме
Достоинства  общечеловеческой  ценности  являются  движущей  силой  в  развитии  национального  воспитания  и 
национальной  культуры. 
З а д а ч а  
нащюнального  воспитания  и  достоинств  общечеловеческих  ценностей  -   великая 
цель,  передающаяся  из  поколения  в  поколение  на протяжении  всей  истории  человечества.  Это  является  духовной 
целью  для  нашего  молодого  государства  во  время  перехода в третье тысячелетие,  где  человечество  и  цивилизация 
достигли особь« высот.
،ключевые  слова,  ценности,  общечеловеческие  ценное™,  национальные  ценности,  ^^вно-нраве'1'венньіе 
ценности
Summary
The  aecomp؛؛shment$ot~ human  values  are  the  driving  force  in  the  development  of  national  education  and  national 
culture.The task of national education and accomplishmentofhuman values is a great goal handed down from generation to 
generation throughout the history of mankind. This is a spiritual pwpose for 
هﺎﻤﻣ
 young state during ،he transition to the third 
miile.nnium, where humanity and civilization reached specific heights.
Keywords: values, human values, national values, spiritual and moral values
Вестник КазНПУ им. Абая,  серия «Педагогические науки», №1(45),  2015 г.

ПЕДАГОГИКА ТАРИХЫ 
ИСТОРИЯ ПЕДАГОГИКИ
УДК: 372.878
ОПЕРНОЕ НАСЛЕДИЕ М.П. МУСОРГСКОГО НА УРОКАХ МУЗЫКИ в ШКОЛЕ
Н.П. Ш и ш л ян н и ко ва-д .п .н ,  профессор, Хакасский государственный университет 
им. Н.Ф. Катанова,  г. Абакан, Россия
В  статье  ^скрываются  пути  решения  проблемы  знакомства учащихся  общеобразовательной  школы  с  one- 
рой «Борис  Годунов؛) русского  композитора XIX века М.П.  Мусоргского.  Показана методика музыкально-педа- 
гогического  анализа  фрагментов  оперы  в  сравнении  с  историческим  первоисточником  «История  государства 
российского»  Н.М.  Карамзина  и  трагедией  «Борис  Годунов»  А.с.  Пушкина.  Подчеркнуты  своеобразие  и  инто- 
национная  выразительность  музыкального  языка  композитора  в  раскрытии  музыкальных  образов 
"
оперы.  Показаны  возможности  современных технических  средств  обучения  в  «оживлении»  подачи  музыкаль- 
ного  материала  на  уроках  и  стимулировании  интереса школьников  к  историческому  прошлому  своего  народа, 
поиску параллелей с современностью.
Ключевые  слова:  классическая  музыка,  урок  музыки  в  школе,  опера  «Борис  Годунов»,  музыкально- 
исторический анализ произведения, речевая и музыкальная интонация
Многолетний  опыт  работы  в  сферс  музыкального  образования,  изучение  практики  преподавания 
музыки  в  школе  подзы вает,  что  учителя  зачастую  избегают  давать  оперные  произведения 
М.П.  Мусоргского по  причине сложности работы  над  ними,  боязни,  что учащимся,  слушающим  в  повсе- 
дневной  жизни  современную  поп-муз؛>[ку  покажутся  неинтересными  своеобразный  музыкальный  язык 
этого композитора и события прошлого.
Недостаток  уроков,  которые  приходилось  наблюдать,  кроется  в  и н ф орм а™ но-и^с-ц)ативном  
подходе  к  подаче  музыкального  содержания.  Современные  технические  средства  (мультимедийное 
оборудование, возможность просмотра видеофрагментов оперы) с одной стороны увеличивают информа- 
тивную  емкость  урока,  позволяют зрительно  погрузить  учащихся  в  атмосферу того  времени, тем  самым 
«оживить» события  прошлого.  С  другой стороны -  увлечение  рассказами  и  показами событий  историче- 
ского  прошлого в ущерб звучанию самой  музыки  и обращению  к музыкальном)'  языку,  в  котором  ВОПЛО- 
щено  историческое  содержание,  уводят  от  главной  задачи  урока  музыки  -   научить  учащихся  получать 
информацгоо  из самой  музыки,  а не из  внемузыкальных источников.  Одна из задач учителя -  найти  меру 
соотношения музыкального и вне.музыкального .материала на уроке.
От  педагога музыканта  требуется  большая  предварительная  подготовка  с  тем,  чтобы  на  уроке 
«говорила» сама музыка, а обращение к историческому  и литералурному  первоисточникам  способствова- 
ло бы более глубокому осмыслению образов той или иной исторической эпохи,  пониманию ее про،гиворе- 
чий,  развитию  способности  учащихся  осознавать  уроки  прошлого  для  современности.  «Прошедшее  в 
настоящем -  вот моя задача», так определил Мусоргский свои творческие усгремления  [цит.  по: 
ة
, с. 
١
 06]. 
Эта идея, с одной стороны,  может стать завязкой  и стимулом  возникновения интереса к опере,  ее литера- 
турной  и  исторической  основе, 
с  
другой -  конечным  выводом,  к  которому  учитель  подведет учащихся 
после цикла уроков по знакомству с музыкальными образами оперы Мусоргского «Борис Годунов».
В рамках школьной программы при одном часе музыки в неделю невозможно подробное знакомство с 
оперой.  Но  чтобы  учащиеся  полечили  более  полное  представление  о  той  исторической  'Эпохе  и  ее  глав- 
нь؛х  героях,  важно  взаимодействие  с  учителем؛  истории  и  учителем  литературы,  поскольку  основой 
ﺮﺳ 
исторической  хроники  «Борис  Годунов»  А.С.  Пушкина  послужила  «История  государства  российского» 
Н.М.  Карамзина.  Как Пушкин был вдохновлен прочтением  истории  правления  царя  Бориса у Карамзина, 
так,  спустя  40  лет,  внимание  Мусоргского  привлекла  трагедия  Пушкина  об  одной  из  самых  драматиче- 
ских эпох истории русского народа.
По  воспоминаниям  современников, сюжет драмы  А.
с. 
Пушкина глубоко  потряс и захватил  воображе- 
ние  композитора  и  он  взялся  за сочинение  не только  музыки,  но  и  текста,  так  как  пушкинский текст не 
мог  быть  передаваем  целиком.  «Составляя  либретто,  композитор  кое-что  и зм ен и т... некол’орые  линии 
развил,  подчеркнул,  укрупнил,  а  кое-что  убрал  совсем,  исключая,  как  неотвечающее  его  замыслам»,  -  
пишет ^ зы к о в е д  Л.С. Третьякова [5, с
. ا
 Об].
Сопоставление  с  историческим  первоисточником  показывает,  что  композитор  бережно  наметил 
сюжетиукэ  линию,  не  нарушая  хронологической  последовательности  воссоздаваемых  исторических 
событий.  Кроме того, он  ввел  в оперу сцены,  которых  нет  в литературном  источнике, -  у  Новодевичьего 
 
