1-тақырып. Кіріспе. Адам организмінің өсуі мен дамуының негізгі заңдылықтары


Физиологиялық тыныштық және физиологиялық белсенділік



Pdf көрінісі
бет5/72
Дата27.09.2023
өлшемі0,97 Mb.
#111192
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   72
Физиологиялық тыныштық және физиологиялық белсенділік 
Адам организмі екі түрлі қалыпты жағдайда болады: физиологиялық тыныштық және 
физиологиялық белсенділік. 
Физиологиялық тыныштық
деп адам көзін жұмып, тыныш, ештеңені ойламай, тыңдамай, 
денесін босатып, демалып, ояу жатқан қалпын айтады. Осындай қалыпта жатқанда сыртқы ортаның 
қандай да болмасын бір жағдайлары әсер етсе, организм физиологиялық тыныштықтан физиологиялық 
белсенділікке ауысады. Организмнің қандай да болмасын жеке мүшесі немесе мүшелер жүйесі, тіпті 
бүкіл организмнің қызмет атқаратын жағдайын 
физиологиялық белсенділік
дейді. Физиологиялық 
белсенділік кезінде зат алмасу артады, бірнеше мүшелер, мүшелер жүйесі қызметін күшейтеді. Мысалы, 
тамақ ішкеннен кейін ас қорыту мүшелері қызмет атқаруына байланысты оларға қоса жүрек-
қантамырлар, тыныс алу, зәр шығару жүйелерінің қызметі күшейеді. Мұндай жағдайда сыртқы ортаның 
әсері денедегі ұлпаларды, жасушаларды тітіркендіреді. 
 


Сыртқы және ішкі орталардың әсері - тітіркендіргіштер 
Адам денесіндегі көпшілік тірі клеткалардың тітіркену қасиеті болады. 
Тітіркену
деп сыртқы 
және ішкі орталардың түрлі әсерлеріне жауап беру қабілетін айтады. Сыртқы және ішкі орталардың 
әсерін 
тітіркендіргіштер
деп атайды. Тітіркендіргіштерді төртке бөледі: физикалық, химиялық, физико-
химиялық, биологиялық. 
Физикалық тітіркендіргіштер
деп түрлі механикалық (соққы, шаншу, қысым, температура) 
және электірлік әсерлерді айтады. 
Химиялық тітіркендіргіштерге
тамақтың құрамындағы органикалық және бейорганикалық 
заттар, дәрілер, улы заттар, қышқылдар, сілтілер тәрізді заттардың әсері жатады. 
Физико-химиялық тітіркендіргіштерге
ерітінділердегі заттардың парциалды қысымы, осмостық 
қысымы, иондардың және түрлі заттардың концентрациясы жатады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   72




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет