Ақ пульпасы -
орталық артерияны қоршай орналасқан лимфоиды фолликул
болып табылады.Көкбауырдың лимфоидты фолликулдерінің лимфа
түйіндердегі фолликулдерден айырмашылығы бар. Атап өтетін болсақ,
лимфа түйіндерінде тек қана В
-
аймағы болса, Көкбауырда Т және В аймағы
болады. Жалпы айтқанда ақ пульпа ағзаны шамамаен 1/5 бөлігін құрайды.
Фолликулдарының 4 түрлі аймағын ажыратамыз: 1. Реактивті немесе көбею
аймағы; 2. Мантийлі немесе В
-
лимфоциттер аймағы; 3. Маргинальды аймақ;
4. Периартерилды аймақ. Алғашқы екі аймағы лимфа түйіндерінің
көкбауырдың В
-
аймағына ұқсас. Көбею орталықта фолликулярлы
дендриттер мен В
-
лимфоциттер орын алады. Мантийлі аймақта Т және В –
лимфауиттердің кооперациясы мен В
-
зерде жасушаларының жиынтығы
орналасады. Иммундық реакциялар жүрген кезде бұл аймақтың
көлемі
ұлғаяды. Периартериалды аймақта бос макрофагтар мен интердигитатты
жасушалар болады. Бұлар қаннан келген антигендерді жояды. Осы
периартериалды аймақ пен мантийлй аймақтың сыртында маргинальді аймақ
орналасады. Ал бұл аймақты маргинальды синус
қоршап жатады. Бұл
аймақта В және Т лимфоциттердің кооперативтік өзара әрекеттесуі жүреді.
Содан кейін олар ақ пульпаға қарай өтеді.
Қызыл пульпа –
пульпарлық синустардан(тәжден) және баулардан тұрады.
Пульпарлық баулардың негізін ретикулярлы тін түзеді.
Ретикулярлы
жасушалар арасында ескірген эритрроциттер, түйіршікті ,түйіршіксіз
лейкоциттер әртүрлі даму сатысындағы плазмоциттер орналасады.
Пульпарлық бауларда ескірген эритроциттердің қалдықтарын жояды,
плазмоциттер пісіп жетіледі, зат алмасу процестері
жүреді. Мұнда сонымен
қатар лимфа түйіндерінің милық тәждерге ұқсас, плазмоциттер
дифференциациясын аяқтайды және антиденелер шығарады, олардың
ізашары ақ пульпадан осында қозғалады. Пульпарлық тәждерде В және Т
лимфоциттерінің шоғыры кездеседі, олар ақ пульпаның жаңа түйіндерін
қалыптастыра алады.