 
  190   
Абай атындагы ҚазҮПУ-нің Хабаршысы,  «Педагогика гылымдары» сериясы, №1(45),  2015
 г,

монастыря,  под Кромами,  монолог  Бориса
,'ل
 также сочинил  невероятно  выразительную  песню  Варлаама, 
беглого  монаха,  воплотившего  в  себе  различные  черты  русского  народа  в  его  песне  о  взятии  Казани 
(слова тоже сочинил сам  композитор).
”  
по музыке и методическое пособие для учит еля лишь  в общих чертах рекомендуют 
Прово-
дить  знакомство  учащихся  с  оперой  по  двум  направлениям:  образ  народа  и  образ  Годунова.  Интерес 
учащихся  к  музыкальному  материалу  и  успех  в  его  освоении  зависят  от  эрудиции  и  компетентности 
учителя, от главного его умения -  организовать общение учащихся  с  музыкой,  а также с другими  внему- 
зыкальными источниками, как дополнительными средствами.
Учителю  важно  знать  «биографию»  произведения  и те  первоисточники,  на основе  которых сочинена 
опера.  Знать  не  для  того,  чтобы  пересказать  на  уроке  содержание,  а  чтобы  заинтересовать  учащихся, 
вызвать  у них желание  ознакомиться  с первоисточниками  и  послушать  самостоятельно  другие  сцены  из 
оперы, которые не будут звучать на уроке в силу недостатка времени.
Покажем один  из  вариантов уроков с учащимися  8  класса,  разработанных  студенткой для  формирую- 
щего этапа опытао-экспериментальной работы по теме «Знакомство с творчеством М .п  Мусоргского как 
средство  формирования  образа  исторической  эпохи  у  старших  подростков»,  которая  выполнялась  под 
научным руководством автора статьи как выпускпая квалификационная работа.
Школьной  программой  по  музыке  предусмотрено  знакомство  с  двумя  фрагментами  оперы:  сценой 
народного  бунта  под  Кромами  и  сценой  смерти  Бориса, 
в 
рамках эксперимента  кроме  этих  фрагментов 
нами дополнительно были включены для  п^слуш ивания и анализа сцены у  Новодевичьего монастыря, у 
собора Василия Блаженного и монолог Бориса (сцена галлюцинаций) из ІІ-ГО акта.
На  первом  уроке 

жүктеу/скачать 16,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: