Адам анатомиясы

'V.gastroepiploica
dextra
-Truncus coeliacus
Duodenum
A.pancreaticoduodenalis 
superior anterior
V.pancreaticoduodenal 
Caput pancreatis
V.lienalis
•Aorta
ocessus uncinatus 
/.pancreaticoduodenalis
A.pancreaticoduodenalis inferior
Cauda pancreatis
'Corpus pancreatis 
~A.mesenterica superior 
“V.mesenterica superior 
■A.a.jejunales 
Flexura duodenojejunalis
201-сурет. Ұ йқы без, он екі елі іш ек; алды ңғы көрінісі.
Сыртынан бүйрекүсті безі тінм ен ты ғы з 
бітіскен және мүшенің тереңіне көптеген 
дәнекер тінді шарбақшаларды беретін фиб- 
розды капсуламен капталған. Фиброзды кап- 
суланың ішінен гистологиялық кұрылымы 
күрделі және үш зонадан тұратын қыртыс зат, 
cortex,
жатады. Сыртынан, капсулаға жақын, 
шумақтықзона, 
zona glomerulosa
, орналасқан. 
Одан кейін ортаңғы кеңдеу келген будалық 
зона, 
zonafasciculata,
орналасқан. Милы зат- 
пен шектесетін жерде ішкі торлы зона, 
zona
reticularis,
орналасады. Аталған зоналардың 
жасушалары химиялық құрамы және физио- 
логиялык. әсері әртүрлі гормон бөлетіндіктен 
бір-бірінен функционалді дараланады.
Бүйрекүсті безінің қыртыс заты гормонда- 
рының жалпы атауы — кортикостероидтар, 
олар үш топқа бөлінеді: кыртыстын шумақ- 
тыкзонажасушаларымен бөлінетін- минера- 
локортикоид-альдостерон; будалык зонада 
түзілетін глюкокортикоид-гидрокортизон, 
кортикостерон, 11-дегидро-ж әне 11-дезок- 
сикортикостерон; құрылысы және функци- 
ясы аталы қ жыныс гормондарына жақын 
жыныс гормоны — андроген, торлы аймак- 
тын жасушаларымен түзілетін эстроген жэне 
прогестерон. Бүйрекүсті безінің ортасында 
хром кабаттарымен сарғыш-ала боялатын, ірі 
жасушалардан тұратын милы зат, 
medulla,
ор-

Cortex
Medulla
Facies renalis
acies renalis
Facies
Margo medialis
Margo
Facies
Facies
Facies anterior
inferior
Margo
medians
Hilus
V. centralis 
Facies renalis
"V.suprarenalis 
superior
Margo
202-сурет. Бүйрекүсті бездері, оның милы және қыртыс заттары.
наласады. Осы жасушалардың екі түрі бар: 
эпинефроциттер — негізгі массаны күрап, 
адреналин бөледі; милы затта топталып ша- 
шыраған норэпинеф роциттер-норадрена- 
лин бөледі. Адреналин гликогеннің бұлшы- 
қеттердегі жэне бауырдағы қорын төмен- 
детіп, оны ыдыратады да, қандағы көмірсу- 
лар деңгейін жоғарлатады. Инсулинге анто- 
гонист, жүрек бұлш ықетінін жиырылуын 
күшейтеді және жиілетеді, тамырларды та- 
рылтады, артериялы қ қысымды көтереді. 
Норадреналиннің организмге әсері адрена- 
линге ұқсас, бірак осы гормондардын кейбір 
ф ункциялары ны ң әсері қар ам а-қ ар сы
мүмкін. Н орадреналин жүректің жиырылу 
жиілігін тежейді.
Бүйрекүсті безінін қанмен қамтамасыз ет- 
ілуі:
Әрбір бүйрекүсті безіне 25-30 артерия ке- 
леді. Олардың ішіндегі ен ірілері: жоғарғы 
бүйрекүсті артериясы (төменгі көкетті арте- 
р и яд ан ), ортаңғы бүйрекүсті (қолқаны ң 
құрсақ бөлігінен) және төменгі бүйрекүсті ар­
териясы (бүйректік артериядан). Осы арте­
рия тармақтарының кейбіреулері тек қыртыс 
затты, калғандары қыртыс зат пен милы зат- 
ты қанмен қамтамасыз етеді. Синусоидты 
кантамырлар капиллярларынан орталық ве-

Glandula 
/ V.su]
^/.renales
A.a.testiculares
A.suprarenalis media
V.cava inferi
V.suprarenalis 
dextra
V.testicularis
dextra
rarenalis sinistra
uprarenalis inferior
renalis sinistra
A.phrenica inferior 
Truncus 
celiacus
r.v.stellatae
V.testicularis sinistra 
'"U reter
A.mesenterica superior
203-сурет. Б ү й р ек ж ән е бүйрекүсті бездері (сол ж ақ) ж ән е оларды ң тарм ы рл ары ; алды ң ғы көрінісі.
наның ағыстары түзіледі, ол оң бүйрекүсті 
безінен төменгі қуыс венаға, сол бүйрекүсті 
безінде сол бүйрек венасына құяды. Әсіресе, 
сол бүйрекүсті безінен какп а венасы на 
құятын көптеген ұсақ веналар шығады [Са- 
пин М.Р., 1974].
Гипофиз.
Гипофиз, 
hypophysis (glandula pituitaria),
сынатәрізді сүйектің түрік ершігінің гипофиз 
шұңқырында орналасқан ж эне бас сүйегі 
қуысынан ершіктің көкетін құрайтын катты 
милы кабықөсіндісіменбөлінген. Осыкөкет-
тегі тесік арқылы гипофиз аралық мидың ги- 
поталамусының құйғышымен байланыскан. 
Гипофиздің көлденең мөлшері — 10-17 мм, 
алдынан — артына қарай 5-15 мм, тігінен 5- 
10 мм. Еркектерде гипофиздің салмағы 0,5 г, 
әйелдерде 0,6 г. Сыртынан гипофиз капсу- 
ламен қапталған. Гипофиздің екі үдесін ажы- 
ратады — алдыңғы және артқы.
Алдыңгы үлес (ад ен о ги п о ф и з), 
lobus
anterior (adenohypophysis
), ірілеу келген, бар- 
лык гипофиз салмағының 70-80% құрайды. 
Ол артқы үлеске Караганда тыгыздау. Гипо­
физ шұңқырында орналасқан алдыңгы үлес-

те дисталды бөлікті, 

жүктеу/скачать 11,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: