Дәреттің парыздары
Құранда дәретке байланысты:
«Ей, иман еткен-
дер! Намазға тұрарда жүздеріңді және қолдарыңды
шынтаққа дейін жуыңдар. Бастарыңа мәсіх тартып,
аяқтарыңды екі тобығына дейін жуыңдар»
68
–
делінген. Аятта төмендегідей төрт парыз айтылған:
66
Бухари, Уду’,28.
67
Муслим, Таһарат, 32.
68
Маида, 5/6.
72
Ислам ғылымхалы
1. Жүзді жуу: бұл жерде беттің бір рет жуылуы
парыз. Мұның өлшемі–шаштың шетінен басталып, иек
асты мен құлақтың түбіне дейінгі жерлерге, сақал, мұрт
және қастардың түбіне су бару керек.
2. Екі қолын жуу: екі қолын, білегін шынтағымен
қоса бір рет жуу – парыз. Саусақтарының арасын, жүзігі
болса, оның астына су баруын қадағалау қажет.
3. Басқа мәсіх ету: басының төрттен бірін су
қолымен немесе басқа жерде қолданбаған таза ылғалмен
бір рет мәсіх ету – парыз. Муғира ибн Шуғбә былай
дейді:
«Аллаһ Елшісі (с.а.у.) дәрет алып басының алдын,
сәлдесінің үстін және мәсілерін мәсіх етті»
.
4. Аяқтарын жуу: аяқтарын екі тобығымен бір
рет жуу–парыз. Тобықтарды бірге жуу өте маңызды.
Пайғамбарымыз:
«Отта жанған сол тобықтардың халі
неткен жаман», – деп қатты ескерткен
69
.
Дәреттің сүннеттері
1. Ниет ету. Дәретке іштей ниет ету – сүннет.
Жүрекпен қоса тілмен ниет ету – мұстахап.
2. Дәретке бастаған кезде алдымен қолдарын
білектеріне дейін жуу – сүннет. Бірақ таза болмаған
қолдарын жуу – басқа мүшелерді кірлетпеу үшін
парыз.
3. Дәретті «Ә’узу» және «Бисмиллаһпен» бастау.
Пайғамбарымыз (с.а.у.):
«Кімде-кім дәрет алғанда
«Бисмиллаһ» деп бастаса, барлық денесін тазалайды.
69
Бухари, Илм, 30.
73
Тазалық
Кімде-кім дәрет аларда Аллаһтың атын еске алмаса,
тек қана дәрет мүшелерін тазалайды»
70
.
4. Мадмада мен истиншақ. Қолдарын жуғаннан
кейін алдымен үш рет аузына су алып шайқап төгуді –
мадмада, үш рет мұрнына су алып төгуді – истиншақ деп
атайды. Бұл жайлы Пайғамбарымыз (с.а.у.): «Кімде-кім
дәрет алуға әзірленіп, алдымен мадмада, истиншақ, ис-
тиншар жасаса, сөз жоқ, сумен бірге аузы мен мұрнының
күнәлары төгіледі»
71
.
5. Мадмада мен истиншақта тереңдік: Су мадмада-
да тамаққа дейін, истиншақта кеңсірікке дейін барады.
Бірақ аузы берік жандарға мұны жасауға болмайды.
Сонымен қатар, аузы мен мұрнына суды рет-ретімен
алу, суды жаңалау, оң қолымен алу, шалқалау және
аузы берік адамдар мұрнының тек жұмсағына дейін су
жіберу–мүәккад сүнеттерге жатады.
6. Мисуак қолдану. Мисуак – араб түбегінде
өсетін, тісті тазалауға таптырмайтын ағаш. Ол жайында
Пайғамбарымыз (с.а.у.) көп өсиет еткен. Пайғамбарымыз
(с.а.у.):
«Мисуак – ауыздың тазалығы, Раббыңның да
разылығы»
, – дейді
72
. Басқа бір хадисінде:
«Үмбетіме
ауыр келмегенде әр намаздың алдында мисуак қолдануды
әмір етер едім»
, тағы бір хадисінде
«Әр дәретпен бірге
мисуак қолдануды әмір етер едім»
73
, – дейді.
«Мисуак қолдану – маңызды сүннет. Бұрынғылар осы
хақында том-том кітаптар жазған. Бүгінгі зерттеушілер
70
әш-Шәукәни, Мухаммәд ибн Али. Нәйлу’л-Әутәр фи Шәрхи
Мултәқәл’-Ахбар. Египет.т. 1. 135,
71
Муслим, Мусафирун, 294.
72
Бухари, Саум, 27.
73
Муслим, Имарә, 103; Ханбәл, 1, 80.
|